In Nederland is het niet mogelijk een kind compleet te onterven. De wet bepaalt dat een kind altijd recht blijft houden op een klein deel. Dat deel noemen we de wettelijke portie of legitieme portie. De wet bepaalt dat deze portie gelijk is aan de helft van wat het kind had geërfd zonder testament.
Deze zijn eigendom van de twee kinderen die niet zijn onterfd. Het onterfde kind moet het bedrag van € 25.000 binnen 5 jaar na het overlijden van de ouder opeisen.
Een ouder kan zijn kind in zijn testament onterven. Toch kan het kind dan een deel van de erfenis van zijn ouder opeisen. Dat deel is de legitieme portie waarop het kind altijd recht heeft. De legitieme portie bestaat alleen uit geld.
Het verwerpen van een erfenis gaat via de rechtbank. Je moet hiervoor een schriftelijke verklaring afleggen bij de rechtbank. Dat kost ongeveer 134 euro (2022). Dit zijn de zogenoemde griffiekosten.
Als u een van uw kinderen een schenking heeft gegeven, bijvoorbeeld voor studie of de aankoop van een huis, kunt u in uw testament regelen dat uw ene kind meer krijgt dan het andere. Op die manier kunt u de schenking 'rechttrekken' en uw kinderen in totaal ongeveer evenveel geven.
Kinderen blijven recht hebben op een legitieme portie, ook als zij onterfd zijn. Als kind heb je dus altijd recht op een minimumdeel uit de erfenis van jouw ouders. Dat is minstens de helft van wat je volgens de wettelijke regels zou krijgen.
Pas na overlijden van de achtergebleven ouder mogen de kinderen hun kindsdeel opeisen. Dan komt ook de nalatenschap vrij. Wilt u het anders dan dit standaard erfrecht geregeld hebben, zult u een testament nodig hebben.
Onterfde kinderen hebben nog wel recht op een legitieme portie. Dat is de helft van het bedrag dat u wettelijk zou erven. De legitieme portie krijgt u niet automatisch. U moet die binnen 5 jaar na het overlijden opeisen bij de erfgenamen, of bij de executeur als die er is.
Als een erfgenaam niet wenst mee te werken, dan kan de rechter worden gevraagd de verdeling van de nalatenschap vast te stellen. De rechter gaat dan bepalen wie welke goederen krijgt en welke overbedelingsvorderingen betaald moeten worden.
Doorgaans worden de notariskosten betaald uit de erfenis.
Ook mensen die erfgenaam zouden zijn geweest als er geen testament was gemaakt, hebben recht op inzage in het testament, als zij door onterving in het testament hun wettelijke rechten zijn kwijtgeraakt. Zij hebben echter alleen recht om het onderdeel van het testament te lezen waaruit hun onterving blijkt.
Kun je een testament aanvechten wanneer je bent onterfd? Voor het aanvechten van een testament bij onterving hoef je geen kosten te maken bij een advocaat. Je kunt zelf een beroep op de legitieme portie doen.
De legitieme portie is de helft van het erfdeel waar kinderen recht op zouden hebben als er geen testament is. Als ouder kun je je kind dus nooit helemaal onterven, want een kind houdt altijd recht op de legitieme portie.
Het is verstandig om hulp te vragen aan een notaris bij het regelen van een erfenis. Dit is niet verplicht. U heeft toch een notaris nodig als: u een kopie wilt van het testament.
Hoe hoog is de legitieme portie? De legitieme portie bedraagt de helft van de waarde van het erfdeel in geld dat het kind zou zijn toegekomen wanneer de overleden ouder geen testament zou hebben opgemaakt. Dit noemen we ook wel het versterferfdeel.
Stel dat een moeder overlijdt en ze heeft geen testament opgesteld. De wettelijke erfgenamen zijn dan haar man, met wie ze niet in gemeenschap van goederen was getrouwd, en haar drie kinderen. Elk van hen krijgt in dit geval een kwart van de nalatenschap. Voor de kinderen heet dit het kindsdeel.
In een verklaring van erfrecht staat wie de erfgenamen zijn. Met deze verklaring kunnen de erfgenamen aantonen dat zij recht hebben op het banktegoed van de overledenen. De bank vertelt in welke gevallen een verklaring van erfrecht nodig is.
Als u een erfenis verwerpt bent u geen erfgenaam meer. U kunt geen aanspraak maken op bezittingen van de overledene. Maar u bent ook niet aansprakelijk voor eventuele schulden van de overledene.
Nadeel en voordeel van beneficiaire aanvaarding
Er is één nadeel aan beneficiair aanvaarden en dat is dat de nalatenschap eerst moet worden vereffend voordat hij wordt verdeeld. Het grote voordeel is natuurlijk dat u geen enkel risico loopt om met schulden te blijven zitten.
Onterven is het bepalen dat iemand niet erft, die volgens de wet wel zou erven. Een kind of partner kan ook onterfd worden. Iemand onterven kan alleen in een testament. Een kind heeft recht op een legitieme portie, een minimum verkrijging.
Een kind kan zelf bepalen of hij wel of geen beroep doet op zijn/haar legitieme portie. Het is wel belangrijk om dit binnen vijf jaar na het overlijden te doen. Je moet de erfgenamen, de executeur, de vereffenaar of de notaris mede delen dat je aanspraak maakt op jouw legitieme portie van de erfenis.
Als u als kind bent onterfd door uw vader of moeder kunt u uw legitieme portie bij diens erfgenamen (volgens het testament) opeisen. Op grond van de wet dient u dit op verzoek van de erfgenamen binnen een redelijke termijn te doen, en in ieder geval binnen vijf jaar na overlijden van de erflater.
De vrijstelling voor kinderen is ruim € 20.000. Als u meer erft, dan wordt erfbelasting geheven over het gedeelte dat u erft dat meer is dan de vrijstelling.
Direct na overlijden moet over een erfenis erfbelasting worden betaald. De kinderen krijgen dus een aanslag over hun kindsdeel, zonder dat zij het geld al uitgekeerd krijgen. Daarom wordt de erfbelasting betaald door de langstlevende, zodat de kinderen bij het eerste overlijden niet in de problemen komen.
Soms ontstaat er ruzie over de hoogte van het kindsdeel of kan vader of moeder het met één of meer kinderen niet eens worden over de hoogte van het kindsdeel. In dat geval is het mogelijk de rechter te vragen het kindsdeel vast te stellen.