Het Gymnasium loopt tot en met de 12e klas, het jaar waarin ze eindexamen doen. Hiermee hebben ze toegang tot Hogescholen en universiteiten.
Voortgezet onderwijs
De Hauptschule duurt vijf of zes jaar (dit verschilt per deelstaat) en is vergelijkbaar met vmbo kader. Leerlingen gaan daarna door met een beroepsopleiding van twee jaar, vaak duaal. De Realschule duurt zes jaar en is vergelijkbaar met vmbo-tl/havo.
Gymnasium is vwo niveau. Veel leerlingen stromen vanaf de Realschule door naar het Gymnasium. Op deze school krijgen de leerlingen een veel bredere algemene ontwikkeling mee en het doel is om ze klaar te stomen voor universiteit. Daarvoor moet het Abitur gehaald worden, het diploma waarmee je naar de universiteit kunt.
In Duitsland ben je leerplichtig van je zesde tot en met je achttiende. Je moet dus twaalf jaar lang onderwijs volgen, waarvan minstens negen jaar (in sommige deelstaten tien jaar) op een voltijdopleiding, twee jaar mag je deeltijdonderwijs volgen (bijvoorbeeld een beroepsopleiding).
Ongeveer een kwart van de Duitse jongeren voltooit het Gymnasium door het Abitur (eindexamen) te halen. Er zijn in Duitsland verschillende mogelijkheden om een beroep te leren.
Als VMBO-leerlingen hun eindexamen doen, zijn ze normaal gesproken 16 jaar oud. Voor leerlingen in het HAVO geldt dat de meesten het 5e en laatste jaar afronden als ze 17 zijn geworden. Leerlingen die het VWO doen, doen eindexamen in het 6e jaar als ze 18 worden.
Voortgezet onderwijs in Duitsland
Na de Grundschule gaan de kinderen naar de weiterführende Schule. De klassen tellen door, dus die begint met de 5e klas, als de kinderen 10 zijn. Onze oudste dochter zit inmiddels in de 6e klas op het Gymnasium.
Je moet dus twaalf jaar lang onderwijs volgen, waarvan minstens negen jaar (in sommige deelstaten tien jaar) op een voltijdopleiding, twee jaar mag je deeltijdonderwijs volgen (bijvoorbeeld een beroepsopleiding). Het onderwijs is over het algemeen gratis.
Studeren in Duitsland is goedkoper dan studeren in Nederland. Zo kent Duitsland geen collegegeld voor opleidingen aan openbare hogeronderwijsinstellingen (bij studies aan privé-universiteiten krijg je wel te maken met kosten). In plaats van collegegeld betaal je wel een zogenaamde semesterbijdrage, de Semesterbeitrag.
Zeugnis der Allgemeinen Hochschulreife
Vergelijkbaar met: een vwo-diploma (NLQF 4+/EQF 4). Duur van de opleiding: 2 tot 3 jaar. Soort onderwijs: algemeen vormend voortgezet onderwijs. Functie van het diploma: toegang tot elke vorm van hoger onderwijs.
Basisschool = Grundschule
In Nederland gaan de meeste kinderen vanaf 4 jaar naar school. In Duitsland gaan de kinderen vanaf 6 jaar tot 10 jaar naar de basisschool en dan niet perse direct op hun 6e verjaardag, maar wanneer het nieuwe schooljaar begint. De Duitse basisschool telt 4 groepen en in Nederland 8.
Woningen in Duitsland zijn aanzienlijk goedkoper dan in Nederland, maar ook de kosten rondom de aankoop van een woning zoals kosten koper, gemeentebelastingen en de hypotheeklasten zijn beduidend lager.
Het niveau van de Realschule ligt tussen dat van de Hauptschule (lager niveau) en het gymnasium (hoger niveau). Het is in grote lijnen te vergelijken met het vmbo-t/havo in Nederland.
In Duitsland bestaat er geen niveau dat precies overeenkomt met het Nederlandse mbo. Jongeren die een beroepsopleiding volgen, doen een Ausbildung (anders dan studenten die een Studium doen). Dit is een combinatie van theorie, die je in een vakschool leert, en praktisch werk dat je binnen een bedrijf doet.
Studeren in Duitsland is goed voor je portemonnee. Je betaalt geen collegegeld, de kosten voor levensonderhoud zijn vaak laag en je kunt je Nederlandse studiefinanciering gewoon meenemen. Duitse universiteiten en Fachhochschulen hebben een goede naam.
school → Schule, Schwarm. school → Schwarm, Schule, Universität, Hochschule, Fakultät, Fischschwarm.
De klas nummers telt in Duitsland na de basisschool gewoon door in het voorgezet onderwijs. In Duitsland is dus het eerste jaar middelbaar de 5e klas. De 1e klas in voorgezet onderwijs in Nederland staat gelijk aan Klas 7 in Duitsland.
Middelbare school
Na de basisschool gaan de kinderen verder met Hauptschule (vmbo), Realschule (vmbo-t, havo) of het Gymnasium (vwo). Het Nederlandse categoriale Gymnasium komt overeen met het Altsprachliches Gymnasium hetgeen de uitzondering is.
Nu wordt het plaatje herkenbaarder, want in het secundair moet je kiezen tussen: “Gymnasium” (algemeen onderwijs, zoals aso), “Realschule” (technisch onderwijs, zoals tso) of “Hauptschule” (beroepsonderwijs, zoals bso).
In het kort: Met een vwo-advies kan je zowel naar het atheneum als het gymnasium. Het niveau is op het atheneum en gymnasium gelijk. Het enige verschil is dat je op het gymnasium ook de vakken Latijn, Grieks en klassieke culturele vorming krijgt. Ook krijg je een gelijke diploma als je na klas 6 geslaagd bent.
Belemmeringen voor de doorstroom havo-vwo
In het havo-profiel cultuur en maatschappij (CM) is wiskunde niet verplicht. Op het vwo maakt wiskunde deel uit van ieder profiel, ook CM. Doorstromers met een CM-profiel zullen dus alsnog examen in wiskunde moeten doen.
Samengevat zijn de opties als volgt: Het hele jaar overdoen: alle vakken opnieuw volgen en het examen opnieuw maken. Dit kan op een middelbare school, bij het vavo of op een privéschool. Deelcertificaten halen: het examen opnieuw maken voor de vakken die je onvoldoende hebt afgesloten.