Amoebes zijn klein – zo'n 30 tot maximaal 800 µm (één µm is een duizendste van een millimeter). Dat is zo klein dat je ze met het blote oog niet kunt zien.
Als amoeben in de darm terechtkomen, kunnen ze er diarree veroorzaken. Deze kan licht zijn (losse stoelgang) of ernstig (bloederige diarree en hevige buikpijn). Verder kunnen buikpijn, krampen, milde koorts en hoofdpijn optreden.
De supergroep Amoebozoa bestaat uit eukaryote organismen die geen vaste vorm hebben, en ook voortdurend van vorm kunnen veranderen. Amoeben zijn eencellig, maar niet altijd klein. Sommige slijmzwammen, ook Amoebozoa, kunnen uitgroeien tot een blob van tientallen vierkante centimeters.
Amoeben zijn zeer kleine parasieten, die vooral in de tropen voorkomen (en zelden in Nederland). Ze kunnen in de darm terechtkomen via besmet water of voedsel. In de darm kunnen amoeben een infectie veroorzaken. Dit heet amoebiasis.
Het eencellige organisme kan vrij leven of als parasiet in bijvoorbeeld de mens. De Entamoeba histolytica kan de voor mensen gevaarlijke amoebedysenterie veroorzaken. Het organisme voedt zich voornamelijk met bacteriën.
Eigenschappen en Kenmerken van de Amoebe
Komen vooral in zoet en zout water water voor. Maar ook op vochtige bodems. Als parasiet in dieren en in de mens. Echter leeft gedurende enkele maanden in verschillende water stadia.
De buitenkant van de cel (het celmembraan) is heel flexibel en kan daardoor allerlei verschillende kanten op. Wanneer een amoebe beweegt ziet dat er een beetje uit als een rollende pudding met uitstulpingen. Deze 'uitstulpingen' noemen we ook wel schijnvoetjes en de amoebe kan deze overal uitstrekken en weer intrekken.
De amoebe leeft voornamelijk in warm stilstaand water. Meren, sloten en plassen zijn bekende infectiebronnen. Nadat de amoebe via de neus binnendringt, valt hij het centrale zenuwstelsel aan. Hierdoor verliezen mensen in veel gevallen hun reukvermogen, één van de eerste symptomen van een infectie.
In de darm vormt de parasiet zich weer om tot een cyste. De cysten worden daarna met de ontlasting uitgescheiden. Zo kan opnieuw een infectie optreden. Een infectie met Giardia lamblia komt op elke leeftijd voor maar vooral bij kinderen tussen de 5 en 14 jaar.
Een temperatuur tussen 10 °C en 40 °C. Onder het vriespunt delen ze zich niet meer, maar blijven ze wel in leven als in een soort winterslaap. Bij temperaturen hoger dan 75 °C, bijvoorbeeld tijdens het koken, gaan bacteriën dood. Voedingsstoffen als eiwitten en koolhydraten in de buurt.
De meeste mensen die besmet zijn met darmparasieten hebben sowieso last van buikpijn, maar ook treedt er vaak misselijkheid op, ze kunnen zich wattig in het hoofd voelen, vermoeid voelen of wat depressief.
Parasieten zijn kleine 'beestjes' die alleen kunnen overleven op of in een 'gastheer', in dit geval de mens. Bij de mens komen insecten voor die als parasiet leven (hoofdluis, teken), wormen (bijvoorbeeld de lintworm) en ook eencelligen (bijvoorbeeld toxoplasmose of malaria).
Uitgroeisel aan de cel van sommige protozoën, dat dienst doet bij de voortbeweging en voedselopname.
Eencellige organismen hebben geen organen waarmee ze ademhalen. Deze organen hebben ze ook niet nodig omdat ze voldoende zuurstof op kunnen nemen via het celmembraan. Grotere meercellige organismen hebben wel ademhalingsorganen nodig om voldoende zuurstof op te kunnen nemen.
De hersenetende amoebe komt voor in warme zoetwatermeren en –rivieren over de hele wereld. Mensen die gaan zwemmen hebben de kans water in hun neus te krijgen met de amoebe erin. De amoebe gaat dan op zoek naar het zenuwstelsel waar hij zenuwcellen opeet en eiwitten uitscheidt die andere cellen stukmaken.
Tot de eencellige eukaryoten behoren de protozoa zoals amoeben, veel soorten schimmels, veel soorten algen (behorende tot de rood-, bruin- en groenwieren) en pantoffeldiertjes. Veel eukaryote parasieten hebben een gereduceerde bouw en zijn eencellig. Niet altijd zijn alle organellen bij deze parasieten aanwezig.
Amoebendysenterie of amoebiasis is een ernstige infectie van de darm, veroorzaakt door de parasiet Entamoeba histolytica. Enkele dagen tot weken na de besmetting kunnen de volgende symptomen optreden: Buikkrampen of rectale krampen met wat slijmerige, etterige of bloederige afscheiding. Diarree met slijm of bloed.
Het milieu waar de pantoffeldiertjes leven is zuurstofarm tot praktisch zuurstofloos door het rottingsproces dat door de bacteriën veroorzaakt wordt. Om voedsel op te nemen brengt het pantoffeldiertje de voedseldeeltjes met de cilia naar de orale groeve (peristoom).
Een van de bekendste en meest ontwikkelde eencelligen is het pantoffeldiertje (Paramecium). Dit diertje heeft dankzij een verdichte celwand een redelijk vaste vorm waar hij zijn naam aan ontleent. Het pantoffeldiertje is volledig bedekt met trilhaartjes waarmee hij zijn voedsel verzamelt en zich verplaatst.