Een van de meest spectaculaire natuurverschijnselen in het najaar zijn spreeuwenwolken. De vogels overnachten in grote groepen en voordat ze hun slaapplaatsen bezetten, dansen ze in steeds grotere groepen door de lucht. Ga ook eens kijken naar zo'n indrukwekkende vliegshow.
Zo'n grote zwerm vogels in de lucht valt op, ook bij soortgenoten. Daardoor weten ze elkaar te vinden en kunnen ze in een grote groep overnachten. Dat is veiliger voor de dieren. 'Het zou zelfs kunnen dat de dieren de voorstelling geven om roofdieren in de buurt af te schrikken', oppert radioverslaggever Laurens.
Het beste antwoord
Veel vogels zijn als kuddedieren, ze hebben het pas naar hun zin als ze lekker bij elkaar zijn. Maar ook is het hun bescherming, duiven worden graag gevangen door roofvogels en het bij elkaar vliegen en rondjes vliegen en heel snel draaien zorgt voor hun veiligheid.
De piek van de vogeltrek valt in oktober. Vinken, spreeuwen, graspiepers, koperwieken, kolganzen, kievieten, kokmeeuwen, boerenzwaluwen, aalscholvers, veldleeuweriken, zanglijsters en nog veel meer. Met miljoenen gaan ze op de vleugels. Maar er zijn vogels die al veel eerder vertrekken.
Spreeuwen, bijen en haringen. In grote groepen bijeen lijkt het alsof zwermen en scholen een eigen leven leiden. Ze draaien, keren en creëren spectaculaire nieuwe patronen en vormen.
3 redenen om te zwermen
Samen overnachten is nu eenmaal veiliger, want meer ogen hebben de vijand sneller in beeld. Ten tweede is het voor een sperwer moeilijker een spreeuw te pakken uit een verwarrend bewegende zwerm. Ten slotte kunnen de spreeuwen elkaar 's ochtends weer volgen naar goede voedselplekken.
Nestkasten (mussen leven sociaal, dus meerdere kasten).
Vogeltrek. Trekt over een breed front van de Europese broedgebieden naar Afrika. Tapuiten uit Alaska trekken over Azië naar Afrika; vogels uit Oost-Canada, Groenland en IJsland trekken over de Atlantische Oceaan en de Britse eilanden naar Afrika. Het is de verst trekkende zangvogel voor zover bekend.
Met name vinken, die op de grond voedsel zoeken, hebben last van sneeuwbedekking. Andere soorten daarentegen niet, zoals de sijs en de appelvink, die leven van zaden die ze in bomen vinden.
De oeverzwaluw, boerenzwaluw, blauwborst, grutto, tjiftjaf, zomertaling, zwartkop, kleine plevier en zwartkopmeeuw zijn de eerste trekvogels die terugkeren. Maak kennis met onze lentevogels.
De trouwelingen zijn met name ganzen- en zwanen soorten, sommige uilen en adelaars en een aantal pinguïn soorten. Veel andere vogels zijn 'serieel monogaam'. Dit houdt in dat zij gedurende een broedseizoen bij één partner blijven, maar niet hun hele leven. Ongeveer 90% van de vogelsoorten behoort tot deze categorie.
Vooral vogelsoorten die bekendstaan als monogaam en intelligent, zoals papegaaien en parkieten, hebben daar last van. Er ontbreekt wetenschappelijk bewijs dat vogels rouw ervaren. Gedrag dat mensen associëren met rouw zou ook andere oorzaken kunnen hebben.
Om te voorkomen dat de vogels tegen elkaar aan vliegen passen ze hun snelheid aan elkaar aan. Ook vliegen de vogels vaak in een groepje van 6 of 8 stuks binnen de grote zwerm, die elkaar in de gaten houden.
Deze categorie betreft de benoeming van dieren van dezelfde soort in een groep. Bijvoorbeeld een kudde (hoefdieren), een school (vissen), een zwerm (vleermuizen, kleine, danwel kleinere vogels of insecten), een vlucht (vogels).
Over enkele weken trekt een gedeelte weg om elders de winter door te brengen, zoals bijvoorbeeld in Engeland. 'Onze spreeuwen' krijgen op dit moment gezelschap van spreeuwen uit Scandinavië en Oost-Europa, die juist naar Nederland komen om de strenge winter in hun geboorteland te ontvluchten.
De specifieke magnetische omstandigheden van een bepaalde plek laat hen dus toe om te navigeren en hun weg te vinden. Als duiven dus in cirkels boven een bepaalde plek aan het vliegen zijn, dan zou je kunnen zeggen dat ze hun ingebouwde kompas aan het afstellen en aan het aflezen zijn.
Helaas nemen duiven die taak voor ze waar. Wat eten betreft mogen het vliegende ratten lijken, qua poepen zijn het vliegende honden. Omdat poep en plas bij duiven tegelijkertijd uit dezelfde opening komen, bombarderen ze je met een tweecomponentenproduct dat door elke hoed of jas bijt.
Het gehoorbereik van vogels verschilt per soort, maar is vergelijkbaar met dat van mensen (20-20.000 hertz). Vogels kunnen tóch veel beter horen, want ze kunnen beter details onderscheiden (grotere gehoorscherpte). Vogels zijn vooral ontvankelijk voor geluiden die dezelfde toonhoogte hebben als hun eigen geluiden.
In de vlucht in alle kleden herkenbaar aan de witte staartbasis, in tegenstelling tot de verwante roodborsttapuit. Mannetjes hebben ook een zwarte oorstreek en een duidelijker oranje keel en borst. Bij vrouwtjes en onvolwassen vogels is de oorstreek lichtbruin en is de borst minder oranje.
De brandgans bijvoorbeeld broedt in arctisch Rusland, Spitsbergen en Groenland. Na hun lange reis komen ze begin oktober aan in ons land. Het overig deel van de populatie overwintert in Duitsland, Schotland of Ierland. Nederland is bij uitstek een land om ganzen te kijken.
In de ogen van vogels zit de stof chryptochroom, die hen in staat stelt het magnetisch veld van de aarde te 'zien'. Daarnaast baseren trekvogels zich op bakens in het landschap, die vanuit de lucht heel duidelijk zijn: kustlijnen, rivieren, kanalen, en zelfs snelwegen.
Zwerm: insecten, vogels of vleermuizen
Kuddes zijn er op het land, scholen in het water en zwermen is de benaming van grote groepen in de lucht. Dit kunnen insecten, vogels of vleermuizen zijn.