De politie mag alleen uw identificatiebewijs vragen als daar een goede reden voor is. Dat is het geval als de politie redelijkerwijs uw identiteit nodig heeft om haar taak uit te voeren. Dus als u strafbare feiten pleegt of betrokken bent bij een verkeersongeluk.
U bent strafbaar als u geen origineel en geldig identiteitsbewijs kunt of wilt laten zien. U loopt dan het risico op een boete. Dit staat in de Wet op de uitgebreide identificatieplicht.
U mag een Nederlandse identiteitskaart of paspoort niet (uit)lenen. Als u een identiteitsbewijs (uit)leent, om bijvoorbeeld alcohol of sigaretten te kopen, dan pleegt u identiteitsfraude. Dit is strafbaar en u kunt daarnaast in het Register paspoortsignaleringen (RPS) komen te staan.
Met een kopie van uw identiteitskaart waarop uw naam, geboortedatum en burgerservicenummer staan, kunnen fraudeurs bijvoorbeeld een lening aanvragen of een telefoonabonnement afsluiten. Het gevolg is dat u rekeningen ontvangt voor zaken die u niet heeft gekocht. Laat uw ID-kaart niet zomaar kopiëren.
Veilige kopie met KopieID-app
Met de app KopieID kunt u in een kopie van uw identiteitsbewijs de identiteitsgegevens doorstrepen die organisaties niet nodig hebben of niet mogen verwerken. Dit kan bijvoorbeeld het burgerservicenummer (BSN) zijn maar ook een pasfoto of handtekening.
Zij baseert zich op cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), dat berekende dat 1,5 procent van de Nederlanders van 15 jaar en ouder slachtoffer was van identiteitsfraude.
Denk aan online een telefoonabonnement of bankrekening afsluiten met een kopie van je identiteitsbewijs. Daardoor neemt de kans op identiteitsfraude toe. Een oplichter heeft dan alleen nog een kopietje van jouw ID nodig. Het Centraal Meldpunt Identiteitsfraude en -fouten (CMI) krijgt elk jaar vele honderden meldingen.
Als u vermoedt dat u slachtoffer bent van identiteitsfraude, moet u direct een aantal maatregelen nemen. Laat direct uw bankpasjes of creditcards tijdelijk blokkeren en doe aangifte bij de politie. Welke maatregelen u verder moet nemen, hangt af van het type fraude.
Wat is identiteitsfraude? Criminelen kunnen persoonsgegevens verkrijgen door bijvoorbeeld phishing of een datalek. Met die persoonsgegevens kunnen zij zich online als iemand anders voordoen en zo onder een andere naam bijvoorbeeld overeenkomsten sluiten en strafbare feiten plegen.
Gebruik van uw BSN
De overheid gebruikt uw burgerservicenummer (BSN) bij de verwerking van uw persoonsgegevens. Met uw BSN kunt u bij elk loket van de overheid terecht. Met dit nummer kan een overheidsorganisatie uw gegevens opzoeken. Zo hoeft u uw gegevens niet bij elke overheidsorganisatie opnieuw aan te leveren.
Een kopie van een ID-kaart is geen geldig legitimatiebewijs. Je kunt dus alsnog een boete krijgen voor het niet kunnen tonen van een geldig legitimatiebewijs. Als je 16 jaar of ouder bent is de boete € 90. Ben je onder de 16 jaar dan is de boete € 45.
De identiteitskaart wordt meteen ingenomen en belandt bij de gemeente, die er vervolgens melding van maakt bij de Rijksdienst voor Identiteitsgegevens. Bas wordt door het uitlenen van zijn ID opgenomen in het Register Paspoort Signalering.
Slechts enkele organisaties mogen een kopie van uw identiteitsbewijs maken. Uw werkgever en banken mogen dit bijvoorbeeld. In de praktijk vragen ook andere organisaties een kopie van uw legitimatiebewijs. U bent niet verplicht om die aan hen te geven.
Waarom legitimeren? Supermarkten zijn wettelijk verplicht te controleren of iemand 18 jaar is bij de verkoop van alcohol en tabak. Aan jongeren tot 25 jaar die alcohol of tabak willen kopen wordt daarom gevraagd om klaar te staan met een geldig legitimatiebewijs.
Veilige kopie identiteitsbewijs
U moet bijvoorbeeld uw Burgerservicenummer afdekken of doorstrepen. Een veilige kopie van uw identiteitsbewijs maakt u zo: Maak in de kopie uw Burgerservicenummer onleesbaar, ook in de cijferreeks onderaan. Schrijf in de kopie dat het een kopie is.
Inlogfunctie identiteitskaart blokkeren
Met een identiteitskaart afgegeven vanaf 4 januari 2021 kunt u inloggen via DigiD. Als u uw identiteitskaart kwijt bent, dan is het belangrijk dat u de inlogfunctie laat blokkeren. Neem hiervoor contact op met de DigiD helpdesk.
Identiteitsfraude straf
De maximale straf voor identiteitsfraude is 5 jaar gevangenisstraf of een geldboete van € 82.000. Wanneer u fraude pleegt met biometrische persoonsgegevens, bijvoorbeeld vingerafdrukken van iemand anders achterlaten op een plaats delict, dan wordt er zwaarder gestraft.
Om het document te laten blokkeren moet u persoonlijk langskomen bij een Stadsloket. Doe dit zo snel mogelijk nadat u bent teruggekeerd uit het buitenland. U moet een verklaring invullen en daarna wordt landelijk geregistreerd dat uw document gestolen is.
Tot 18 jaar: € 36,95. Vanaf 18 jaar: € 68,50. Tot 18 jaar: € 88,55. Vanaf 18 jaar: € 120,10.
U heeft niet alleen een paspoort of identiteitskaart nodig als u de grens over gaat. U moet u ook kunnen identificeren tijdens uw verblijf of onderweg. Daarom moet u altijd een geldig paspoort of geldige identiteitskaart meenemen.
Een kopie van een ID-kaart is geen geldig legitimatiebewijs. Je kunt dus alsnog een boete krijgen voor het niet kunnen tonen van een geldig legitimatiebewijs. Als je 16 jaar of ouder bent is de boete €90. Ben je onder de 16 jaar dan is de boete €45.
Een geldboete is in Nederland minimaal € 3 en maximaal € 900.000.
Uitwisseling persoonsgebonden gegevens
Organisaties mogen uw BSN alleen gebruiken als het om de uitwisseling van persoonsgegevens gaat. Een organisatie mag uw BSN dus niet gebruiken als deze geen gegevens van u hoeft vast te leggen.
Burgerservicenummer (BSN)
Een BSN wordt wel eens als controle-antwoord gevraagd, bijvoorbeeld bij medische informatie. In januari 2021 zijn BSN's gelekt via de coronatestsystemen van het GGD.