Waarom is stikstof een probleem in de bouw? In de bouwlogistiek worden vooral stikstofoxiden uitgestoten door verbranding van fossiele brandstoffen in dieselmotoren. Stikstofoxiden veroorzaken niet alleen schade aan Natura-2000 gebieden, maar hebben ook een weerslag op de luchtkwaliteit en daarmee onze gezondheid.
De reden dat er nu veel bouwprojecten stil liggen is dat er tijdens het bouwen van een gebouw of weg veel stikstof wordt uitgestoten in omliggende Natura2000 gebieden. De oorzaak van deze uitstoot is groot materieel, zoals graafmachines, vrachtwagens, kranen, bulldozers en shovels.
Te veel stikstof slecht voor natuur
Daardoor verdwijnen niet alleen planten, maar ook vlinders en andere insecten die van die planten leven. Te veel stikstof zorgt dus voor minder plant- en diersoorten: de biodiversiteit neemt af, de natuur 'verarmt'. Het evenwicht in de natuur (ecosysteem) raakt verstoord.
Hoeveel stikstof er precies vrijkomt bij de bouw van een woning hangt af van diverse factoren. Volgens het RIVM wordt er gemiddeld zo'n 3 kilo stikstof uitgestoten bij de bouw van een huis. Bij een project van honderd woningen, komt er in de aanlegfase dus zo'n 300 kilo vrij.
Duitsland hanteert bijvoorbeeld heel hoge drempelwaarden. De redenering daar is: Alle stikstofbronnen waarvan de depositie lager is dan 21 mol bekijken we niet, we zeggen dat zo'n bron geen gevolgen heeft. Ter vergelijking, in Nederland ligt de drempelwaarde op 0,0001 mol”, verduidelijkt de hoogleraar Omgevingsrecht.
Dat komt vooral omdat Nederland klein en dichtbevolkt is. In landen als Frankrijk of Italië zit er veel meer ruimte tussen landbouwbedrijven en natuurgebieden, en omdat natuurgebieden er veel groter zijn, wordt de kritische depositiewaarde er minder makkelijk overschreden.
Heeft alleen Nederland een stikstofprobleem? Nee, de Habitatrichtlijn van de EU verlangt van iedere lidstaat dat die zijn biodiversiteit beschermt. De uitspraak van het Europees Hof over de Nederlandse aanpak geldt voor alle EU-landen.
Schiphol en Tata Steel bovenaan top-100 stikstofoxiden
Stikstofoxiden komen vooral door verbranding van fossiele brandstoffen door verkeer, de energiesector en de industrie. Schiphol en Tata Steel zijn de grootste bronnen van stikstofoxiden.
De bouw van nieuwe woningen in de grotere steden valt stil door de dreiging van vergaande regulering van de vrije huursector. Volgens de NEPROM, de vereniging van projectontwikkelaars, dreigt de woningbouw daardoor in de komende tijd terug te vallen richting de 50.000 woningen per jaar in plaats van de beoogde 100.000.
Zodra hun plas en mest samenkomt ontstaat ammoniak en dit is een vorm van stikstof. Sinds 2020 zijn boeren verplicht om minder krachtvoer met eiwitten aan hun koeien te voeren. Daardoor produceren die koeien minder ammoniak en dus stikstof.
De uitstoot van stikstof in Nederland behoort tot de hoogste van de wereld. Dat komt doordat we een dichtbevolkt land zijn, met veel verkeer en veel intensieve landbouw. In Europa is Nederland de grootste uitstoter van stikstof (per hectare). Wij stoten gemiddeld 4 keer zoveel uit als andere Europese landen.
De invloed van de mens op de productie van reactief stikstof heeft gevolgen voor het klimaat. Direct doordat het leidt tot de productie van lachgas (N2O), een broeikasgas met een ongeveer driehonderd keer sterker effect dan het broeikasgas koolstofdioxide.
