Dorade, inktvis, paling, poon, rog, blauwvintonijn, wijting en zeewolf zijn voorbeelden van vissen die nooit een goed idee zijn. De redenen kunnen uiteenlopend zijn: overbevissing, habitatvernietiging, vervuilende kweektechnieken, de kweek is niet duurzaam of de vis is met uitsterven bedreigd.
De giftige kogelvis wordt een delicatesse in China
De kogelvis is een delicatesse die in vele landen verboden is. Het eten van fugu – de Japanse benaming voor de vis – is namelijk als Russische roulette; een verkeerd bereid exemplaar leidt tot de dood en een tegengif is er niet.
Het Voedingscentrum raadt het regelmatig eten van zelfgevangen zoetwatervis uit Nederlandse wateren af, zoals paling, baars en forel. En eet zo min mogelijk vis, garnalen, oesters en mosselen uit de Westerschelde. Een enkele keer kan geen kwaad. Voor zelfgevangen zeevis gelden geen beperkende adviezen.
Het vlees van de snoek is heel stevig van structuur maar heel zacht van smaak, ontzettend lekker! Het bevat wel vrij veel kleine graten, sommigen zelfs gevorkt. Maar dat is het helemaal waard.
Karper heeft stevig vlees met een karakteristieke aardse smaak, die goed samengaat met stevige smaakmakers als mierikswortel, uien en knoflook. Zoetige of zoet-zure sauzen met azijn, gember en donker bier passen goed bij deze vis, evenals pittige bereidingen met peper en paprika. De karper is een grondvis.
De baars is een relatief kleine roofvis en daardoor zijn de filets ook wat kleiner en dunner. Maar deze zijn zeer stevig en vallen helemaal niet uit elkaar wanneer je de filet op de huid bakt. Ook zonder huid is een baarsfilet heerlijk.
Er kleven effectief enkele risico's aan het eten van vis in het algemeen en zalm in het bijzonder. Zo is vis een belangrijke bron van kwik, dioxines en PCB's. Door milieuverontreiniging kunnen er schadelijke stoffen voorkomen in vis. Het gaat vooral om zware metalen (kwik), dioxines, PCB's en pesticiden.
Voor een gezond voedingspatroon is het advies om 1x per week vis te eten, of schaal- en schelpdieren. Kies bij voorkeur vette vis, zoals makreel, haring, sardines of zalm. Daarin zit het meeste omega-3: een gezond visvetzuur. Een portie van 100 gram bevat ongeveer 7 keer de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid.
Goede keuzes zijn bijvoorbeeld zalm, garnalen, ansjovis, krab, forel en haring. Deze bevatten weinig zware metalen. Eet vis zoals tonijn, zwaardvis en haai maximaal 1 keer per week anders krijg je snel te veel kwik binnen en dat is schadelijk voor je gezondheid.
Lage kwikgehaltes (minder dan 50 microgram per kilogram) werden aangetroffen in haring, zalm, forel en inktvis. Hogere kwikgehaltes zaten in brasem, kreeft, makreel, snoek en tonijn. De kwik-kampioen was zwaardvis, met 1.212 microgram kwik per kilogram.
In tonijn zit namelijk kwik, of methylkwik. Deze kwik komt in vrijwel alle vis voor door milieuverontreiniging. Omdat tonijn een van de laatste vissen in de voedselketen is en erg veel eet om in leven te blijven, krijgt deze ook meer kwik binnen. Kwik is vooral ongezond voor zwangere vrouwen en jonge kinderen.
De volgende voedingsmiddelen kunnen een verhoogd gehalte aan zware metalen bevatten: Schaal- en schelpdieren, zoals kreeft, wolhandkrab, mosselen, inktvis. Roofvissen, zoals zwaardvis, haai, tonijn, makreel, snoek, snoekbaars, paling. Orgaanvlees, vooral nieren en lever.
Het gif van de kogelvis
De meeste soorten kogelvis zijn giftig en niet geschikt om op te eten. Het is daarmee een van de meest giftige zeebewoners. Zijn ingewanden bevatten het zenuwgif tetrodotoxine dat verlamt en in korte tijd tot de dood leidt, terwijl de prooi bij volle bewustzijn stikt.
Vooral grote vissen zoals zwaarvis die hoger in de voedselketen zitten, zijn vaak het slachtoffer van vervuiling. Deze vissoorten kun je dan ook beter niet vaker dan 2 keer per week eten. Kleine visjes zoals haring, ansjovis, sardines en kleine makreel zijn relatief schoon.
Zo kies je duurzaam
Koop duurzame soorten: dit zijn haring, mosselen, oesters, Schotse of Noorse zalm, Hollandse garnalen, Noordzeekrab, wijting en schelvis. Koop vaker bijvangst-vis: namelijk grauwe poon, schar of steenbolk (steenwijting).
De blauwvintonijn is de duurste vis ter wereld
Dat is niet zozeer vanwege de smaak, maar vooral omdat deze vis zo schaars is. Op een veiling werd voor 300 kilo van deze tonijn ooit 736.000 dollar betaald. Deze vis is populair als ingrediënt voor de sushi.
Vette vis
Vette vis bevat de gezonde omega 3 vetzuren. Omega 3 vetten zijn goed voor tal van zaken, waaronder je lever. Ze remmen bijvoorbeeld ontstekingen en ze verminderen de risico's op hart- en vaatziekten (bron).
Gemiddeld staat er 1 keer per 2 weken vis op het menu. De Hartstichting adviseert om 1 keer per week vis te eten, bij voorkeur vette vis. Uit onderzoek blijkt namelijk dat het eten van een portie vis per week je kans op hart- en vaatziekten verlaagt.
Pangasius heeft de reputatie een ongezonde vis te zijn die veel zware metalen, bacteriën en antibioticaresten bevat. In 2012 controleerden wij de pangasius in de Belgische winkels onder meer op de aanwezigheid van zware metalen, pesticidenresiduen en sporen van antibiotica, en stelden weinig problemen vast.
Vis kan ook rauw worden gegeten, zoals in sushi. Het is dan wel belangrijk dat hij goed vers is. Bij hele vis is het belangrijk de ingewanden te verwijderen. Meestal kun je de vis ook laten schoonmaken door de verkoper.
Volgens Dr. David Carpenter, directeur van het 'Institute for Health and Environment' geeft aan dat kweekzalm een verhoogd risico op kanker met zich meebrengt. Er ontbreekt niet alleen vitamine D in deze zalm, maar is ook verontreinigd met kankerverwekkende chemicaliën, vlamvertragers, PCB's, pesticiden en antibiotica.
De snoekbaars heeft stevig visvlees, waardoor hij zich voor vrijwel alle bereidingen goed leent, zoals bakken, grillen, pocheren, stomen en garen in zoutkorst of bladerdeeg. In tegenstelling tot snoek, heeft de snoekbaars geen grote hoeveelheden graten, waardoor het ook met hele vissen fijn werken is.
Het beste antwoord. Er zijn zeker giftige vissen. Bijvoorbeeld de blowfish, een kogelvis die zich bij gevaar opblaast. De vis wordt wel in Japan gegeten, zonder giftige organen via een speciale bereidingswijze.
Zeelt is eetbaar en kan dienstdoen in recepten waarin karper staat vermeld, maar is minder vet. Zeelt heeft weliswaar veel fijne, vertakte graatjes, maar nog altijd minder dan brasem.