Wettelijke en testamentaire erfgenamen hebben volgens de wet recht op inzage in uw testament. Zij kunnen hiervoor bij de notaris of bij het Centraal Testamenten Register een schriftelijk aanvraag indienen. Dit kan echter alleen na uw overlijden.
Testament zoeken bij Centraal Testamentenregister
Als er een testament is, leest u welke notaris het testament heeft gemaakt. In het online register kunt u gelijk een notaris bij u in de buurt zoeken. Die kan het testament dan voor u opvragen. U kunt ook gratis schriftelijk vragen of een overledene een testament heeft.
Als particulier of instantie kunt u kosteloos zelf nagaan of de overledene een testament heeft. Dat kan in de meeste gevallen via een digitale aanvraag. U kunt alleen een aanvraag indienen ten aanzien van een overleden persoon. Alleen testamenten die in Nederland zijn opgemaakt, worden in het CTR geregistreerd.
De legitimaris-niet-erfgenaam kan tegenover de erfgenamen en de executeur aanspraak maken op inzage en afschrift van alle bescheiden die hij voor de berekening van zijn legitieme portie nodig heeft (art. 4:78 lid 1 BW). De erfgenamen en de executeur zijn verplicht hem alle inlichtingen te verstrekken.
De notaris zal de erfgenamen volgens het testament informeren. Hij zal zijn best doen de erfgenamen op te sporen, maar hoeft niet de wereld af te zoeken naar een onvindbare erfgenaam.
Op grond van de Wet op het notarisambt is het mogelijk om het openen van een testament uit te stellen tot na de uitvaart. Dit kun je bijvoorbeeld opnemen in je testament als je iemand onterft en niet wilt dat iemand daar achter komt voor je begrafenis. In dat geval is je testament pas na een kleine week openbaar.
Als u informatie zoekt over een erfenis kunt u terecht bij de rechtbank in de woonplaats van de overledene. Welke rechtbank bevoegd is in welke woonplaats, kunt u zien op de kaart met rechtbanken op Rechtspraak.nl. Bij de rechtbank kunt u gratis het boedelregister inzien.
Het kindsdeel van de erfenis is pas opeisbaar op het moment dat beide ouders overleden zijn. Dit geldt bijvoorbeeld ook als uw biologische ouder overleden is, maar hij of zij opnieuw getrouwd was. Zolang de stiefouder in leven is, dan maakt u nog geen aanspraak op uw kindsdeel van de erfenis.
Als je bent onterfd, heb je alleen recht op inzage van het onderdeel van het testament waarbij je een belang hebt. Dat is dus meestal alleen het onderdeel waaruit blijkt dat je bent onterfd.
Als u informatie zoekt over een erfenis kunt u dit opzoeken in het boedelregister. Iedere rechtbank heeft een eigen boedelregister. Dit register is openbaar.
Met een 'verklaring van erfrecht' bewijst u wie de erfgenamen zijn. De notaris maakt dit officiële document. Hierin staat of de overleden persoon een testament had en of de erfgenamen de erfenis hebben geaccepteerd.
Hoeveel tijd dat is, verschilt sterk per nalatenschap. In een vrij overzichtelijke situatie duurt de afwikkeling al snel ruim een jaar. In ingewikkelde omstandigheden kan dit ook oplopen tot meerdere jaren. Pas na afwikkeling van de nalatenschap kan de erfenis verdeeld worden onder de erfgenamen.
Over de nalatenschap moet je namelijk in de meeste gevallen belasting afdragen. Daarna moeten alle rekeningen betaald worden, bijvoorbeeld voor de notaris, de executeur en eventuele rechtbankkosten. Het geld dat overblijft, wordt vervolgens uitbetaald aan de erfgenamen.
Afhandelen van erfenis door notaris
De notaris die het testament heeft gemaakt neemt geen contact op met de erfgenamen na het overlijden van de erflater. Dat doet de notaris alleen als hij of zij is aangewezen als executeur. Anders gaat de notaris niets doen en moeten de erfgenamen het zelf onderling regelen.
De Wet op het Centraal Testamentregister bepaalt dat aan een ieder kosteloos inlichtingen worden gegeven uit het testamentenregister ten aanzien van overleden personen. Notarissen kunnen ook namens de aanvrager het CTR raadplegen. Toch is het niet zo dat iedereen zomaar inzage mag hebben in het CTR.
Dat twintig jaar bewaren in een brandveilige kluis is een van de kosten die een notaris heeft aan een testament. Deze kosten zijn vaak niet bekend bij de mensen. Het goedkoopste is als je zelf nog weet bij welke notaris het testament ligt.
Een onterfd kind heeft geen recht op goederen, maar alleen op geld. Het onterfde kind heeft dus geen recht op het huis of de inboedel. Deze zijn eigendom van de twee kinderen die niet zijn onterfd. Het onterfde kind moet het bedrag van € 25.000 binnen 5 jaar na het overlijden van de ouder opeisen.
Iedereen die belang heeft bij een erfenis kan een testament aanvechten. Het beste doet u dit met een advocaat die gespecialiseerd is in erfrecht. Hij of zij kan u helpen om het testament nietig te laten verklaren.
Onterfde kinderen hebben nog wel recht op een legitieme portie. Dat is de helft van het bedrag dat u wettelijk zou erven. De legitieme portie krijgt u niet automatisch. U moet die binnen 5 jaar na het overlijden opeisen bij de erfgenamen, of bij de executeur als die er is.
U kunt uw kind echter nooit voor 100% onterven. Dit komt omdat een kind altijd aanspraak kan maken op de legitieme portie. Dat is de helft van het deel waar uw kind normaal gesproken ontvangt. Een testament heeft geen invloed op de legitieme portie.
Legitieme portie
U kunt uw kind niet helemaal onterven. Uw kind houdt het recht op een deel van uw erfenis. Dit deel heet de legitieme portie. Het is de helft van wat uw kind zou hebben gekregen zonder testament.
Als kind heb je dus altijd recht op een minimumdeel uit de erfenis van jouw ouders. Dat is minstens de helft van wat je volgens de wettelijke regels zou krijgen.
Een erfgenaam neemt de rechten en de plichten van de overledene over: hij erft zijn bezittingen en schulden. Als de schulden groter zijn dan de waarde van zijn bezittingen, kan de erfenis dus negatief uitpakken. Iedere erfgenaam heeft het recht om zelf te beslissen de nalatenschap te aanvaarden of te verwerpen.
In de wet is een mogelijkheid geschapen voor de legitimaris om informatie op te vragen bij de overige erfgenamen of bij de executeur. De onterfde erfgenamen, de legitimaris, heeft recht op inzage in en afschrift van alle bescheiden die hij of zij voor de berekening van zijn legitieme portie nodig heeft.
De nalatenschap wordt in gelijke delen verdeeld tussen de partner en eventuele kinderen. Met een testament kan van de wettelijke verdeling worden afgeweken. Bijvoorbeeld door te bepalen dat de kinderen meteen bij het overlijden een geldsom in handen krijgen.