Voor iedere 100 werklozen staan er op dit moment liefst 133 vacatures open. Niet eerder was de arbeidsmarkt zo krap als nu. In het laatste kwartaal van 2021 stonden er nog 106 vacatures tegenover 100 werklozen.
In het eerste kwartaal van 2022 hebben 19 van de 35 regio's in Nederland te maken met een zeer krappe arbeidsmarkt. In deze regio's zijn er dus veel meer vacatures dan werkzoekenden. In de arbeidsmarktregio Midden-Utrecht is de arbeidsmarkt volgens de Spanningsindicator het krapst van heel Nederland.
Met een verdere toename van het aantal openstaande vacatures en opnieuw een daling van het aantal werklozen, liep de spanning op de arbeidsmarkt in het tweede kwartaal van 2022 verder op. Er kwamen 16 duizend openstaande vacatures bij en het gemiddeld aantal werklozen daalde met 11 duizend.
De Nederlandse arbeidsmarkt staat er goed voor in vergelijking met andere westerse landen. Maar ondanks de huidige krapte op de arbeidsmarkt komen kwetsbare groepen – ouderen, mensen met een arbeidsbeperking, een migratieachtergrond of zorgtaken – nog altijd moeilijk aan een baan.
Eind juni stonden er 467 duizend vacatures open, 16 duizend meer dan aan het einde van het eerste kwartaal (cijfers gecorrigeerd voor seizoenseffecten). Daarmee bereikte het aantal openstaande vacatures opnieuw een recordstand. Het is het achtste kwartaal op rij dat het aantal vacatures toeneemt.
Alhoewel die krapte alle sectoren raakt, springt een aantal sectoren er in het bijzonder uit en dan gaat het onder andere om de zorg en hulpverlening, de horeca, hoveniersbedrijven, de kinderopvang, de techniek en de transportsector (inclusief op- en overslag).
We spreken van krapte op de arbeidsmarkt als de vraag naar werk groter is dan het aanbod. Werkgevers hebben dan veel vacatures die ze niet kunnen vullen. Oftewel: er staan posities open en ze moeten meer hun best doen om goede krachten te werven.
Techniek, ICT, zorg en onderwijs
Uit analyse van Randstad blijkt dat bijna ieder vakgebied kansrijk is in 2022. Toch is ook duidelijk te zien dat met name in de techniek, ICT, zorg en het onderwijs structureel de meeste vacatures openstaan.
In Nederland zijn de vier sectoren of branches die het meest te maken hebben met personeelstekort de ICT-branche, de onderwijssector, de bouwsector en technische beroepen. Er is een nijpend tekort aan vakmensen in ons land, mede doordat de meeste vakmensen vroeg of laat ZZP'er worden en dus voor zichzelf beginnen.
Een van de grote oorzaken is vergrijzing, en dat die eraan zit te komen weten demografen al jaren. Vergrijzing betekent dat er meer mensen met pensioen gaan dan er op de arbeidsmarkt bij komen. Sectoren met hoge vergrijzing zijn op dit moment onder meer de overheid, onderwijs en transport.
Werkloosheid verder gedaald
In het tweede en derde kwartaal van 2020 – aan het begin van de coronacrisis – nam het aantal werklozen met 141 duizend sterk toe, naar 528 duizend. Daarna is het aantal werklozen weer gedaald, naar 327 duizend in het tweede kwartaal van 2022. Dat is 3,3 procent van de beroepsbevolking.
Een krappe of ruime arbeidsmarkt
Als de vraag naar arbeid groter is dan het aanbod van arbeid is er sprake van een krappe arbeidsmarkt (veel vacatures, weinig werkloosheid). Als het aanbod van arbeid groter is dan de vraag naar arbeid is er sprake van een ruime arbeidsmarkt (veel werklozen, weinig vacatures).
De werkloosheid is in juli 2022 verder opgelopen tot 353.000, dat is 3,6 procent van de beroepsbevolking. De afgelopen drie maanden steeg het aantal werklozen met 12.000 per maand. Dat kwam omdat mensen hun baan verloren, maar ook doordat niet-werkenden een zoektocht naar een baan begonnen of bleven voorzetten.
In het tweede kwartaal was er ook bij die beroepen een personeelstekort. Bij 75 procent van de beroepsgroepen geldt dat ze te maken hebben met een zeer krappe arbeidsmarkt. Bij ingenieurs, elektriciens, machinemonteurs, verpleegkundigen en softwareontwikkelaars was de krapte het grootst.
In de handel, zakelijke dienstverlening en zorg waren de meeste vacatures. Gezamenlijk zijn deze drie bedrijfstakken goed voor de helft van alle openstaande vacatures. Samen met de horeca, de industrie, de informatie en communicatie, en de bouwnijverheid vormen ze de top 7.
Jouw arbeidsmarkt
Welke kennis en vaardigheden worden gevraagd in de richting waarin jij je oriënteert en is er op dit moment veel vraag naar personeel? Verdiep je in het gedeelte van de arbeidsmarkt dat voor jou interessant is en blijf op de hoogte van relevante ontwikkelingen in jouw vakgebied.
Een werkomgeving waar je werknemers zich op hun gemak voelen is belangrijk. Een omgeving waar alles aanwezig is wat ze nodig hebben om hun werk goed te doen, zorgt voor een groter werkgeluk. Een werkplek waar vertrouwen en veiligheid voorop staan, betekent ook een werkplek waar open en eerlijk met elkaar gepraat wordt.
Een van fundamentele oorzaken van de krapte is de vergrijzing van de Nederlandse bevolking. Volgens hoogleraar arbeidsmarkt Ton Wilthagen is het omslagpunt van de vergrijzing pas over een kleine dertig jaar: "Als we doorgaan met wat we nu doen, zal de vergrijzing ons nog tientallen jaren parten spelen."
Het aantal openstaande vacatures stijgt, terwijl het aantal werkzoekenden daalt, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Eind 2021 waren er 106 vacatures voor elke 100 werkzoekenden. Afgelopen kwartaal is dat opgelopen naar 143 vacatures per 100 werkzoekenden.
Volgens de oude meetmethode was het aantal werklozen in oktober 2021 277 duizend, terwijl het volgens de nieuwe methode met 107 duizend stijgt naar 284 duizend. Het aantal werkenden kende vanwege de nieuwe meting een stijging van 172 duizend, waardoor de teller toenam van 9,2 miljoen naar 9,3 miljoen.