Wanneer een rechtshandeling nietig is, is het alsof de rechtshandeling nooit heeft bestaan. Een rechtshandeling is nietig indien dit bijvoorbeeld in strijd is met dwingend recht: wettelijke regels waar burgers zich aan moeten houden. Van deze regels mag niet worden afgeweken, ook niet in een contract of overeenkomst.
Nietigheid betekent dat een rechtshandeling van rechtswege – automatisch en dus zonder dat daar een aparte handeling voor nodig is – ongeldig is. Nietigheid heeft terugwerkende kracht en werkt dus terug tot het moment waarop de rechtshandeling is verricht.
Dit houdt eigenlijk in dat een overeenkomst nietig is wanneer de overeenkomst zelf of het doel ervan niet acceptabel is volgens de geldende normen en waarden. Een geval waarbij de inhoud in strijd is met de goede zeden of de openbare orde is bijvoorbeeld aan de orde wanneer A aan B een pistool verkoopt.
Een nietige overeenkomst wordt geacht nooit te hebben bestaan. Dit betekent dat de juridische handelingen of afspraken die zijn gemaakt, niet afgedwongen kunnen worden en ook niet juridisch geldig zijn. Dit kan gebeuren wanneer de inhoud van de overeenkomst in strijd is met de wet, de openbare orde of de goede zeden.
Bedreiging, bedrog en misbruik van omstandigheden (art. 3:44 BW): een rechtshandeling die tot stand komt op basis van bedreiging, bedrog of misbruik van omstandigheden is vernietigbaar.
Tussen een nietig en vernietigbaar besluit zit namelijk een groot verschil. Een vernietigbaar besluit is namelijk geldig tot het moment dat het wordt vernietigd, terwijl een nietig besluit juridisch gezien nooit geldig is geweest.
Een vernietigbaar contract is een contract waarbij een partij de mogelijkheid heeft om het contract te vernietigen als ze dat willen . Een voorbeeld van een vernietigbaar contract is een contract met een minderjarige. Een minderjarige kan een contract aangaan, maar er later voor kiezen om eruit te stappen. De andere partij kan het niet afdwingen tegenover een minderjarige als ze ervoor kiezen het te vernietigen.
Elke overeenkomst die een persoon ervan weerhoudt te trouwen, is nietig. Overeenkomsten die iemand ervan weerhouden een rechtmatig beroep, handel of bedrijf uit te oefenen, zijn nietig.
Een besluit dat in strijd is met de wet of met de splitsingsakte, is nietig. Waar in geval van een vernietigbaar besluit geldt dat het besluit bestaat totdat de rechter het heeft vernietigd, wordt een nietig besluit geacht nooit te hebben bestaan.
Bij wilsontbreken is er helemaal geen sprake van een wil. De wil ontbreekt. Dit kan bijvoorbeeld wanneer een van de partijen een geestelijke stoornis heeft. Als er sprake is van wilsontbreken, dan is de overeenkomst nietig.
Deze factoren omvatten onzekerheid, onvolledigheid, fouten, gebrek aan capaciteit, illegaliteit en of het contract het openbare beleid schendt . Door deze zes fouten te vermijden, kunt u voorkomen dat u een nietig contract krijgt.
Een nietigverklaring houdt in dat een huwelijk officieel nooit is voltrokken. Wilt u een huwelijk nietig laten verklaren? Dan kunt u een verzoek indienen bij de rechtbank.
Verschil met nietigverklaring overeenkomst.
Waar de ontbinding een sanctie is voor een wanprestatie bij de uitvoering van de overeenkomst, is de nietigverklaring een sanctie voor een gebrek bij de totstandkoming van de overeenkomst.
Men onderscheidt in twee verschillende soorten rechtshandelingen: éénzijdige rechtshandelingen en meerzijdige. De éénzijdige worden weer onderscheiden in “gerichte” en “niet-gerichte” rechtshandelingen. Een voorbeeld van een éénzijdige gerichte rechtshandeling is de opzegging van een overeenkomst.
Wanneer de geldigheidsvereisten van een overeenkomst niet werden nageleefd, kan u de overeenkomst nietig laten verklaren. Een nietigheidsvordering kan echter niet te allen tijde worden ingesteld. Onder het oude recht gold zowel voor de relatieve als voor de absolute nietigheid eenzelfde verjaringstermijn van 10 jaar.
Geen rechtsgevolg hebben vanaf het begin . Een wet, overeenkomst, verkoop of andere handeling die nietig is, heeft geen rechtsgevolg. Een nietige handeling kan niet worden bekrachtigd of gevalideerd. Een handeling die ab initio nietig is, heeft nooit rechtsgevolg gehad. Ab initio wordt meestal cursief weergegeven omdat het een Latijnse term is die vanaf het begin betekent.
De nietigheid is een sanctie in het geval dat de overeenkomst gebrekkig tot stand is gekomen, door bijvoorbeeld de aanwezigheid van wilsgebreken, zoals bedrog, geweld en dwaling. Andere sancties, zoals de ontbinding of de schadevergoeding hebben betrekking op specifieke tekortkomingen in de uitvoering van het contract.
Als een rechtshandeling nietig is, dan is het alsof de rechtshandeling nooit heeft bestaan. Nietigheid geschiedt van rechtswege, dat wil zeggen: er hoeft geen beroep op te worden gedaan.
Indien een akte in het verleden nietig werd verklaard, is het mogelijk hiervan een afschrift/uittreksel te bekomen. Voorbeelden van akten die nietig verklaard kunnen worden zijn: huwelijken, echtscheidingen, erkenningen, adopties,...
Wat is nietigverklaring? Oordeel van de rechter dat een vorige uitspraak van een lagere rechter niet geldig is. In het strafrecht kan een dagvaarding ook nietig worden verklaard.
Er zijn verschillende voorwaarden voor een rechtsgeldige overeenkomst. Zo moet er een aanbod zijn gedaan dat voldoende bepaalbaar is. Ook moet dit aanbod zijn aanvaard. Alle partijen moeten de wil hebben om de overeenkomst aan te gaan volgens de besproken inhoud en voorwaarden.
In de wet staan een aantal artikelen die bepaalde bepalingen in een overeenkomst verbieden. Deze bepalingen zijn zogenaamd nietig. Een nietige bepaling is een bepaling die vanaf het begin niet geldig is.
Een nietige overeenkomst is een overeenkomst die niet door de wet kan worden afgedwongen . Soms kan een overeenkomst die door de wet afdwingbaar is, d.w.z. een contract, nietig worden. Nietige overeenkomsten verschillen van vernietigbare contracten, wat contracten zijn die nietig kunnen worden verklaard.
In de wet staat opgenomen wanneer een overeenkomst vernietigbaar is, namelijk als een overeenkomst tot stand gekomen is door bedreiging, bedrog, misbruik van omstandigheden of dwaling. Er is dan sprake van een wilsgebrek.
Een vernietigbaar contract is, in tegenstelling tot een nietig contract, een geldig contract dat naar keuze van een van de partijen kan worden bevestigd of verworpen . Hooguit is een partij aan het contract gebonden. De niet-gebonden partij kan het contract verwerpen (afwijzen), op welk moment het contract nietig wordt.