Ambtenaren hebben sinds 1 januari 2020 een arbeidsovereenkomst, net als werknemers in het bedrijfsleven.
Normalisering voor de wet: verschil ambtenaar en werknemer opgeheven. Overheidsorganen zijn nog altijd gebonden aan wetten of regels en bij een conflict komt de rechter tussen beide partijen. Maar sinds 1 januari 2020 zijn ambtenaren voor de wet gelijk aan werknemers in de private sector.
Kenmerken ambtenarenrecht
Het ambtenarenrecht wordt gekenmerkt door de eenzijdige aanstelling. Dit is anders dan in het arbeidsrecht waar de samenwerking tussen werkgever en werknemer gebaseerd is op een tweezijdige arbeidsovereenkomst.
Je hebt goede arbeidsvoorwaarden
Als ambtenaar heb je erg goede secundaire arbeidsvoorwaarden. Zo heb je een collectieve verzekering en over het algemeen een hoger pensioen dan andere werknemers. Ook heeft de overheid een salarisschaal waarbij je – bij goed functioneren – elk jaar omhoog gaat met je salaris.
Goede bescherming ontslagrecht ambtenaren
Ambtenaren zijn over het algemeen goed beschermd. Toch is dit aan het veranderen. Ook ambtenaren worden steeds vaker ontslagen, terwijl zij vroeger vooral werden herplaatst. De meest voorkomende reden van ontslag bij ambtenaren is reorganisatie.
Als ambtenaar mag je nooit informatie verstrekken, verspreiden of naar buiten brengen die geheim is of waarvan je de vertrouwelijkheid kan vermoeden. Anders overtreed je jouw geheimhoudingsplicht.
Sinds 1 januari 2020 hebben de meeste ambtenaren zoveel mogelijk dezelfde rechten als werknemers in het bedrijfsleven. Voor ambtenaren geldt dan het private arbeidsrecht. Net als voor werknemers in het bedrijfsleven altijd al het geval was. Dit staat in de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra).
Door toeslagen en weinig of geen belasting kan het netto loon hoger zijn dan het bruto bedrag. Als je als ambtenaar besluit het over de grens te zoeken is dat erg goed voor je portemonnee. Gemiddeld ligt het salaris bij bijvoorbeeld de VN zo'n 22 procent hoger dan bij Nederlandse ministeries.
Als u ziek wordt in die maanden, is er geen recht op een uitkering. Er zijn wel verschillen naargelang u werknemer, zelfstandige of ambtenaar bent. Als werknemer krijgt u 30 dagen gewaarborgd loon van uw werkgever. Bent u langer ziek, dan krijgt u daarna een uitkering van het ziekenfonds of de hulpkas van het RIZIV.
Wat betreft functies zijn het met name de gemeentesecretarissen die het meest verdienen, met een jaarlijks inkomen rond de 130.000 euro. Van alle ambtenaren verdienen de medewerkers bij het rijk het meest.
Medewerkers openbaar onderwijs niet langer ambtenaar
Daarmee vallen medewerkers in het openbaar onderwijs niet langer onder het ambtenarenrecht. Het private arbeidsrecht uit het Burgerlijk Wetboek gaat gelden. Dit is al zo voor de bijzondere onderwijsinstellingen en voor werknemers in het bedrijfsleven.
De normale werktijdregeling bestaat uit prestaties van 38 uur per week, ofwel 7 uur 36 per dag. Maar dit kan afwijken per departement of agentschap. Raadpleeg je arbeidsreglement of contacteer je HR-verantwoordelijke voor alle afspraken.
Laten we dus alvast duidelijk beginnen: er bestaat niet maar één soort 'ambtenaar'. Niet enkel omdat de toepasselijke wetgeving potentieel verschillend of licht anders zal zijn voor bijvoorbeeld gemeentepersoneel, personeel van de Vlaamse Overheid of rijksambtenaren.
Het gemiddelde salaris van een ambtenaar ligt tussen de 2600 en 3515 euro bruto per maand. Dit komt neer op een jaarsalaris tussen de 31.000 en 42.180 euro op basis van een fulltime dienstverband.
Opzegtermijn bij vast contract
Het gaat om een kalendermaand. Dat betekent dat u uw huidige contract uiterlijk voor de eerste dag van de nieuwe maand moet zeggen. Wilt u per 1 oktober uit dienst, dan moet uw ontslagbrief uiterlijk 31 augustus bij uw werkgever zijn. De maand september bent u dan nog in dienst.
Als Ambtenaar mag je je verwachten aan een gemiddeld salaris van 45.000 €. Het gemiddelde loonbereik als Ambtenaar ligt tussen 37.300 € en 54.100 €.
Een statutair ambtenaar kan gemiddeld rekenen op 37 dagen vakantie, een contractueel ambtenaar op 34 dagen, maar onderwijsmedewerkers trekken dat gemiddeld aantal dagen dus naar boven. Ben je werkzaam in overheidsdiensten (buiten onderwijs) dan kan je in ons land rekenen op gemiddeld 33 dagen vakantie.
Ben je arbeidsongeschikt door ziekte of een ongeval, dan heb je recht op 30 dagen betaald ziekteverlof per 12 maanden sociale anciënniteit. Elke dag ziekte telt altijd als een volledige ziektedag.
Uit cijfers die het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat werknemers zich vorig jaar gemiddeld 6,4 werkdagen ziek hebben gemeld. Dat is 3,7 procent van het aantal werkdagen in een jaar. Een werknemer meldt zich gemiddeld een keer per jaar ziek. Ruim twee op de vijf werknemers was vorig jaar een keer ziek.
Voor gepensioneerde ambtenaren
Er komt een plafonnering van de zogenoemde perequatie. Dat is het mechanisme waarbij de ambtenarenpensioenen, bovenop de index, mee stijgen met de weddes van de ambtenaren. Die stijging zal maximaal 0,3 procent per jaar van het totale ambtenarenpensioen kunnen bedragen.
Check je salaris!
De meerderheid van Ambtenaren: belastingen en accijnzen verdient een salaris tussen € 2.428 en € 4.809 per maand in 2024. Een maandloon voor beginnende Ambtenaren: belastingen en accijnzen varieert van € 2.428 tot € 3.030.
De opleidingen voor het beroep ambtenaar worden op alle niveaus in Nederland aangeboden. Dit betekent dat je zowel met een mbo-, hbo-, als een wo-opleiding aan de slag kunt gaan als ambtenaar. Houd er rekening mee dat het niveau bepalend is voor de banen die je als ambtenaar kan vervullen.
Ons gedrag past daarbij: we werken vanuit respect, openheid en eigen verantwoordelijkheid en kijken ook naar wat moreel juist is. De Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) bekrachtigt dit; sinds 2020 zijn wij ambtenaren. En als ambtenaren leggen we de UWV ambtseed of -belofte af.
' Een ambtenaar moet initiatiefrijk zijn, risico's durven nemen, maar ook loyaal zijn en goed advies geven. In het boek geeft Jeroen Busscher, een bekende managementdenker, tips over leidinggeven aan 'de ideale ambtenaar'.