Normaal: Bij gezonde mensen (zonder leverproblemen en geen spierschade) is de hoeveelheid ASAT minder dan 25 U/l.
ASAT/ALAT (normale waarde 0-45)
ASAT en ALAT zijn enzymen. Een verhoging van het gehalte ASAT/ALAT kan duiden op leverbeschadiging. Leverbeschadiging kan veroorzaakt worden door alcoholgebruik, maar ook door hepatitis, medicijngebruik of een andere leverziekte. 0-45 is de normale waarde voor de ASAT en ALAT.
a De verhoogde aLaT-waarde is bij patiënte voldoende om lever- schade aan te tonen. b Bij een alcoholische hepatitis is de aLaT-waarde meestal > 10 x de bovengrens van het referentiegebied.
Bij mensen die geen leverziekten hebben is de ALAT -activiteit bij mannen kleiner dan 45 U/l en bij vrouwen kleiner dan 35 U/l. Aan licht verhoogde waarden, zonder klachten, wordt niet direct een betekenis toegekend.
ALAT (Alanine-Amino-Transferase), ASAT (Aspartaat-Amino-Transferase) en het LDH (melkzuurdehydrogenase) zijn enzymen die hoofdzakelijk voorkomen in levercellen. Als levercellen beschadigd zijn, lekken de enzymen weg uit de lever. Er ontstaat dan een verhoogd gehalte van deze enzymen in het bloed.
Een licht verhoogde ASAT waarde (3-5 keer de bovengrens van de referentiewaarden) heeft meestal geen betekenis of kan duiden op alcoholmisbruik of spierschade. Een sterk verhoogde waarde (meer dan 10 keer de bovengrens van de referentiewaarden) wordt bijna altijd veroorzaakt door een acute virale hepatitis infectie.
Geregeld koffie drinken wordt in verband gebracht met een goed werkende lever, wat het risico op fibrose (de eerste fase in levercirrose) vermindert. Groene thee, die als rijke bron van antioxidanten je lever soepel houdt. Honing stimuleert de lever (vooral rozemarijnhoning).
Fruit bevat over het algemeen een hoop antioxidanten, maar bessen zijn daarin de meesters. Goed fruit voor de lever is grapefruit en citroenen. Dit zijn vetstoffen met een hoog gehalte aan omega 3.
Tot de verschijnselen behoren misselijkheid, braken, buikpijn en vermoeidheid. Specifieke symptomen zijn hepatische encefalopathie (ammoniakstapeling). Dit gaat gepaard met neurologische verschijnselen als apathie, sufheid en verwardheid. De patiënt kan epileptische aanvallen (stuipen) krijgen of in coma raken.
Behandeling: leverenzymen verlagen
Afhankelijk van wat de stijging van de leverenzymen veroorzaakt, kan de arts je adviseren om te stoppen met het drinken van alcohol of het gebruik van bepaalde medicijnen, af te vallen en/of gezonder te eten.
Een lichte verhoging van de ALAT kan wijzen op de volgende aandoeningen: leverschade door toxische stoffen (alcohol, drugs of medicatie) infectieuze hepatitis (hepatitis B, C, E, Epstein Barr-virus (EBV of cytomegalovirus (CMV)) niet-alcoholische steatohepatitis (NASH)
Een vaak voorkomende oorzaak van gestegen leverwaarden is de inname van medicatie. Strikt genomen kan elk geneesmiddel de leverenzymen doen toenemen. Sommige reacties zijn bekend en komen relatief frequent voor (bijvoorbeeld het vaak gebruikte antibioticum amoxicilline-clavulaanzuur of Augmentin). Andere zijn zeldzaam.
Een normaal hemoglobinegehalte ligt bij mannen tussen de 8,5 en 11 millimolen per liter en bij vrouwen tussen de 7,5 en 10 millimolen per liter. Bij zwangere vrouwen mag de waarde na 30 tot 32 weken zwangerschap 6,3 millimolen per liter zijn.
Er worden zeven leverwaarde in het bloed gemeten. Dit zijn het ALAT, Albumine, Alkalische fosfatase, ASAT, Billirubine, Totaal eiwit en het Gamma GT gehalte. De ALAT waarde, Gamma GT en ASAT waarde zijn de bekendste leverwaarde en zijn enzymen die in de lever helpen stoffen om te zetten in andere stoffen.
10. Chocolade helpt je lever niet om zeep. Nog zo'n wijsheid uit grootmoeders tijd die niet blijkt te kloppen: chocolade veroorzaakt géén leverproblemen. Sterker nog, onderzoekers beweren nu zelfs dat donkere chocolade leverschade door alcoholmisbruik of ziekte net kan helpen herstellen!
Geneesmiddelen die directe leverschade kunnen veroorzaken in de vorm van acute necrose zijn paracetamol, acetylsalicylzuur, nicotinamide (vitamine B3), amiodaron, en verschillende oncolytica.
Goed nieuws voor de koffieleuten onder ons: koffie blijkt goed voor de lever. Een Amerikaanse studie laat zien dat mensen die veel koffie drinken, minder schadelijke eiwitten in hun lever hebben in vergelijking met de koffieonthouders. Dit geldt voor de koffie met én zonder cafeïne.
Bananen. Bananen zorgen voor en een soort glucose wat fantastisch werkt voor de lever. Deze glucose gaan virussen, schimmels en bacteriën te lijf, dus echt een bondgenoot voor je lever.
Appels dragen bij aan het ontgiften van de lever
De lever is verantwoordelijk om deze giftige stoffen uit het lichaam op te ruimen. Om de lever te ontgiften is het belangrijk om voldoende fruit zoals appels te eten.
Door gember kan je lever het minder zwaar hebben om zich van de gifstoffen te ontdoen. Een hoge dosis gember toonde na 3 maanden inname aan dat de leverwaarden sterk waren verbetert. Ook nam de insulinegevoeligheid toe, terwijl ontstekingsstoffen afnemen.
Het vetgehalte en het vetprofiel van het bloed verbetert
De krachtige anti-oxidant in tomaat, lycopeen, zorgt ervoor, dat de lever beter functioneert. Het vetprofiel van het bloed verbetert en het LDL gehalte (slechte cholesterol) verlaagt.
Groene thee is één van de genezende ingrediënten voor de lever. Het bevat antioxidanten zoals catechinen. Deze plantaardige antioxidanten verhogen de leverfunctie en helpen bij een soepele ontgifting van de lever.