De burgemeester is echter niet de baas van de gemeente. De gemeenteraad is het hoogste orgaan. De burgemeester legt, net als de wethouders, verantwoording af aan de gemeenteraad over hoe de burgemeester zijn of haar taken uitvoert.
Openbare orde en veiligheid
Hieronder valt het gezag over de politie en de brandweer. De burgemeester heeft regelmatig het zogenaamde driehoeksoverleg met de officier van justitie en de politiechef over de inzet van de politie in de gemeente. De Nationale politie is georganiseerd in 10 regionale eenheden.
Aan het hoofd van de gemeentelijke organisatie staat de gemeentesecretaris. De gemeentesecretaris heeft de leiding over de ambtenaren en vormt de verbinding tussen het college van B en W en het ambtelijk apparaat.
Benoeming. Een burgemeester wordt in Nederland door de Kroon benoemd, nadat het kabinet met de benoeming heeft ingestemd op grond van een voordracht door de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties gebaseerd op een aanbeveling van de gemeenteraad van de bewuste gemeente.
Het gemiddelde loon binnen de Beleid & Organisatie ligt op € 5.517 bruto per maand. Het minimale of startsalaris begint bij € 600 en het maximale loon is € 77.160 bruto per maand.
Oplegging van boeten
Er zijn strafrechtelijke en bestuurlijke boeten. Een burgemeester is niet bevoegd strafrechtelijke boeten op te leggen. Een bestuurlijke boete mag worden opgelegd op grond van de wet (art. 5:46, lid 1 Awb).
De burgemeester vormt samen met de wethouders het dagelijks bestuur van de gemeente. De burgemeester heeft eigen taken en bevoegdheden en is voorzitter van de gemeenteraad.
Een gemeenteraad is het gekozen vertegenwoordigende lichaam in de gemeente en daarvan tevens het hoogste bestuurlijke orgaan. De raad stelt het beleid van de gemeente vast en controleert het dagelijks bestuur: het college van burgemeester en wethouders.
Indien sprake is van een verstoorde verhouding tussen de burgemeester en de raad, kan de raad, door tussenkomst van de commissaris van de Koning, een aanbeveling tot ontslag zenden aan Onze Minister.
Dit betreft met name gevallen als bedoeld in artikel 165 Gemeentewet, op basis waarvan het college van burgemeester en wethouders bevoegdheden kan delegeren aan een bestuurscommissie of het dagelijks bestuur van een deelraad.
Burgemeesters moeten wonen in de gemeente waar zij zijn benoemd. Omdat verhuizen niet altijd gelijk mogelijk is, kan de gemeenteraad een ontheffing van de verhuisplicht geven van maximaal één jaar.
De korpschef heeft de leiding over de nationale politie. De minister van Justitie en Veiligheid (JenV) is eindverantwoordelijk voor het goed functioneren van de politie.
Het woord burgemeesteres staat in de Woordenlijst Nederlandse Taal van de Nederlandse Taalunie.
Het college van burgemeester en wethouders vormt het bestuur van de gemeente. De burgemeester is de voorzitter van het college van B en W. Het aantal wethouders is evenals het aantal raadsleden afhankelijk van het aantal inwoners van de gemeente: minimaal twee en maximaal negen.
De organisatie
Elke gemeente heeft een gemeenteraad, een burgemeester en een college van burgemeester en wethouders (B en W). Een belangrijke taak van de gemeenteraad is om het college te controleren. Het college moet op zijn beurt verantwoording afleggen aan de gemeenteraad.
Het gemiddelde loon binnen de sector Overheid & Semi-overheid ligt op € 4.264 bruto per maand. Het minimale of startsalaris begint bij € 886 en het maximale loon is € 21.000 bruto per maand.
Gemeenten en provincies hebben eigen inkomsten en krijgen geld van de Rijksoverheid. De eigen inkomsten komen uit belastingen en bezittingen, zoals een gemeentelijk havenbedrijf. Via het gemeentefonds, provinciefonds en speciale uitkeringen krijgen gemeenten en provincies geld van de rijksoverheid.
Politieke ambtsdragers zijn de mensen die het land, de provincies, waterschappen en gemeenten besturen. Denk aan ministers, burgemeesters, wethouders en gedeputeerden van provincies. Politieke ambtsdragers zijn geen 'gewone' werknemers of ambtenaren.
Hieronder vallen bijna alle overheidsinstanties, zoals bijvoorbeeld ministeries, waterschappen, provincies, gemeentes, het UWV, de Sociale Verzekeringsbank (SVB) en de politie.
Taken burgemeesters
De burgemeester is voorzitter en zorgt voor een goed verloop van de vergadering. Een burgemeester is zelf geen lid van de gemeenteraad en mag dus niet stemmen of onderwerpen inbrengen, maar mag wel tijdens de vergadering aan de beraadslagingen deelnemen.
Het college van burgemeester en wethouders voert de besluiten van de gemeenteraad uit. Het college voert ook wetten en regelingen van het Rijk en de provincie uit (medebewind). Voorbeelden daarvan zijn de Wet maatschappelijke ondersteuning, de Wet werk en bijstand en de Wet milieubeheer.
1. De burgemeester kan een in de gemeente dienstdoende ambtenaar van politie machtigen in zijn naam besluiten te nemen of andere handelingen te verrichten. 2. Geen machtiging wordt verleend tot het nemen van besluiten ingevolge de artikelen 151b, 154a, 172, 172a, 172b, 174, tweede lid, en 174a tot en met 176a.
1. Met het toezicht op de naleving van het bij of krachtens deze wet bepaalde zijn belast: a. in een gemeente: de burgemeester en de door hem aan te wijzen personen; 2. De toezichthouder is bevoegd, met medeneming van de benodigde apparatuur, een woning binnen te treden zonder toestemming van de bewoner.
De bevoegdheden van de burgemeester zijn divers. Als vertegenwoordiger van de regering is hij belast met de uitvoering van de wetten, decreten, verordeningen en besluiten van de federale overheid, het gewest of de gemeenschap tenzij dit uitdrukkelijk aan een ander orgaan van de gemeente is opgedragen.