De middeleeuwen begonnen toen het Romeinse Rijk definitief scheurde in een Oostelijk en een Westelijk deel. Het oostelijk deel bleef bestaan als een keizerrijk. Het westelijk deel ontaardde in chaos waar barbaarse volkeren de overblijfstelen van het West-Romeinse Rijk onder de voet liepen.
Het tijdperk begon na de val van het West-Romeinse Rijk in 476, en die eerste periode wordt ook wel de 'donkere Middeleeuwen' genoemd, omdat deze gekenmerkt werd door politieke instabiliteit en beperkte culturele vooruitgang in Europa.
Er wordt aangenomen dat de gemiddelde leeftijd van de middeleeuwse mens rond de 35 jaar lag.
Dit is een periode waarin de kerk, kruistochten en de wetenschap vooral centraal stonden. Europa kende in deze periode een grote rijkdom. De bevolking groeide en bloeide, steden barstten uit hun voegen. De kerk bereikte het toppunt van haar macht.
De geschiedenis van Nederland is de naam voor de geschiedenis van het land dat nu Nederland heet maar vroeger ook bekend stond als de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, de Bataafse Republiek en nog veel meer.
Meer dan 300.000 jaar geleden verscheen de neanderthaler, Homo neanderthalensis, de eerste mensachtige die we ook uit Nederland kennen. Hij ontwikkelde zich in Eurazië uit de Homo heidelbergenis. Omstreeks dezelfde tijd ontstond in Afrika Homo sapiens (anatomisch moderne mens).
In januari 2020 heeft Nederland officieel de ondersteuning van het woord Holland voor het hele land laten vallen . Dit hield in dat het logo werd aangepast, waarbij 'Holland' werd vervangen door 'NL'.
Ook over de vraag wanneer de Middeleeuwen precies eindigen is men het niet helemaal eens. Over het algemeen wordt echter de ontdekking van Amerika door Columbus in 1492 aangehouden als hét eindpunt van de Middeleeuwen. Daarmee zouden de Middeleeuwen dus lopen van 476 tot 1492.
Interessant is volgens De Kam dat mensen in de vroege Middeleeuwen best gezond waren. 'De gemiddelde lengte van mannen was 1.74 meter. Terwijl in de 19e eeuw, toen ze de term de 'donkere middeleeuwen' bedachten, de gezondheid duidelijk minder was. Zo was rond 1800 de gemiddelde lengte gezakt naar 1.66 meter.
De dood lag overal op de loer. Kindersterfte, dijkdoorbraken, hongersnoden, stadsbranden, dodelijke ziekten, plunderende landsheren of grootschaliger oorlogsgeweld beheersten het dagelijks leven.
In de prehistorie gingen mensen schrikbarend vroeg dood. Tot ongeveer 30.000 jaar terug. Toen werd vermoedelijk een deel van de mensheid vijftig jaar oud en was er zelfs een groep die de tachtig of negentig haalde.
Uit opgravingen van botresten uit die periode blijkt dat mensen die ongeveer 10.000 jaar geleden het levenslicht zagen, gemiddeld rond de 35 jaar oud werden. In totaal liepen er naar schatting vijf miljoen mensen rond op de aardkloot.
Tussen 1588 en 1795 heette Nederland de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Ook de Verenigde Provinciën of de Zeven Verenigde Gewesten waren gangbare benamingen voor Nederland in deze tijd.
Gedurende de hele middeleeuwen was de maatschappij verdeeld in drie standen: geestelijkheid, adel en de boeren: zij die bidden, zij die vechten en zij die ploegen. Tot welke stand men behoorde, werd door geboorte bepaald. Men kon alleen uit zijn stand geraken door geestelijke te worden.
Jonkvrouw zijn een dagtaak
Jonkvrouw worden vraagt vlijt en toewijding. In de middeleeuwen moest een meisje dat jonkvrouw wilde worden, aan het hof van een vorstin of vrouwe van hoge adel opgevoed worden. Daar kwam je niet toevallig terecht. Als je familie was, had je meer kans.
Wat kwam er na de ijzertijd? Het tijdperk dat bekend staat als de klassieke oudheid overlapt gedeeltelijk met de ijzertijd; het liep van de 8e eeuw v.Chr. tot de 5e eeuw n.Chr., met de sensationele opkomst en ondergang van zowel het oude Griekenland als Rome.
De geschiedenis van de Middeleeuwen gaat over een hele lange tijd, wel 1000 jaar. Daarom verdelen we deze tijd vaak in twee stukken: de vroege Middeleeuwen van 500 tot 1000 na Christus ( tijd van Monniken en Ridders), en de late Middeleeuwen van 1000 tot 1500 na Christus (Tijd van Steden en Staten).
Het is ook een groot verschil met de levensverwachting in het verleden. Rond 1900 ligt de gemiddelde levensverwachting rond de 44 jaar, in de Middeleeuwen rond de 30 jaar. Dat laatste getal betekent trouwens allerminst dat de meeste mensen duizend jaar geleden rond hun dertigste sterven.
18e eeuw. De 18e eeuw is in de christelijke jaartelling de 18e periode van 100 jaar, bestaande uit de jaren 1701 tot en met 1800. De 18e eeuw behoort tot het 2e millennium. In de Europese cultuurgeschiedenis valt deze eeuw samen met de periode van de Verlichting.
In de middeleeuwse stad woonden mensen eenvoudig, zegt Coomans. Men had weinig spullen en alles werd met de hand gemaakt. 'Dat betekent ook dat mensen veel meer met elkaar deelden: de water- en afvalvoorziening, maar ook het toilet. Als arme middeleeuwer had je vaak maar één kamer, en de muren waren dun.
Neder betekent 'naar beneden' of 'laag'. Vandaar dat dit gebied Nederland werd genoemd. Ook wordt Nederland vaak Holland genoemd. Dat komt omdat er vroeger veel handelaren naar de provincie Holland kwamen.
De naam Holland, of eigenlijk Holtland, wordt voor het eerst gebruikt in een Utrechtse bron uit 1061. Internationaal kende men het gebied toen echter nog alleen als West-Frisia. De naam Holtland wijst op een bosrijk gebied, want 'holt' betekende hout.
Tot 1795 was Nederland een republiek: de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Het was een bond van onafhankelijke staten die op basis van een gezamenlijk verdrag een staat vormden. De zeven gewesten waren autonoom, maar het buitenlands beleid en defensie waren een zaak van de gewesten gezamenlijk.