Bevrijding. In januari 1945 verliet Verduin Auschwitz, samen met andere kampbewoners. Ze lopen de 40 tot 60 kilometer lange 'dodenmars' naar Gleiwitz, van waaruit hij met de trein meereisde naar Buchenwald. Daar werden onder meer veel Joden en Polen heengevoerd om te worden vermoord.
Eenmaal in de gaskamer, waar ze zogenaamd een welverdiende douche zouden krijgen, werd door een gat in het plafond het dodelijke Zyklon B-gas naar binnen gegooid. Een kwartier, hooguit twintig minuten later was iedereen dood. Volgens de meest recente schattingen stierven in Auschwitz minstens 1,1 miljoen mensen.
Hoe lang duurt de tour in Auschwitz? De tour in Auschwitz-Birkenau duurt 3,5 uur. Als je vanuit Krakau komt, moet je nog eens 3 uur extra rekenen voor vervoer.
Dachau had al vroeg zijn eigen ovens, die werden gebruikt voor overleden en vermoorde gevangenen. Later werden er nog een crematorium en een gaskamer gebouwd. Buiten het kampterrein zelf was er een crematorium en een aantal buitengebieden waar gevangenen grind moesten graven en stenen moesten stapelen.
Dachau was als zodanig geen vernietigingskamp. Wel werden in Dachau meer politieke gevangenen vermoord dan in welk ander kamp ook. Van de 206.000 personen die er gevangen hebben gezeten, stierven er zeker 41.500.
Treblinka bestond uit twee Duitse concentratiekampen: Treblinka I als werkkamp en Treblinka II als vernietigingskamp. Op Auschwitz-Birkenau na vielen hier de meeste slachtoffers: 900.000 mensen werden omgebracht.
Auschwitz is in de Tweede Wereldoorlog het grootste concentratiekamp, vlakbij de Poolse stad Auschwitz (Oswiecim). Op 20 mei 1940 komen de eerste gevangenen in Auschwitz aan. Dit zijn dertig Duitse criminelen die met 300 Joden uit de stad het kamp moeten opknappen.
In de omgeving van München hebben de Amerikanen het concentratiekamp Dachau bevrijd. De SS-bewakers hadden ook hier opdracht gekregen het overvolle kamp te evacueren. Enkele duizenden gevangenen waren de voorbije dagen al weggevoerd.
Maar ons land kende geen kampen met gaskamers zoals die bestonden in de Duitse vernietigingkampen. Het eerste kamp in Nederland was bij Schoorl, waar vanaf februari 1941 vooral joden, communisten en politieke gevangenen van anti-revolutionaire huize werden opgesloten.
Auschwitz was een concentratiekampcomplex dat tijdens de Tweede Wereldoorlog door nazi-Duitsland rondom de Poolse stad Oświęcim (Duits: Auschwitz) in het geannexeerde deel van Polen werd opgezet.
In de jaren 1930 gebruikten de nazi's al koolmonoxide (vaak uitlaatgassen van vrachtauto's) voor het systematisch vermoorden van lichamelijk en geestelijk gehandicapten. Dit werd eufemistisch het euthanasieprogramma genoemd. Christian Wirth ontwikkelde deze praktijk verder met een als doucheruimte vermomde gaskamer.
Gaskamers zijn de afgesloten ruimten in concentratie- en vernietigingskampen waarin grote aantallen mensen, voornamelijk Joden, Sinti en Roma en gehandicapten, door middel van een giftig gas, meestal blauwzuur, groepsgewijs vermoord werden.
In de vitrine staat een blik Zyklon B. Het blauwzuurgas werd voor de oorlog gebruikt voor het bestrijden van ongedierte in schepen en pakhuizen. De SS gebruikte Zyklon B bij de Jodenvervolging in de concentratiekampen. Bijvoorbeeld in de gaskamers van Auschwitz-Birkenau.
Wat aten gevangenen? Gevangenen krijgen weinig en slecht eten. Het voedsel bestaat uit waterige koolsoep en brood. Soms is het eten niet eens gaar, andere keren is het bedorven.
Wonderwel kwamen alle in het concentratiekamp geboren kinderen levend en gezond ter wereld. Een groot deel van de kinderen wordt alsnog verdronken of sterft aan ondervoeding en onderkoeling. Maar, zo schrijft Leszczynska, “zolang een pasgeborene met de moeder samen was, schiep het moederschap zelf een straal van hoop”.
Het is waar.” Aanvankelijk, nadat de nationaal-socialisten aan de macht waren gekomen in Duitsland, waren er enkele beruchte concentratiekampen ingericht. De bekendste: Buchenwald, Sachsenhausen, Neu Gammen, Dachau en Mauthausen.
In Auschwitz kwam de dood van beneden
Veel te veel mensen werden in de gaskamer opeengepakt. Vrouwen en kinderen gingen eerst, en als een kamer al propvol zat dreven de SS-bewakers nog eens 20 à 30 sterke mannen de gaskamer in.
Het concentratiekamp was verdeeld in twee delen. Het eerste deel was het Juden Durchgangslager. Hier werden Joden gevangen gehouden voordat ze werden gedeporteerd naar Westerbork en vervolgens naar vernietigingskampen in Auschwitz-Birkenau of Sobibor, beiden in Polen.
Ongeveer 25.000 Nederlandse mannen traden in Duitse krijgsdienst tijdens de Tweede Wereldoorlog. De meesten vochten in het uniform van de Waffen SS aan het Oostfront. Van hen sneuvelden er meer dan 7000. Aan het einde van de oorlog belandde een deel van deze Nederlandse mannen in Russische krijgsgevangenschap.
Op 27 januari 1945 werd het concentratiekampcomplex Auschwitz-Birkenau bevrijd door het Rode Leger (de Sovjet-soldaten red.). Het ging om de drie hoofdkampen van het complex in de buurt van het stadje Auschwitz (Oświęcim in het Pools). Daar waren in de vijf jaren voordien al 1,1 miljoen gedeporteerden omgekomen.
In het zuiden van Polen heeft het Rode Leger vernietigingskamp Auschwitz bevrijd. In het kamp troffen de Sovjets ongeveer 8000 uitgemergelde gevangenen aan.
Bezoek het concentratiekamp Dachau op eigen gelegenheid
De toegang is gratis en om drukte te vermijden kun je het beste op doordeweekse dagen en vroeg in de ochtend gaan. Je kunt ongeveer drie uur besteden aan een bezoek aan het hele complex.
'Die kinderen nemen plaats in je leven. ' Transport 49 van Westerbork naar Auschwitz, dinsdag 9 februari 1943, 1148 gedeporteerden, van wie 169 kinderen. De meesten komen uit Amsterdam, maar er zijn ook kinderen bij uit Rotterdam, Den Haag, Apeldoorn en Groningen.
Bij aankomst in Auschwitz keuren nazi-artsen wie wel en wie niet zware dwangarbeid kan verrichten. Ongeveer 350 mensen uit Annes transport worden direct daarna vermoord in de gaskamers. Anne, Margot en hun moeder worden naar het werkkamp voor vrouwen gestuurd.
Vreselijke taferelen hebben zich afgespeeld in de nazi-gaskamers, maar zijn er ook 'geluksvogels' die deze kamers hebben overleefd? Om meteen maar het ontnuchterende antwoord op deze vraag te geven: nee.