Zonder stikstof zouden er geen cellen zijn, geen leven. Omdat het element essentieel is voor de opbouw van eiwitten. Maar terwijl grote landbouwregio's te veel stikstof in de natuur brengen, neemt het gehalte aan bruikbare stikstof in veel ecosystemen al decennialang af.
Afhankelijk van de aanname hoeveel verkeer bouwgerelateerd is (25 tot 30%) bedraagt de stikstofemissie door specifiek alleen (!) bouwlogistiek inclusief de (mobiele) werktuigen op de bouwplaats (zoals een verrijker) circa 4,5% van het totale stikstofprobleem, zo stelt het onderzoek.
De zure eigenschappen van stikstof zorgen voor een snellere verwering van mineralen en daarmee voor het versneld vrijkomen van voedingsstoffen in de bodem. Bomen en planten kunnen dat niet allemaal absorberen. Het grootste deel van de voedingstoffen spoelt met het regenwater naar diepere grondlagen.
In het bouwproces worden (via dieselmotoren) voornamelijk de stikstofoxiden uitgestoten, niet ammoniak. Ammoniak kan wel weer verder terug in de bouwketen vrijkomen, bijvoorbeeld bij de productie van bepaalde bouwmaterialen. De hoeveelheid reactief stikstof op aarde is in de afgelopen eeuw verdubbeld.
De groei van de bouwproductie is de afgelopen jaren steeds lager geworden en zal volgend jaar licht krimpen. Een beperkte vergunningverlening in de woningbouw, de enorm gestegen bouwkosten en een terughoudende woonconsument laten de productie van nieuwbouwwoningen in 2023 dalen.
Bij de aankoop heb je bij nieuwbouw vaak een stuk minder kosten dan bij een bestaande woning. Dit is vooral omdat je bij een bestaand huis eerst al kosten koper moet betalen.
Dit jaar komen er 71.000 nieuwbouwwoningen bij; de verwachting is dat de teller voor 2023 onder de 60.000 blijft steken. Dat is geen goed nieuws voor het kabinet. Om de problemen op de huizenmarkt aan te pakken kondigde het kabinet in 2021 aan dat er in 10 jaar tijd 1 miljoen woningen bij moeten komen.
Top 10 landen met de meeste plasticvervuiling in de oceanen voor 2022. Volgens onderzoek van #PlasticFreeJuly en verpakkingsdetaillist RAJA UK staat India bovenaan de lijst van grootste vervuilers wereldwijd met maar liefst 126,5 miljoen kg per jaar plastic wat in de oceanen terechtkomt.
"Als het over absolute aantallen gaat, is China veruit koploper in de stikstofuitstoot", zegt hoogleraar Wim de Vries (Universiteit Wageningen) tegen RTL Nieuws. "In delen van het land stoten ze zelfs per hectare veel meer uit dan wij, maar gemiddeld over het hele land is het minder."
Stikstofoxiden. De luchtvaart stootte 36 miljoen kilo stikstofoxiden uit in 2021. De bijdrage van de luchtvaart aan de totale stikstofoxide-uitstoot door de Nederlandse economie was in 2021 rond de 10 procent.
In Nederland stoot de landbouw volgens het RIVM al decennia de meeste stikstof uit, gevolgd door industrie en verkeer. Zeker in de buurt van Natura 2000-gebieden is dat een probleem. De meeste uitstoot van ammoniak komt dan wel van de boeren, maar ze zijn zeker niet de enige die ammoniak uitstoten.
Sinds 1990 daalt de uitstoot van stikstof flink. Zo is de uitstoot van stikstofoxiden in de afgelopen dertig jaar met bijna drie kwart afgenomen. Dat komt door maatregelen bij fabrieken, de energiesector en in het verkeer, zoals de invoering van de katalysator. De uitstoot van ammoniak daalde ook.
Het komt redelijk overeen met de cijfers die WUR-onderzoekers gebruiken als het gaat om de uitstoot van beide dieren. Bij een melkkoe is dat gemiddeld 145,6 kilo stikstof per jaar, bij een geit 14,7 kilo. Grofweg een tiende dus. Een koe stoot per jaar 135 kilo methaan uit.