Blauw: CrocidolietCrocidoliet, ook bekend als “blauw asbest” heeft blauwe vezels en wordt beschouwd als de meest gevaarlijke vorm van asbest. Het heeft een zeer fijne vezelstructuur, wat bijdraagt aan de ernstige gezondheidsrisico's bij blootstelling aan asbest.
Blauw asbest is het meest gevaarlijke
Wit asbest is iets minder gevaarlijk doordat de vezels vaker kunnen worden afgebroken en minder schade in een lichaam kunnen berokkenen.
Hechtgebonden asbest is de minst gevaarlijke, omdat bij deze structuur de vezels stevig met elkaar zijn verbonden. De asbest kan hierdoor moeilijk vrijkomen, mits het materiaal niet is beschadigd. Als het materiaal wel beschadigd is, kan ook hechtgebonden asbest vrijkomen en gevaarlijk zijn voor de gezondheid.
Wit asbest is ook het minst schadelijk, wit asbest is te herkennen aan de gekrulde vezel. Daarnaast werd in Nederland ongeveer 10 procent bruin asbest gebruikt, deze soort is heel gevaarlijk omdat de vezel naaldvormig en heel dun is.
De meest gebruikte asbestsoort, ruim 90% was chrysotiel/wit asbest. Verder is er amosiet/bruin asbest en crocidoliet/blauw asbest gebruikt.
Asbest is alleen schadelijk als je losse vezels inademt. Hoe schadelijk hangt af van de totale hoeveelheid asbestvezels die je tijdens je leven inademt. Hoe meer asbestvezels je gedurende je leven inademt, hoe groter de kans op het krijgen van kanker door asbest.
Hoe ziet asbest eruit? Asbest bestaat uit heel kleine vezeltjes die je met het blote oog niet kunt zien. Bij inademing kunnen ze na lange tijd kanker in de longen, het longvlies of buikvlies veroorzaken. Daarom is het belangrijk om voorzichtig en verstandig met asbest om te gaan.
Er zijn twee soorten asbest. Amfibool asbest (blauw, bruin, geel, grijs en groen asbest) heeft rechte vezels en is na inademing het meest schadelijk. Het meer spiraalvormige witte asbest is minder schadelijk, maar kan ook kanker veroorzaken.
We vinden niet-hechtgebonden asbest vooral terug in brandschotten, leidingisolatie, brandwerend board en verweerd asbestcement. Een ander voorbeeld is spuitasbest. Dit is een zeer losgebonden asbesthoudend materiaal.
Asbest herkennen in golfplaten en eternit golfplaten
Met name bedrijven in de agrarische sector hebben vaak eternit golfplaten als dakbedekking. In veel gevallen zijn de asbest golfplaten te herkennen aan een grijze kleur en honingraatstructuur. Soms zijn ze zwart of roodachtig.
Inventariseren, melden, verwijderen en vrijgeven
Vóór aanvang van het werk moet het asbest verwijderd zijn, tenzij de werksituatie daarmee onveiliger wordt. Hiertoe moet er een asbestinventarisatie plaatsvinden. Deze is verplicht bij gebouwen en objecten die vóór 1994 gebouwd zijn.
Niet iedereen die asbestvezels inademt, krijgt daardoor kanker. De kans om kanker te krijgen door asbest ligt aan de hoeveelheid asbestvezels die iemand heeft ingeademd. Dit is weer afhankelijk van de hoeveelheid asbestvezels in de lucht en de duur dat iemand deze lucht heeft ingeademd.
Wereldwijd worden jaarlijks naar schatting 125 miljoen mensen blootgesteld aan asbest op de werkplek. Jaarlijks sterven wereldwijd ruim 107.000 mensen aan asbestgerelateerde ziekten zoals buikvlies- of borstvlieskanker (mesothelioom), longkanker en stoflongen (asbestose).
Asbest bestaat uit microscopisch kleine, naaldachtige vezels. De vezelachtige structuur is te zien op breukvlakken en bij beschadigingen van asbestmateriaal (pas op dat u asbestvezels niet inademt). Asbest is vaak wit tot lichtgrijs. Golfplaten als dakbedekking zijn vaak grijs, zwart of roodachtig van kleur.
Amosiet staat beter bekend als bruin asbest. Net als de blauwe variant is amosiet zeer gevaarlijk voor de gezondheid. Het wordt daarom zeer weinig gebruikt in woningen of bedrijfspanden; in Nederland is minder dan 1% van het gevonden asbest in woningen en bedrijfspanden amosiet.
Asbestvezels zijn onder te verdelen in twee hoofdgroepen: de spiraalvormige of serpentijnachtige, waaronder chrysotiel (ofwel witte asbest); de rechte of amfiboolachtige, waaronder crocidoliet (blauwe asbest), amosiet (bruine asbest), anthophylliet (geel), tremoliet (grijs) en actinoliet (groen).
De kans dat je na een éénmalige blootstelling ziek wordt, is heel klein. De kans om kanker te krijgen door asbest hangt af van de hoeveelheid vezels die iemand inademt tijdens zijn leven.
De eerste symptomen van de ziekte verschijnen vaak pas tientallen jaren na de blootstelling aan asbest. De symptomen die bij asbestziekten kunnen voorkomen zijn moeilijkheden bij het ademhalen, hoesten, pijn op de borst of in de schouderbladen, vocht achter de longen of in de buikholte, koorts en gewichtsverlies.
Heb je een ouder huis, of sta je op het punt een ouder huis te kopen, dan is er kans dat er zich ergens asbest bevindt. Het is onder het Verbod op Asbestdaken van de Rijksoverheid jouw verantwoordelijkheid om dit voor 2024 te (laten) verwijderen.
Het duurt gemiddeld ongeveer 40 jaar voordat amfibool-asbest na inademing kan leiden tot borst- en longvlieskanker (mesothelioom). Leeftijd op het moment van blootstelling, is dan ook van invloed op de kans dat er (nog) kanker kan ontstaan.
Bij hechtgebonden asbest, waarbij de asbestvezels stevig vast zitten in het materiaal, is er alleen een verhoogde blootstelling bij het verwerken van het materiaal (zagen, breken, verpulveren en slopen).
Korte blootstelling aan asbest is niet erg
Hoe meer vezels je in totaal inademt, hoe groter de kans dat je uiteindelijk kanker krijgt. Wat veel mensen niet weten is dat in de buitenlucht ook asbest rondzweven. Iedereen ademt dus elke dag een beetje in. Soms adem je per ongeluk even wat meer asbest in.
Het verwijderen van asbest zonder sloopmelding is een overtreding. U riskeert een boete van € 1.000,00.
U kunt niets doen. Er zijn geen medische testen waarmee u kunt zien hoeveel asbest u heeft ingeademd. Asbestvezels zijn bijvoorbeeld niet te zien op een röntgenfoto.
Asbest vooral gebruikt vanaf Tweede Wereldoorlog tot 1993
Asbest werd op grote schaal en in veel toepassingen gebruikt vanaf de Tweede Wereldoorlog tot 1993. De kans is groot dat een gebouw uit deze periode asbest bevat. Asbest had een aantal voordelen.