De belangrijkste drie stresshormonen zijn cortisol, adrenaline en noradrenaline. Deze hormonen worden alle drie afgegeven door de bijnier. Stresshormonen zijn heel nuttig tijdens een acute stresssituatie. Tegenwoordig ervaren we steeds vaker en langer stress waardoor ons lichaam denkt dat we in een noodsituatie zitten.
Te veel cortisol kan leiden tot verhoogde bloeddruk, overgewicht, verhoogde bloedsuiker, dunnere huid, regelmatig blauwe plekken, verlies van spierkracht en spiervolume en osteoporose. Een bol gelaat en een vetbult tussen de schouderbladen en striae behoren tot de klassieke uiterlijke kenmerken.
Het versterkt energie-mobiliserende mechanismen en remt bij acute stress de minder belangrijke orgaanfuncties. Daarom wordt cortisol ook wel 'stresshormoon' genoemd. Er wordt dan ook aangenomen dat cortisol als een “rem op het immuunsysteem” het lichaam beschermt tegen een buitensporig reactie van het immuunsysteem.
Wat is de functie van cortisol? Cortisol reguleert belangrijke processen in het lichaam zoals je slaap-waakritme en immuunsysteem. Daarnaast zorgt het ervoor dat er genoeg brandstof in het bloed komt als dat nodig is, zoals bij stressvolle situaties.
Stress is meetbaar
Chronische stress kan biologisch gemeten en aangetoond worden. Via een bloedname kunnen bepaalde bloedmarkers (vb cortisol) opgespoord worden, Microscopisch onderzoek van hersenweefsel kan duidelijk schade aantonen aan de verbindingen tussen de hersencellen (dendritische schade).
Het effect van deze mentale druk op ons stress-respons systeem kan je lezen in het bloed. Daarom ontwikkelde Labo Nuytinck - anacura, gespecialiseerd in het evalueren van bloedwaarden, de Mentale Adaptatie Score (MAS). MAS weerspiegelt je mentale fitheid en aanpassing aan de dagelijkse stress.
Cortisol, het antistresshormoon, wordt geassocieerd met het vet op de buik. Als dit hormoon in hoge mate aanwezig in het lichaam, worden alle vetreserves verbrand voor die rond de buik wordt aangesproken. Dit hormoon kan ook beïnvloed worden door bepaalde voeding of veranderingen in levensstijl.
In vele onderzoeken is geconcludeerd dat vitamine C leidt tot afname van de stressreacties in je lichaam. Vitamine C doet namelijk de hoeveelheid cortisol in je bloed na een stressreactie sneller dalen.
Heb je het idee dat je cortisolwaarde (te) hoog ligt? Neem dan contact op met je huisarts, die kan je verder helpen bij het onderzoeken van je cortisolwaarde. Er bestaan ook thuistests, waarmee je zelf de waarde van je cortisol kunt meten.
Het is aangetoond dat consumptie van voldoende omega 3 (EPA/DHA) vetzuren zorgt voor een verlaging van de hoeveelheid cortisol in je lichaam. Bij een hoog cortisol is gezonde voeding dus en dat je voeding voldoende omega 3 vetzuren bevat. Je kunt een visolie supplement nemen om hiervan voldoende binnen te krijgen.
Een tekort aan cortisol kan een gevolg zijn van aandoeningen van de bijnier (aangeboren aandoeningen, infecties, tumoren, bloedingen), stoornissen van de hypofyse (infecties, tumoren, trauma, bloedingen,…), en ten slotte langdurige (hoge) dosissen cortisone.
Wanneer de hoeveelheid cortisol in het lichaam plotseling razendsnel daalt, kan iemand in korte tijd zeer ziek worden. Dat noemen we een Addison- of een bijniercrisis. Het gaat samen met overgeven, diarree, lage bloeddruk, buik- en rugpijn, uitdrogingsverschijnselen, welke kunnen leiden tot een coma.
Het hormoon en neurotransmitter Oxytocine is een van de belangrijkste ontspanning- en gelukshormonen. Oxytocine zorgt voor ontspanning, herstel en verbondenheid. Het is de noodzakelijke tegenhanger van onze stresshormonen adrenaline en cortisol.
Deze ontspanning zorgt ervoor dat de gevolgen van stress wegzakken, waardoor je een nieuwe situatie weer goed aankunt. Maar er zijn ook situaties waarin je langdurig onder stress staat, zoals bij stress door je relatie of een scheiding, trauma, verlies, een hoge werkdruk of studiestress.
Cortisol is een hormoon dat een rol speelt in allerlei processen in het lichaam. De hoeveelheid cortisol kan worden gemeten in uw speeksel. Hiervoor verzamelt u speeksel in een speciaal buisje, de salivette.
Klachten die hierbij horen zijn: een bruine verkleuring van uw gezicht, handlijnen en tandvlees, algehele moeheid en zwakte, gewichtsverlies, lage bloeddruk en chronische diarree. De behandeling bestaat uit het aanvullen van de hormonen die u tekort komt.
Een cortisol in bloed wordt aangevraagd bij de verdenking op het niet goed functioneren van het bijnierschors (bijnierschorsinsufficientie). Hiervoor is een afname in de ochtend vereist, bij voorkeur tussen 7 en 9 uur. Dit hoeft niet nuchter; er mag wel worden gegeten en gedronken.
Het hormoon adiponectine speelt een rol bij de verwerking van vet en glucose, doordat het de insulinegevoeligheid beïnvloed. Insuline bepaalt of vet wordt verbrand of opgeslagen. Hoe meer adiponectine, hoe meer energie er verbrand wordt, heeft onderzoek aangetoond.
Je buik wordt dikker omdat je veel koolhydraten en bewerkte voedingsmiddelen eet. Je lichaam kan deze niet goed verwerken waardoor het zich gaat opslaan rond de buik. Dit kan erg vervelend zijn. Ik raad je aan om koolhydraten te vermijden en zo natuurlijk mogelijk te eten.
Langdurige stress hangt samen met depressie, burn-out en angststoornissen. De hormoonhuishouding is namelijk verstoord, hersengebieden zijn ontregeld en soms zelfs beschadigd en verschillende systemen werken niet zoals normaal. Stress en psychische klachten werken elkaar vaak ook in de hand.
De kleinste taken zijn al te veel gevraagd en dat kan zorgen voor gevoelens van falen. Als je een burn-out hebt, dan heb je vaak ook veel klachten die voorkomen bij een depressie. Zo voel je je vaak somber, lusteloos en heb je last van schuldgevoelens. De ziektebeelden zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden.
Symptomen van chronische stress zijn slecht slapen, prikkelbaarheid, gespannenheid, de neiging om je terug te trekken, verminderde eetlust of net meer zin in zoet, humeurigheid en vermoeidheid. Ook ben je gevoeliger voor pijn.