Elektriciteit heb je in twee smaken: gelijkstroom en wisselstroom. Met beide soorten kan je energie verplaatsen, beide hebben een spanning en een stroomsterkte en beide hebben een kring nodig, maar ze gedragen zich anders.
Stroom heb je in twee smaken: gelijkstroom (Direct Current – DC) en wisselstroom (Alternating Current - AC). Met beide soorten elektriciteit kan je een vermogen verplaatsen, beide hebben een spanning en een stroomsterkte en beide hebben een stroomkring nodig, maar ze gedragen zich heel anders.
'Elektriciteit' wordt vaak kortweg 'stroom' genoemd. Dat komt omdat de elektronen door een elektrische draad heen 'stromen', net zoals water door een tuinslang stroomt.
Elektriciteit is een vorm van energie van bewegende elektronen. Dat zijn kleine deeltjes die deel uitmaken van een atoom. Elk elektron heeft een kleine elektrische lading. Als elektronen zich verplaatsen, komt er energie vrij.
- Veel elektrische apparaten werken op gelijkstroom; denk aan keukenapparatuur, led-verlichting, computers, tv's, audio/video-apparatuur; vrijwel alle elektrische apparaten gebruiken intern gelijkstroom.
DC-spanning is constant en kent geen piek- of effectieve waarden. Daarom geldt een wisselspanning van 50 Volt als veilig, terwijl bij gelijkspanning de grens ligt op 120 volt. Dat geldt voor droge situaties. Bij natte huid is de veilig spanning de helft lager, dus respectievelijk 25 en 60 volt.
Wisselstroom of gelijkstroom ventilatiebox
Een gelijkstroom motor zoals in moderne Itho Ecofan afzuigunits verbruikt tot maar liefst 83% minder stroom ten opzichte van oudere modellen met een wisselstroom motor.
In Nederland wordt het grootste deel van de elektriciteit geproduceerd door verbranding van fossiele brandstoffen, zoals aardgas en steenkool. Maar elektriciteit wordt ook gemaakt door verbranding van biomassa, met windturbines, waterkracht, zonnecellen en kernenergie.
De totale energie van een systeem is de optelsom van alle microscopische en macroscopische energieën, namelijk; thermische, mechanische, kinetische, potentiële, elektrische, magnetische, chemische en nucleaire energie.
Elektriciteit is een vorm van energie die ontstaat door beweging of stroming van elektronen. Elektronen zijn negatief geladen elementaire deeltjes. Elektronen zijn of gebonden in bijvoorbeeld een atoom óf ze bewegen zich met behulp van een geleider vrij in de ruimte.
De hoeveelheid energie die wordt meegegeven aan de elektrische lading is de spanning (U).De eenheid van spanning wordt gemeten in volt (V). Een andere veelgebruikte benaming hiervoor is voltage.
Wij onderscheiden twee vormen van spanning: wisselspanning (AC) en gelijkspanning (DC). Spanning wordt uitgedrukt in Volt (V), en frequentie wordt uitgedrukt in Hertz (Hz): de snelheid waarmee spanning van potentiaal wisselt.
Om een elektrische stroom langs een punt op te wekken heb je een spanningsverschil tussen twee punten nodig. Elektrische stroom stroomt altijd van de plus naar de min kant van een spanningsbron. Dit is dus tegengesteld aan de elektronen die door een draad stromen, die gaan van min naar plus!
Elektrische stroom zijn de elektronen die zich verplaatsen door een geleider (bijvoorbeeld een stroomdraad). De hoeveelheid elektronen die zich verplaatsen door een geleider wordt uitgedrukt in Ampère. Je hebt gelijkstroom, zoals bij een batterij, waarbij de elektronen van de plus pool naar de min pool stromen.
Jouw stroom komt van het Nederlandse energienet. Alle huishoudens en bedrijven zijn hierop aangesloten. Het energienet wordt geladen door allerlei verschillende energiebronnen. Windmolens, zonnepanelen, gas- en kolencentrales, noem maar op.
Elektriciteit is de verzameling natuurkundige verschijnselen die te maken hebben met elektrische lading en elektrische velden en ook elektromagnetisme.
In Nederland gebruiken we vooral aardgas en windenergie als energiebronnen. Hoewel ze de laatste jaren minder worden gebruikt, worden er ook nog steeds veel kolen verbrandt om energie op te wekken. Gelukkig wilt men ook steeds vaker duurzaam stroom opwekken met behulp van zonne-energie en biomassa.
Elektriciteit is een voorbeeld van een secundaire energiebron: je hebt een primaire energiebron nodig om elektriciteit te maken.
Wisselstroom is bij een relatief lage spanning gevaarlijker dan gelijkstroom maar bij een voldoende hoge spanning is het niet mogelijk om DC los te laten.
Gelijkstroom of wisselstroom thuis
Uit de stopcontacten in je huis komt dus wisselstroom. Die keuze is ooit gemaakt omdat bij het transport van wisselstroom minder elektriciteit verloren gaat. Wel zijn er momenteel technieken in ontwikkeling die direct gebruik van de gelijkstroom uit zonne-energie mogelijk maakt.
De meeste elektrische apparaten en installaties werken op basis van gelijkspanning - maar stopcontacten werken dus op basis van wisselspanning.