Spelt, tarwe en haver zijn allemaal gezonde granen. Wélk graan je kiest, maakt niet zo veel uit; als je de keuze maar laat vallen op volkoren (ontbijt)granen, brood, wraps of pasta. Volkorenproducten bevatten namelijk meer vezels en voedingsstoffen dan niet-volkorenproducten.
In zowel bloem, meel als volkoren(tarwe)meel zitten vitamines, mineralen, vezels en koolhydraten. Maar voor het meest gezonde brood, kies je volkoren, dus brood gemaakt van volkorenmeel. Volkorenbrood is gemaakt van de hele graankorrel en bevat dus alle goede voedingsstoffen die de graankorrel te bieden heeft.
Haver: is bijna altijd volkoren en bevat een speciaal soort vezels die kunnen helpen het LDL-cholesterol te verlagen. Ook bevat het iets minder koolhydraten en eiwit en juist iets meer (gezonde) vetzuren dan tarwe. De haverkorrels zijn lang, smal, gegroefd en bleekgrijs van kleur.
Om bloem te maken worden de zemelen en kiemen eruit gezeefd en er ontstaat een wit bloem. Bloem is dus gezeefd meel. Omdat de kiemen en zemelen de meeste voedingsstoffen bevatten, is bloem een stuk minder voedzaam dan meel. Bloem heeft door het gebrek aan kiemen en zemelen ook een fijnere structuur dan meel.
Volkorenmeel is het gezondste meel dat van tarwe gemaakt wordt. Hierbij wordt de gehele graankorrel gebruikt, dus juist ook de buitenkant waar alle vitaminen, mineralen en voedingsvezels in zitten. Speltmeel lijkt qua voedingswaarde heel erg op volkorenmeel. De een is daarom niet gezonder dan de ander.
Speltbrood en tarwebrood zijn even gezond. In spelt en tarwe zitten ongeveer evenveel koolhydraten, eiwitten, mineralen, vitamines en vezels. Ook speltbrood is verkrijgbaar in de varianten wit, bruin en volkoren. Volkoren is het gezondst.
Verstoppingen. Te grote porties, te veel rauwe (droge) of ongare havermout eten, kan leiden tot verstoppingen in je darmen.... Je darmen zijn op zo'n moment niet meer in staat om de hoeveelheid voedsel te verwerken, doordat de ongekookte havermout vocht aantrekt en een grote brok vormt.
Kun je beter havermout eten dan brood? Havermout levert net als brood koolhydraten, eiwitten, vezels, B-vitamines en mineralen. Daarom kun je haverproducten prima gebruiken als je een keer iets anders wilt dan brood. Maar je kunt brood beter niet volledig vervangen door havermout.
Fruit & zuivel
Fruit is licht verteerbaar en verlaat gemiddeld met een uur weer de maag. Combineer je fruit met andere productgroepen dan leidt dit meestal tot gasvorming en een opgeblazen gevoel. Vooral zure vruchten combineren heel slecht met melk en yoghurt. Gekookt fruit kan wel weer.
Het fijnste brood voor je darmen is volkorenbrood. Van welk graan dan ook: tarwe, spelt, rogge. Als de hele graankorrel gebruikt wordt, bevat het brood namelijk meer gezonde voedingsstoffen en dus ook meer vezels.
Havermout is in principe glutenvrij en daarom geschikt voor iedereen die gevoelig is voor gluten. In haver zitten weliswaar eiwitten, maar die zijn anders dan de gluten in tarwe, gerst en rogge. Toch moet je oppassen als je glutenintolerantie hebt.
Je hoort niet zo heel vaak over haver. Het is dan ook een beetje een vergeten gewas, maar haver is heel erg gezond. Zeker als ontbijt. Het lijkt op tarwe, rogge en gerst maar heeft een hoger eiwit en vetgehalte.
100 gr bruin brood (ongeveer 3 middelgrote sneden) is ongeveer 240 kcal of 1 snede brood is ongeveer 80 kcal. 100 gr gekookte aardappelen (ongeveer 2 middelgrote aardappelen) is 76 kcal. Brood en aardappelen zijn dus geen calorierijke voedingsmiddelen maar wel zeer waardevol in onze voeding.
Havermout bevat veel vezels ofwel voedingsvezels. Vezelrijk voedsel is essentieel voor een goede stofwisseling en darmwerking (stoelgang). Vezels vormen namelijk een smeermiddel in de darmen waardoor de vertering van voedsel veel beter verloopt.
Brinta en havermout zijn beide gezond. Ook zijn ze allebei een goede basis voor een voedzaam ontbijt. Brinta bevat iets meer eiwitten, havermout bevat iets meer vet. In tegenstelling tot havermout bevat Brinta gluten.
Breng 200 ml melk in een pan op middelhoog vuur aan de kook en voeg al roerende 4 á 5 eetlepels havermout (ca. 50 gram) toe. Draai het vuur laag en laat ongeveer 15 minuten zachtjes koken.
Ongeacht de soort mag er in principe maar één ingrediënt worden vermeld: volkoren havermout. Het beste is om een grote zak pure havermout te kopen, zonder enige vorm van toevoegingen. Deze kun je vinden in de natuurwinkel.
Er zijn leveringsproblemen. Men verwacht dat rond half januari de havermout weer in de schappen ligt.
In principe kan havermout zo gegeten worden. Net als andere (volkoren)granen, noten, groenten, zaden en peulvruchten, bevat het fytinezuur. Fytinezuur is een vorm waarin planten fosfor opslaan. Dit zuur is licht schadelijk voor mens en dier.
Spelt vs tarwe
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat zowel spelt als tarwe afstammen van emmertarwe. Dit betekent dat er genetisch geen verschil is. De hoeveelheid vezels, zetmeel, gluten en voedingswaarden zijn ongeveer hetzelfde. Omdat de verschillen zo minimaal zijn, is spelt dus niet gezonder dan tarwe.
Ja, uit onderzoek blijkt dat spelt meer eiwitten en meervoudig, onverzadigde vetzuren bevat dan tarwe. Het is rijk aan vitamine B3 en bevat meer mineralen dan tarwe, zoals koper, fosfor, magnesium, ijzer en zink. Het voordeel van spelt is dat het beduidend minder phytaatzuur bevat dan tarwe.
Speltbrood niet glutenvrij!
Speltbrood wordt gebakken van het oergraan spelt (Triticum Spelta), welke nauw verwant is aan het huidige broodtarwe (Triticum Aestivum). De eiwitten van deze twee graanrassen lijken dus erg op elkaar. Om die reden kunnen veel mensen met een allergie voor tarwe ook geen spelt verdragen.