Ook bij neurodegeneratieve aandoeningen als MS, Parkinson, Huntington, dementie komen slikstoornissen voor alsook na een beroerte, hersentumor, traumatisch hersenletsel en vele andere soorten hersenletsel. Complexe samenwerking van hersenen en spieren. Er zijn zes hersenzenuwen en 32 spieren nodig om goed te slikken.
Bij sommige medicijnen treden slikproblemen als bijwerking op. Medicijnen kunnen de spierkracht verminderen of de coördinatie verstoren. Hierdoor gaat het kauwen moeilijker, kan de tong het voedsel minder goed verplaatsen of werkt het strottenklepje minder goed of traag.
Algemene adviezen bij slikproblemen
Zorg ervoor dat men altijd goed rechtop zit tijdens het eten, dus ook in bed; zie afbeelding. Let erop dat het hoofd niet achterover hangt, maar goed rechtop, of zelfs iets naar voren gebogen; zie afbeelding. Zorg ervoor dat de gebitsprothese goed vast zit.
Slikklachten bij kanker komen vaak voor. Door bestraling of een operatie kunnen de slikspieren aangetast worden. Hierdoor is het doorslikken van eten en drinken moeilijker.
Moeite met slikken, ook wel dysfagie genoemd, kan voorkomen bij bepaalde neurologische aandoeningen, waaronder: BeroerteTraumatisch hersenletsel (TBI)Cerebrale parese
Bij problemen met slikken kun je eten of drinken niet goed doorslikken. Je verslikt je vaak of het eten blijft hangen in je mond, keel of slokdarm. Problemen met slikken kunnen komen door verkoudheid, griep of door sommige ziektes. Bel de huisarts als je moeite hebt met slikken.
Faryngeale fase: Het zachte gehemelte sluit de neusholte af, de stembanden sluiten en het strottenhoofd beweegt omhoog, zodat er geen eten of drinken in de neus of longen terecht kan komen. Het eten of drinken wordt door de keelspieren naar de slokdarm getransporteerd.
Er zijn meerdere oorzaken voor slikstoornissen:
ziekten in het hoofd/halsgebied (bv. kanker in de keel en/of mond) na een beroerte heeft iemand vaak (tijdelijk) een slikstoornis. verder kunnen alcoholverslaving, een afwijking in de bouw van de slokdarm of een tumor in de slokdarm slikstoornissen veroorzaken.
Neurologische problemen
Slikproblemen kunnen gepaard gaan met aandoeningen die verband houden met spierzwakte of slechte coördinatie, zoals: Beroerte Amyotrofische laterale sclerose (ALS) Traumatische of chirurgische schade aan zenuwen in het hoofd en de nek.
Oorzaak van slikklachten
Slikklachten kunnen onder andere veroorzaakt worden door een mechanische obstructie, te weinig spierkracht, verminderd gevoel in de keelholte of bij een gestoorde coördinatie van de slikactie.
Een disfunctie van de keelholte kan leiden tot een verstoorde slikinitiatie, een ineffectieve bolusvoortstuwing en tot het achterblijven van een deel van de bolus in de keelholte na het slikken.
Hoewel u globusgevoel niet kunt voorkomen, kunt u uw symptomen verlichten door het volgende te proberen: Drink slokjes water wanneer uw keel strak aanvoelt.Gaap wijd of maak overdreven kauwbewegingen om de spieren in uw keel te ontspannen en los te maken .
Slikklachten kunnen o.a. ontstaan door stress, emotionele blokkades (zoals een brok in je keel), verkeerde eetstijl (zoals snel eten en onvoldoende kauwen), trauma's, spanningen op de slokdarm (bv door een diafragma probleem), hersenletsel of trauma's op het hoofd en door ouderdom.
Gebruik smeerbaar beleg zoals (volvette) smeerkaas, smeerworst, sandwichspread, jam en pasta's. Voor meer variatie kunt u een slaatje nemen of een (zacht) gekookt ei, omelet, roerei, knakworst of ragout. Als brood eten u niet lukt, lees dan de adviezen bij 'Gemixte en (dun) vloeibare voeding' hieronder.