De ogen staan aan de zijkant en op het hoofd zodat ze bijna 360 graden van hun omgeving kunnen zien, met uitzondering van vlak voor het paard en vlak achter hem. Paarden zien scherp in de verte, maar onscherp van dichtbij. Het paard kan met twee ogen maar een gebied van 70 graden driedimensionaal zien, dus met diepte.
Zonder zijn hoofd te bewegen kan het paard tegelijkertijd 340 graden om zich heen kijken. Zijn blinde vlekken bevinden zich achter zijn kruis en onder zijn neus.
Renpaarden halen tot ongeveer 70 kilometer per uur. Een Prezwalskipaard loopt 12 kilometer lang met een snelheid van 60 kilometer per uur, en is dan niet verschrikkelijk moe. Vanwege zijn uitstekende uithoudingsvermogen kan een paard (getraind) dus makkelijk lange afstanden afleggen.
Paarden kunnen elkaar horen op een afstand van 4,5 km! Een paard heeft 16 spieren in elk oor, en daardoor kan elk oor 180° draaien! Hun 2 oren kunnen ook elk in een andere richting gedraaid worden, los van elkaar, zo kunnen ze zich tegelijkertijd op verschillende geluidsbronnen concentreren.
Paarden hebben een speciale, reflecterende laag in hun ogen. Die wordt het Tapetum Lucidum genoemd en versterkt het restlicht. Daarnaast hebben paarden drie keer zoveel receptoren, oftewel lichtgevoelige cellen, in het oog dan wij. Daardoor kunnen paarden zich ook 's nachts goed oriënteren.
Paarden hebben een uitstekend nachtzicht . Paardenogen zijn groot, ze hebben een grote pupil en dit laat voldoende licht binnen, zelfs in donkere situaties. Op een nacht verlicht door een gedeeltelijke maan of sterren, kunnen paarden net zo goed zien als mensen in het volle daglicht.
Een paard kan laten zien dat hij je mag door naar je toe te komen, zachtjes te knabbelen of te likken, ontspannen oren te hebben, en door je te volgen of te gehoorzamen tijdens het werken met hem.
Volgens Ellen Roelfsema van de Paardenkliniek aan de Universiteit Utrecht kunnen paarden mensen inderdaad herkennen: “Op basis van bijvoorbeeld de stem, de geur of het gezicht kunnen paarden mensen identificeren.
Paarden hebben het vermogen om een menselijke hartslag te horen op vier voet afstand. In het wild synchroniseren paarden hun hartslag met de andere paarden in de kudde om gevaar sneller te kunnen detecteren. Ze gebruiken die tactieken ook in het gedomesticeerde leven.
Vooral harde, schelle of hoge geluiden kunnen hard aankomen bij een paard.
De vraag is echter of paarden ook na meerdere jaren specifieke personen kunnen herkennen. Roelfsema antwoordt ook op die vraag bevestigend: “Veel onderzoek is daar niet naar gedaan, maar wat we wel weten is dat paarden in elk geval na acht maanden nog personen herkennen aan hun stemgeluid, geur en gezicht.”
In volle vlucht (in galop) kan een paard iets meer dan 3 km afleggen voordat het zich vermoeid begint te voelen. Als de gangen echter worden afgewisseld met galop en draven, kan een goed geconditioneerd paard 30 tot 50 km per dag afleggen (terwijl het paard tussendoor meerdere pauzes krijgt om weer op krachten te komen).
Een paard met buikpijn kan bijvoorbeeld herhaaldelijk naar de buik/flank kijken of met een hoef tegen de buik schoppen. Positie in de stal: paarden die in hun box staan en pijn hebben, staan vaker met hun achterhand richting de ingang van de box en met hun hoofd achterin in een hoek van de stal.
Paarden kunnen dus kleuren onderscheiden, maar minder goed als mensen (die wel alle kegeltjes hebben). Je kunt dit vergelijken met een persoon die kleurenblind is. Een paard kan blauw, geel, wit en grijstinten goed van elkaar onderscheiden, maar rood en groen bijna niet.
“Paarden kunnen zich zeker aan elkaar hechten”, vertelt gedragsdeskundige Machteld van Dierendonck. En ze kunnen uiteraard een seksuele relatie aangaan (anders kwamen er ook geen veulentjes) en hebben daarin vaak ook een voorkeur.
In positieve zin is het paard opmerkzaam en nieuwsgierig.Hij gaat stapvoets op een object af en verkent het aansluitend met zijn reuk- en tastzin. Als hij iets onbekends waarneemt, wordt hij zenuwachtig. Zijn mimiek verraadt irritatie en onrust.
Ongelukkige paarden zijn vaak lusteloos en ongeïnteresseerd. Ze vertonen dikwijls stereotiep gedrag – zoals weven, kribbebijten, luchtzuigen, schrapen, schudden met hun hoofd – en kunnen agressief zijn.
Als prooidieren zijn paarden zeer afgestemd op veranderingen in hun omgeving. Dit betekent dat hij zich kan afstemmen op uw emotionele staat en kan opmerken hoe u zich voelt . Wanneer u in een staat van woede, frustratie of hoge stress op stal aankomt, zal uw paard dat voelen.
Het paard likt en bijt zachtjes in je handen
Misschien wil het paard gewoon een snoepje van je. Maar het kan soms ook duiden op iets wat speelt bij jou, bijvoorbeeld als je vingers gevouwen zijn en het paard iets harder gaat bijten in je vingers.
Hoewel de exacte duur kan variëren, suggereert bewijs dat paarden dingen jarenlang, mogelijk zelfs decennialang , onthouden. Het gaat niet alleen om het herkennen van oude vrienden; ze herinneren zich ook trainingen, ervaringen en plaatsen. Het is dus een lange weg met deze geheugenkampioenen!
Een paard dat graag bij je is, je als zijn maatje ziet en je vertrouwt, zal inderdaad ook tijdens het rijden beter meewerken! Het is dus zeer goed om verder te kijken dan alleen maar het rijden. Een paard dat geen vertrouwen heeft in de persoon naast hem, zal dat zeker niet hebben als diezelfde persoon op hem zit.
Als je dit weet, kan het heel verdrietig zijn als je je paard moet verkopen of voor langere tijd weg moet. Veel paarden gaan naar een nieuw thuis en ontwikkelen na verloop van tijd positieve herinneringen en een sterke band met hun nieuwe eigenaar . Dit betekent niet dat een paard zijn eigenaar is vergeten toen ze een sterke band hadden.
Als het paard je zachtjes met zijn hoofd duwt, is dit een verzoek. Heb je misschien een lekkere wortel in je tas? Het hoofd omhoog trekken is daarentegen meer een defensieve houding.
Het hinniken lijkt een zoekende roep te zijn die sociaal contact op afstand vergemakkelijkt .
Begroet het paard, waar je op mag rijden, vriendelijk: het paard wordt rustiger en vertrouwensvoller, wanneer je het aait en met vriendelijke stem spreekt. Benader het paard nooit van achteren: houd oogcontact en voldoende afstand. Geef het paard geen voer uit de hand, anders zoekt het je hele lichaam naar eten af.