Plotse afkoeling kan ook zorgen voor hartfalen. Er is ook gevaar voor onderkoeling wanneer je langer dan 30 minuten in koud water ligt."
Het is belangrijk om niet langer dan een paar seconden of minuten in het ijskoude water te blijven. Meet altijd de temperatuur van het water. Zo kan je inschatten hoe lang je maximaal in het water mag zwemmen.
Wanneer de watertemperatuur onder de 15 °C komt is de reactie op het menselijk lichaam maximaal. Als de watertemperatuur rond het vriespunt zit zal het slachtoffer slechts enkele minuten bij bewustzijn blijven. Snel ingrijpen bij een drenkeling is dan ook van levensbelang.
Wat doe je precies? Je gaat koud natuurwater in – wij noemen het dippen, omdat je niet echt zwemt – en je gaat rustig ademen. Als je eenmaal je ademhaling onder controle hebt, blijf je nog twee tot drie minuutjes in het koude water. Daarna ga je eruit en drink je thuis een kop thee en geniet je de hele dag lekker na.
Een wetsuit isoleert je tegen de kou en helpt je om je warm te houden. In principe zouden gevorderden zwemmers en zwemmers die gewend zijn aan zwemmen in koud water bij watertemperaturen vanaf 16 graden al zonder wetsuit kunnen zwemmen.
In het slechtste geval kan het koude water zelfs leiden tot een hartstilstand, een beroerte of bewusteloosheid doordat de hersenen minder doorbloed worden.
Ziek word je van virussen
Een griepje, een verkoudheid: ziek worden we van een virus of een bacterie. Niet omdat we in een badpak in de regen aan de waterkant staan. Sterker: als je regelmatig in koud water gaat zwemmen, ben je minder vatbaar voor griepjes en verkoudheid.
Start de dag met een koude douche. Zo heb je de hele dag profijt van de positieve effecten. Bouw de duur van de tijd onder de koude straal op. Begin met 20 seconden, de dag erna 30 seconden en bouw het langzaam op naar 2 á 3 minuten.
Iemand van 75 kilo die aan een normaal tempo een uurtje wandelt kan zo'n goede 250 calorieën verbranden. Dat wil zeggen dat een koude douche nemen ongeveer even efficiënt zou zijn als drie kwartier wandelen.
Uit ander onderzoek blijkt dat mensen die dagelijks koud douchen 29% minder vaak ziek worden (2). Of in ieder geval: ze meldden zich minder vaak ziek op het werk of op school. Aan het onderzoek deden ruim 3000 mensen mee.
Na tien tot vijftien minuten kan bewusteloosheid optreden door onderkoeling. Daarna wordt de kans op verdrinking groot. In water koelt het lichaam twintig keer sneller af dan in lucht.
Bij -40 °C kan de huid het drie minuten redden zonder kleren. En bij -60 °C sterven de cellen onmiddellijk af. Bij -40 °C kan een mens drie minuten zonder kleren buiten lopen zonder dat het gevolgen heeft. Maar blote huid die wordt blootgesteld aan extreme kou onder -60 °C bevriest meteen, en dan sterven de cellen af.
Ten eerste geeft zo'n frisse duik je een enorme energiekick. Ten tweede wordt je bloedsomloop gestimuleerd. En ten derde krijgt je immuunsysteem een flinke boost. Je lichaam maakt namelijk door de kou meer witte bloedcellen aan.
Recent onderzoek heeft aangetoond dat koude douches worden helpen vermoeidheid tegen te gaan en het herstel van de spieren te bevorderen. Ook biedt het verlichting bij spierpijn. Sporters waren na het nemen van een koud bad of een koude douche de volgende training tot meer in staat.
Koud douchen is best een beetje afzien, maar wel heel populair. Hoe dat kan? Doordat het talloze voordelen met zich meebrengt. Denk aan: gewichtsverlies, betere focus, meer energie, betere weerstand en sneller herstel.
Kou zou in ieder geval daar wel en rol in spelen. Het is in ieder geval een belangrijke stimulans voor bruin vet. Een Japans onderzoek toonde dat bij mensen die weinig actief bruin vet hebben, dagelijks twee uur lang in zeventien graden Celsius doorbrengen, zorgt voor een toename van de activiteit van bruin vet.
Je gezicht wassen met ijskoud water is, zeker 's ochtends vroeg en op warme dagen, heerlijk verfrissend. Toch heeft je huid er minder aan. Wanneer je koud water gebruikt, openen je poriën zich niet goed, wat als gevolg heeft dat het vuil niet goed weggespoeld kan worden.
Het koude water zou er voor zorgen dat de bloedsomloop toeneemt waardoor afvalstoffen sneller worden afgevoerd, maar Wiertz zegt dat dit niet wetenschappelijk bewezen is. De positieve werking komt dus vooral door het placebo-effect en doet dus niet iets voor je spieren.
Tips om te beginnen met koud douchen
Direct onder een koude straal stappen kan heftig zijn. Begin daarom eerst met warm water, en douche vervolgens koud af. Start met een paar seconden koud douchen, en bouw dit dag voor dag op. Uiteindelijk kun je wel een paar minuten onder het koude water staan.
Dit systeem zorgt ervoor dat het water op een constante koude temperatuur is. Deze temperatuur begint bij 4 graden en kan oplopen tot 38 graden. Dit is aanzienlijk kouder dan het leidingwater. Onder een koude douche kun je deze temperatuur namelijk niet kouder maken dat dat die is.
Koud water kan ook gevaarlijk zijn. "Je kan een koudeschok krijgen, waardoor je gaat hyperventileren", zegt Jan Bourgois. "Als je dan water binnenkrijgt, kan je verdrinken. Plotse afkoeling kan ook zorgen voor hartfalen.
IJskoud water zorgt ervoor dat het vet dat in eten zit, sneller hard wordt. Hierdoor vertraagt je spijsvertering. Ook voor je luchtwegen is het beter om water niet te koud te drinken. Het kan er namelijk voor zorgen dat je slijmvlies sneller ontstoken raakt en het verhoogt de kans op luchtweginfecties en keelproblemen.
Water van circa 10 graden celcius is al voldoende. Te lang in een ijskoud bad gaan zitten is ook echt geen goed idee. Je huid te lang blootstellen aan ijskoud water kan je huid zelfs beschadigen, ga daarom maximaal 10 tot 15 minuten in een ijsbad zitten.
Als het koud is, reageert ons lichaam daarop door de bloedvaten die net onder het oppervlak van de huid liggen, samen te laten trekken. Hierdoor neemt de bloeddruk toe. Ook kunnen mensen gaan huiveren en kan het hart sneller gaan kloppen, waardoor de stofwisseling sneller gaat en de lichaamstemperatuur stijgt.
Het koude water zorgt ervoor dat de bloedvaten vernauwen. Dit betekent dat er in dezelfde tijd meer bloed door de aderen wordt gepompt en hierdoor het bloed efficiënter wordt gebruikt. De bloedcirculatie verbetert daardoor. De bloeddruk wordt wel iets hoger, maar je aderen worden hierdoor wel sterker.