Zonder testament bepaalt de wet wie je erfgenamen zijn. Daar zit een volgorde in. De eerste groep zijn je echtgenoot en je kinderen. Heb je die niet, dan je ouders en broers en zussen.
Als er geen testament is, bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn. Dat gebeurt in deze volgorde: echtgenoot of geregistreerd partner en de kinderen. ouders, broers en zussen.
Wettelijk is vastgelegd wie jouw bezittingen en schulden erft. In de meeste gevallen zijn de erfgenamen de kinderen en de partner gezamenlijk. Bij de partner gaat het om de huwelijkspartner of een partner door een geregistreerd partnerschap. De partner en de kinderen erven ieder een gelijk deel.
Als er geen testament is, regelen de erfgenamen samen de erfenis. Zij kunnen dit ook door 1 of meer personen laten doen met een boedelvolmacht. Dit is een verklaring waarin staat wat de gekozen persoon namens de erfgenamen mag doen. Deze persoon kan een erfgenaam zijn, maar dat hoeft niet.
Executeur regelt zaken rondom erfenis
De begrafenis of de crematie. Maar ook betaling van schulden en verdeling van goederen. U kunt in uw testament iemand aanwijzen die de erfenis regelt: een executeur.
Het huis is gezamenlijk eigendom na overlijden
Als de langstlevende ouder overlijdt, erven de gezamenlijke kinderen de woning en hypotheeklening. Zolang de nalatenschap onverdeeld blijft, zijn de kinderen samen eigenaar van het voormalig ouderlijk huis. En zij zijn gezamenlijk aansprakelijk voor de hypotheeklening.
Na jouw overlijden komen het huis en de hypotheek in de nalatenschap. Aan de meeste hypotheken is een overlijdensrisicoverzekering gekoppeld. Na het overlijden van jou als verzekerde volgt een uitkering die de hypotheek verlaagt of zelfs compleet aflost. Zo voorkom je dat de nabestaanden een hoge schuld erven.
Als overgeblevene van de En/of Betaalrekening blijft u, na overlijden van de mederekeninghouder, toegang houden tot de rekening. Bij hoge uitzondering kan een En/of Betaalrekening bij het overlijden van een van de rekeninghouders worden geblokkeerd.
Bij een wettelijke verdeling zijn de echtgenoot van de overledene en de kinderen voor gelijke delen erfgenaam. Maar de hele erfenis (bezittingen en schulden) gaat direct naar de echtgenoot van de overledene. De kinderen hebben wel recht op een deel van de erfenis - hun wettelijk erfdeel - maar zij krijgen dit nog niet.
Kinderen (geen) erfgenaam
U bent erfgenaam als u volgens de geboorteakte of door adoptie kind bent van de overledene. Bent u stiefkind, pleegkind of een biologisch kind dat door de overledene is afgestaan of niet is erkend? Dan bent u alleen erfgenaam als de overledene dit in een testament heeft bepaald.
Het is slim iemand een volmacht te geven om de lopende zaken te regelen. Dat kan een erfgenaam zijn, maar ook iemand die onafhankelijk is, bijvoorbeeld de notaris. De notaris legt in een verklaring van erfrecht vast wie de gevol machtigde is. Meld zo snel mogelijk het overlijden bij de bank van de overledene.
Een notaris controleert voordat hij een verklaring van erfrecht of executele afgeeft of de overledene een executeur heeft benoemd in het laatst gemaakte testament. Ook controleert de notaris of er een codicil is met een executeursbenoeming.
U kunt uw echtgenoot en uw kinderen in een testament onterven. Uw kinderen hebben wel een speciale positie in het erfrecht. Zo hebben zij altijd recht op een bepaald deel van de erfenis van hun ouders.
In veel situaties erven niet één, maar meerdere kinderen de woning van de ouders. Ieder kind heeft, tenzij anders beschreven in het testament, recht op zijn erfdeel en daarmee recht op een deel van de woning. In veel situaties wordt het huis verkocht of gaat één van de kinderen het huis bewonen.
Gaat u een afbetaald huis erven? Dan kunt u de woning verkopen, verhuren of als woning voor een erfgenaam in gebruik nemen. Houd er rekening mee dat er ook in dit scenario kosten komen kijken bij een erfenis. Bijvoorbeeld overige vaste woonlasten of eventueel onderhoud.
Je kan het ouderlijk huis kopen en zien als investering om later te verkopen. Let op, ouders kunnen hun huis tot aan de WOZ-waarde verkopen. Mag meer maar dan erfbelasting betalen. Vervolgens ga je daar wonen en het ouderlijk huis opknappen.
Als u uw woning op naam van de kinderen zet, schenkt u ze als het ware het huis. Daarover moet schenkbelasting betaald worden. Het is de vraag of dat zo veel minder is, dan wanneer de kinderen het huis later erven. Het is best een ingewikkelde transactie, waarbij u en de kinderen zich een aantal vragen moeten stellen.
De verkoop moet binnen acht maanden na overlijden plaatsvinden, na ongeveer een jaar zul je een belastingaanslag ontvangen. Als het niet mogelijk is om binnen acht maanden de woning te verkopen, dan is het mogelijk om bij de Belastingdienst uitstel van betaling aan te vragen.
Zolang je het huis voor deze waarde koopt, en je vraagt jaarlijks tenminste 6% hiervan als huur aan je ouders, is er niets aan de hand. Maar, als een van je ouders komt te overlijden, en je hebt 'te weinig' voor het huis betaald, dan wordt de rest gezien als een schenking waar je erfbelasting over moet betalen.
Kinderen hebben recht op een deel van de erfenis van hun overleden vader of moeder als geen testament is gemaakt, het kindsdeel, maar zij krijgen dat deel nog niet meteen. De gehele erfenis gaat namelijk naar hun andere ouder, de langstlevende. Het deel waar de kinderen recht op hebben, wordt omgezet in een geldbedrag.
Kinderen krijgen samen altijd minstens de helft
Dat verplichte deel, de wettelijke reserve, hing vroeger af van hoeveel kinderen er zijn. De reserve als enig kind was dan de helft van de nalatenschap, maar als je met twee kinderen was, erfden jullie samen 66%. En als je met drie of meer was, erfden jullie samen 75%.
Ouders kunnen hun kind nooit helemaal onterven. In een testament kunnen zij regelen dat hun kind niet van hen erft. Maar het kind houdt recht op de legitieme portie.