Een periode van negen maanden wordt in het algemeen als normaal beschouwd. Duurt het langer, blijf je je eenzaam voelen, onderneem dan actie en zoek hulp. Wie niet van eenzaamheid af komt, heeft echt hulp nodig om te voorkomen dat het een chronisch probleem wordt.
75‑plussers vaakst enigszins eenzaam
Mensen van 75 jaar of ouder voelen zich vaker enigszins eenzaam1 (33 procent) dan mensen onder de 75 jaar (25 procent). Daarnaast voelt 9 procent van de 75‑plussers zich sterk eenzaam, gelijk aan het gemiddelde van alle leeftijden.
Eenzaamheid veroorzaakt gezondheidsrisico's
Eenzaamheid kan ook leiden tot depressie en een verhoogd risico op hartziekten en de ziekte van Alzheimer. Mensen die eenzaam zijn vertonen vaker ongezond gedrag: weinig bewegen, minder gezond eten en meer gebruik van verslavende middelen.
Als iemand die eenzaam is, een bekende ziet, wordt het beloningssysteem in de hersenen super actief, veel actiever dan bij mensen die niet eenzaam zijn. 'Dat geeft aan hoe groot de behoefte bij eenzame mensen is om een bekende te zien', zegt Erik Scherder, hoogleraar klinische neuropsychologie.
Mensen die zich eenzaam voelen zijn minder gelukkig en minder tevreden met hun leven. Bij langdurige eenzaamheid kan je last krijgen van slaapproblemen, stress en een depressie. Ook verhoogt het de kans op de ziekte van Alzheimer.
Op het moment dat iemand voelt er niet bij te horen, buitengesloten te zijn, geen verbinding te hebben met de anderen. Daarom is het een lichamelijk fenomeen: je kunt het meten in de hersenen. Opvallend is dat eenzaamheid in precies hetzelfde deel van de hersenen te ziens is als lichamelijke pijn.
Eenzaamheid is je niet verbonden voelen. Je ervaart een gemis aan een hechte, emotionele band met anderen. Of je hebt minder contact met andere mensen dan je wenst. Eenzaamheid gaat gepaard met kenmerken als negatieve gevoelens van leegte, verdriet, angst en zinloosheid en met lichamelijke of psychische klachten.
Van chronische eenzaamheid is al sprake als iemand er langere tijd niet in geslaagd is de eenzaamheid op te lossen. Chronische eenzaamheid is geen ouderenprobleem, ook kinderen kunnen chronisch eenzaam zijn.
Eenzaamheid is helaas niet altijd op te lossen. Soms is het te verminderen. Ook kan je doel zijn om te leren beter met eenzaamheidsgevoelens om te gaan.
Gelukkig worden zonder partner is in principe zeker mogelijk. Er zijn aardig wat mensen die er zelfs voor kiezen om als vrijgezel door het leven te gaan. Maar als het niet je keuze is, kan het moeilijk zijn om aan het idee te wennen dat gelukkig worden zonder partner ook een optie is voor jou.
Maar waar komt eenzaamheid eigenlijk vandaan? Dorret Boomsma, hoogleraar biologische psychologie aan de Vrije Universiteit, ontdekte dat eenzaamheid voor een groot deel erfelijk bepaald is: wie met het 'eenzaamheidsgen' wordt geboren, kan er moeilijk aan ontkomen. Liefhebbende familieleden en vrienden ten spijt.
Enerzijds kunnen genetische factoren meespelen. Anderzijds speelt een verandering in of het verlies van sociale contacten, activiteiten of werk vaak een rol. Ook gezondheidsproblemen, persoonlijkheidskenmerken en verwachtingen over sociale contacten kunnen bijdragen aan een ervaring van eenzaamheid.
Mensen die zich eenzaam voelen maken ieder jaar 40 tot 50 procent hogere zorgkosten dan mensen voor wie dat niet geldt, blijkt uit een onderzoek van de Universiteit Maastricht. Omgerekend gaat het om een bedrag van 2 miljard euro per jaar.
Want wat doet alleen zijn met je? Het zorgt voor rust, je kunt even loskoppelen, prikkels verwerken en opladen. Lekker je eigen ding doen en verbinden met jezelf. Even niet gericht zijn op anderen, maar tijd voor zelfreflectie.
Heb je geen vrienden meer dan kun je je naast alleen ook erg ongelukkig voelen. Bij 113 Zelfmoordpreventie kun je een test doen om erachter te komen of je professionele hulp nodig hebt. Voel jij je somber, angstig of depressief? Doe dan de test en kom er in 5 minuten achter wat je kunt doen aan je klachten.
Depressie. Eenzaamheid en depressie beïnvloeden en versterken elkaar. Wie depressief is verliest sociale contacten en vereenzaamt, terwijl eenzaamheid weer kan leiden tot depressieve gevoelens en genezing in de weg staat.
Om te leren wat te doen als je geen vrienden hebt, beginnen we met het identificeren van veelvoorkomende redenen waarom sommige mensen geen vrienden hebben: Sommige mensen houden gewoon niet van socializen: ze vinden het maken van een praatjes of het houden van feestjes niets. Anderen vinden mensen op zich als niks.
Als je alleen bent, heb je niemand om je heen. Wanneer iemand geen of nauwelijks sociale contacten heeft, spreken we van sociaal isolement. Wat eenzaamheid is, hoe het voelt en wat het met je doet is voor iedereen anders. De een heeft meer betekenisvolle relaties of een groter sociaal netwerk nodig dan de ander.
Bij sociaal isolement ontbreekt het mensen aan een ondersteunend netwerk van familie, vrienden en bekenden. Ze missen de persoonlijke relaties waar zij op terug kunnen vallen wanneer ze steun nodig hebben. Het gaat dan om praktische, emotionele of gezelschapssteun.