Wanneer overuren vervallen hangt af van de afspraken die er gemaakt zijn in de CAO van de sector waarin je werkt. Als je geen CAO hebt dan zijn de afspraken die in je contract staan leidend. Vaak moeten overuren worden opgemaakt voor het einde van het kalenderjaar waarin ze zijn opgebouwd.
Overwerken is niet verplicht
In de wet staat niets over overwerk. Maar je werkgever kan en mag verwachten dat je soms overwerkt. We raden dus aan overwerk niet meteen te weigeren. Je werkgever laat je vast ook wel eens wat eerder naar huis gaan om een persoonlijke reden.
De opgebouwde “tijd voor tijd” uren moet de werknemer uiterlijk voor 1 juli van het daaropvolgende kalenderjaar opnemen. U mag ook een kortere periode afspreken met uw werknemer.
Sinds 1 januari 2019 zijn de regels omtrent tijd voor tijd aangescherpt. Sinds die datum geldt een dergelijke regeling alleen nog als dit in de cao geregeld is. Wanneer het volgens de cao mogelijk is om tijd voor tijd te krijgen, moet de medewerker deze uren wel vóór 1 juli van het daaropvolgende jaar kunnen opnemen.
Nee, verplichten kan een werkgever niet.
Overuren worden niet zwaarder belast
Het is een algemene veronderstelling dat je meer belasting betaalt over de overuren die je werkt. Dit is niet het geval, want de overuren vallen in dezelfde belastingschijf als het normale salaris.
Verdient u het minimumloon? Dan mag uw werkgever u meestal geen verlofuren geven voor overuren. Want uw gemiddelde uurloon mag niet lager zijn dan het minimumloon. Uw werkgever moet alle gewerkte overuren uitbetalen.
Van meerwerk is meestal sprake als een parttime werknemer meer dan zijn contracturen werkt, maar niet meer dan de fulltime arbeidsduur die in de organisatie geldt. Overwerk is in principe dat die fulltime arbeidsduur wordt overschreden.
In het geval van een onvoorziene noodzakelijkheid of buitengewone vermeerdering van werk kan je medewerker vragen om overuren uit te betalen – tot een maximum van 91 of 130 overuren per jaar. Enkele sectoren laten dit zelfs toe tot een maximum van 143 overuren.
Je werkgever is verplicht je een overloon of een overurentoeslag uit te betalen. Bij arbeidssystemen waarin overschrijdingen van de normale arbeidsduur zijn ingebouwd, zoals bijvoorbeeld ploegenarbeid, valt deze voorwaarde in principe weg.
Uw werkgever mag uw werktijden veranderen als dit in uw contract, cao of bedrijfsregeling staat. Deze afspraak heet een wijzigingsbeding. Het betekent dat uw werkgever zonder uw toestemming uw werktijden mag veranderen. Hij moet daar wel een belangrijke reden voor hebben, bijvoorbeeld een verplichte reorganisatie.
Overuren kunnen dus niet zomaar vervallen. Mits je ze in hetzelfde jaar opneemt. De afspraken staan in de cao of je contract.
Er is sprake van overwerk als je werknemer meer uren werkt dan is afgesproken. Als je werknemer bijvoorbeeld een contract heeft voor 40 uur per week en hij 48 uur werkt, dan heeft hij 8 uur overgewerkt.
Overwerk is een incidentele betaling waardoor je loon wordt verhoogd. Tegenwoordig zijn de heffingskortingen degressief en dat betekent dat deze steeds lager worden bij steeds hoger loon. Hierdoor wordt extra belasting gerekend en om dit te compenseren wordt extra hoog inhouden.
Presteert de werknemer meer dan respectievelijk 130 of 180 overuren, dan kan op die (extra) overuren geen vermindering worden toegepast en is de gewone regel van toepassing.
In 2022 kunnen werknemers uit de privésector 120 bijkomende vrijwillige overuren presteren onder de noemer 'relance-uren'. Opgeteld bij het al bestaande basiscontingent van 100 vrijwillige overuren, bedraagt het plafond in 2022 dus 220 uur.
Elke werknemer kan de inhaalrust van 91 overuren per kalenderjaar laten uitbetalen in plaats van deze effectief op te nemen. Dit is een keuzerecht voor de werknemer: de werkgever kan dit niet verplichten.
Bij de berekening van uw pensioen tellen we overuren niet mee. Werkt u in een jaar meer dan 37 weken tenminste één dag per week over? Of hebt u met overwerk meer dan € 520,35 (2022) verdiend? Dan tellen deze uren misschien wel mee voor uw pensioen.
Het enige moment dat je geen recht heb op de uitbetaling van overuren is als je zelf, vrijwillig extra uren hebt gewerkt. Als jij 40 contracturen per week hebt, maar je besluit zonder schriftelijk afspraak met je baas ook in het weekend door te werken, dan is je werkgever niet verplicht dit aan je uit te betalen.
Er zijn cao's waarin een toeslag pas aan de orde komt bij veel overwerk. Bijvoorbeeld: voor de eerste vijf overuren per maand geldt het gewone uurloon; voor uren die meer gewerkt worden, geldt een toeslag van 25 procent (in totaal dus 125 procent van je gewone uurloon).
Moet ik verplicht overwerken? In de Arbeidstijdenwet (ATW) is niets afgesproken over overwerken. Er staan alleen regels over de maximale arbeidstijd per dag in de ATW. In je cao, bedrijfsreglement, werktijdregeling of arbeidsovereenkomst kunnen wel afspraken staan over verplicht overwerk.
Beloning van overwerk
Voor gewerkte overuren heeft de werknemer recht op 100% van het uurloon met daar bovenop een toeslag. De percentages 125%, 150% en 200% zullen u dan ook niet onbekend zijn. Deze toeslag is vaak afhankelijk van het tijdstip en/of de dag waarop de werknemer dit overwerk heeft verricht.
In het kader van het interprofessionele akkoord 2021-2022 hebben de sociale partners beslist om het aantal fiscaal voordelige overuren voor de periode van 1 juli 2021 tot en met 30 juni 2023 op te trekken van 130 naar 180 uren (algemene regeling voor alle sectoren).
Voor het aantal uren, dat u overwerkt, krijgt u een overwerkvergoeding in geld. Deze bestaat uit 100% van uw salaris per uur plus het percentage, dat betrekking heeft op de dag en het tijdstip waarop u overwerkt (zie onderstaande tabel). De uitbetaling van de overwerkvergoeding vindt altijd een maand later plaats.