De routinevaccinatie tegen pokken werd in de jaren '70 gestaakt in België. Mogelijks biedt vaccinatie op kinderleeftijd nog enige bescherming tegen apenpokken. De bescherming door het vaccin vermindert echter met de jaren. Het is dus mogelijk om toch besmet te geraken.
In Nederland werd tot 1974 iedereen ingeënt tegen de pokken. Toch zijn mensen die die vaccinatie hebben gehad, nu niet volledig beschermd tegen apenpokken. "We gaan er vanuit dat het enige bescherming biedt, maar niet volledig. Er worden ook mensen ziek die zijn gevaccineerd", zegt De Vries.
Wie krijgt een uitnodiging voor vaccinatie
Het gaat om mannen die seks hebben met mannen (MSM) en transgender personen die: PrEP gebruiken via het Centrum voor Seksuele Gezondheid of vóór 25 juli 2022 al op de wachtlijst stonden voor PrEP. PrEP gebruiken via de huisarts.
Het monkeypoxvirus is nu vooral gevonden bij mannen die seks hebben met mannen. Maar iedereen kan het krijgen. Je krijgt het virus als je dicht bij elkaar bent. Of je homo, hetero, vrouw of man bent, maakt niet uit.
Iedereen kan monkeypox krijgen en het virus komt voor in alle leeftijdscategorieën. De meeste besmettingen zijn tot nu toe gevonden bij MSM (mannen die seks hebben met mannen). Het grootste risico op besmetting hebben mannen die vaak seks hebben en meerdere partners hebben.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) stelt dat apenpokken een gerapporteerd sterftecijfer heeft van tussen de 1 en 10 procent. Dat geldt voor de Congostam. De West-Afrikaanse stam is dodelijk in ongeveer 1 op de 100 gemelde gevallen.
Mensen jonger dan 18 jaar, tenzij in uitzonderlijke gevallen. Mensen met symptomen van apenpokken of andere ernstige ziekte of acute infectie met koorts. Mensen die als kind werden gevaccineerd tegen pokken, tenzij ze immuungecompromitteerd zijn.
Apenpokken doet een beetje aan dat andere pokkenvirus, de waterpokken. Bijna elk kind krijgt die ziekte wel een keer. De symptomen lijken op die van apenpokken. Als je waterpokken hebt krijg je vlekjes, blaasjes en korstjes over je hele lichaam.
Wat is Monkeypox (apenpokken)?
Deze zoönose (ziekte die van dier op mens kan overgaan) komt vooral voor bij knaagdieren in Afrika. De ziekte verloopt bij mensen meestal mild. In mei 2022 werd de ziekte bij mensen in Europa vastgesteld die geen directe link met de gebieden in Afrika hadden.
Monkeypox komt tot nu toe vooral voor bij MSM (mannen die seks hebben met mannen) die vaak seks hebben en meerdere partners hebben. Door minder of geen risicovolle contacten te hebben, kun je dus de kans verlagen om monkeypox te krijgen.
Edward Jenner toonde in 1796 aan dat een infectie met koepokkenvirus (vaccinia) beschermde tegen pokken. De procedure om iemand te infecteren met het koepokkenvirus werd vaccinatie genoemd. Hierdoor kon de ziekte onder controle worden gebracht.
Het aantal mensen dat sinds de uitbraak in Nederland besmet is geraakt met monkeypox bedraagt 818, waarvan 6 vrouwen. Iedereen kan monkeypox krijgen en het virus komt voor in alle leeftijdscategorieën.
U kunt gevaccineerd worden tegen apenpokken als u tot een risicogroep behoort.
Van ongeveer negenduizend mensen is de seksuele geaardheid bekend, en bij ongeveer 97 procent van hen gaat het om mannen die seks hebben met mannen. Iets meer dan drieduizend positief geteste mensen hebben ook hiv. Bij ruim tweehonderd vrouwen is het apenpokkenvirus vastgesteld.
De vochtblaasjes veranderen in etterende zweertjes en drogen uiteindelijk in tot korstjes. Ze verdwijnen bijna steeds spontaan. Mensen met een apenpokkenvirusinfectie zijn 2 tot 4 weken ziek. Het risico op overlijden schommelt tussen 3 en 6%.
Meestal beginnen de blaasjes in het gezicht of rond de anus en schaamstreek en daarna pas over de rest van het lichaam. Soms verspreiden de blaasjes zich niet over de rest van het lichaam. De blaasjes lijken op die van waterpokken, maar zijn nog iets groter.
“Die beginnen vaak in het gezicht en spreiden zich uit over de rest van het lichaam, waaronder de handen en voeten. Dat kunnen vlekjes zijn, die veranderen in bultjes, daarna in blaasjes, vervolgens in pusblaasjes en uiteindelijk in korstjes.”
Meestal niet gevaarlijk
Het virus lijkt voor de meeste mensen niet gevaarlijk, maar kan dodelijk zijn voor mensen met een heel zwakke afweer. Dat komt in Europa bijna nooit voor. Je kunt er wel een tijdje goed ziek van zijn. Na een paar weken genees je vanzelf.
Polymerasekettingreactie (PCR) is de laboratoriumtest die de voorkeur heeft, gezien de nauwkeurigheid en gevoeligheid ervan. Hiervoor zijn optimale diagnostische monsters voor apenpokken afkomstig van huidlaesies – het dak of vocht van blaasjes en puisten, en droge korsten. Waar mogelijk is biopsie een optie.
Apenpokken is besmettelijk. U kunt het van iemand anders krijgen en aan iemand anders geven. Maar dit gebeurt niet zo snel. Het virus zit in de blaasjes, korstjes en wondjes van iemand met apenpokken.
Dat komt doordat op Aruba, Bonaire, Curaçao en in Suriname de naam apenpokken vaak gebruikt wordt om de ziekte krentenbaard aan te duiden. Krentenbaard is een huidinfectie die veroorzaakt wordt door een bacterie en vaak voorkomt in Nederland. Het apenpokkenvirus is een nieuw fenomeen voor Nederland.
Bij wie komen apenpokken voor? Apenpokken kunnen op elke leeftijd voorkomen. In Afrika blijken kinderen en jongeren onder de 16 jaar en mensen met een afweerstoornis kwetsbaarder om ziek te worden van een besmetting met de apenpokken.
Symptomen van monkeypox (apenpokken)
hoofdpijn. spierpijn. gezwollen lymfeklieren. rillingen.
Als je de ziekte hebt gehad krijg je meestal de ziekte niet nog een keer. Of dat na vaccinatie ook zo is, weten we niet zeker. Mogelijk kun je nog wel blaasjes krijgen door direct huid-op-huidcontact met iemand met monkeypox en die blaasjes zijn besmettelijk.