In het lichaam hebben we drie regelmechanismen om een lage bloeddruk te verhogen, namelijk het zenuwstelsel in samenwerking met de bloedvaten (het snelle systeem) en de hersenen en de nieren (de langzame systemen). Het zenuwstelsel regelt in samenwerking met de bloedvaten de bloeddruk door middel van baroreceptoren.
Nieren reguleren de bloeddruk
Je nieren regelen ook je bloeddruk. Dit doen ze samen met andere organen, waaronder je hart. Als je nieren niet goed werken, kan dat een hoge bloeddruk veroorzaken of verergeren. Dat is schadelijk voor je organen (hersenen, hart en nieren) en verhoogt de kans op hart- en vaatziekten.
Een te lage bloeddruk wordt geregistreerd op verschillende plaatsen in het lichaam, zoals in het hart, aanliggende vaten, nieren en de lever. Deze sensoren sturen een signaal naar de nieren, waar zich cellen bevinden die renine produceren.
Hoe regelt het lichaam de bloeddruk? De bloeddruk wordt geregeld door het autonome zenuwstelsel. Met het zenuwstelsel wordt bedoeld: de hersenen, het ruggenmerg en alle zenuwen samen. Het autonome zenuwstelsel is het gedeelte dat een aantal onbewuste processen in het lichaam regelt, dus zonder dat u erbij nadenkt.
Het hormoon aldosteron is belangrijk voor een goede bloeddruk. Aldosteron zorgt namelijk voor een goede verhouding van water en zouten in het lichaam. Als de verhouding uit balans is, bijvoorbeeld als je erg zweet zorgt aldosteron ervoor dat de balans tussen water en zouten weer herstelt.
De nieren regelen de bloeddruk door het meer of minder vasthouden van water en zout. Dit doen zij door de hoeveelheid urine en de hoeveelheid zout in de urine aan te passen. Daarnaast maken de nieren het hormoon renine aan. Dit hormoon verhoogt de bloeddruk.
Het autonome zenuwstelsel regelt vanuit de hersenen onder andere de ademhaling, hartslag en de bloeddruk. Dat gebeurt automatisch door middel van prikkels. U heeft daar geen invloed op. Het prikkelgeleidingssysteem is de elektrische bekabeling van ons hart.
Er zijn meerdere factoren die de bloeddruk bepalen, zoals de slagkracht van het hart, de totale hoeveelheid bloed in het lichaam en de elasticiteit van de bloedvaten. Tijdens het samentrekken van de hartspier, de hartslag, pompt het hart bloed in de slagaders.
Elke keer als de kamers van het hart samentrekken wordt er met veel kracht 100 ml bloed de grote en de kleine bloedsomloop in geperst. De bloeddruk die wij in onze armen met een bloeddrukmeter kunnen meten is de bloeddruk die veroorzaakt wordt door het samentrekken van de linker kamer.
De kracht waarmee dit gebeurt geeft druk op de (slag)aderen. Door verschillende factoren zoals erfelijkheid, stress, slaapproblemen, overgewicht en ongezonde levensstijl kan deze druk te hoog worden. In medische termen wordt er dan gesproken over hoge bloeddruk.
Bij sommige ziekten heb je meer kans op een hoge bloeddruk. Het gaat vooral om ziekten van de nieren of bijnieren. Ook slaapapneu (OSA) of een trage schildklier kunnen een oorzaak zijn van hoge bloeddruk.
Hart, bloedvaten en bewegen
Het hart gaat daarom tijdens het bewegen sneller kloppen. Dit zorgt ervoor dat er vaker en meer bloed naar de spieren wordt gestuurd. Naast dat het hart harder werkt om de spieren van het bloed te voorzien, gebeurt er nog iets slims in het lichaam.
Een hypertensieve crisis is een ernstig verhoogde bloeddruk (meestal >200-220 mmHg systolisch en >120-130 mmHg diastolisch). Hierdoor kan acute schade ontstaan aan organen zoals de hersenen, hart, nieren, grote bloedvaten of ogen.
Water houdt je bloeddruk op peil
Een hoge bloeddruk is ongezond. Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat mensen die voldoende water drinken een lagere bloeddruk hebben.
Hoe vaak moet ik meten? U meet 2 keer per dag: in de ochtend en in de avond. Op deze momenten meet u kort na elkaar 2 keer uw bloeddruk. Uw eigen bloeddrukmeter kan de metingen niet altijd in het geheugen opslaan.
Een gezonde bloeddruk ligt onder 140/90 mmHg, maar het risico op hart- en vaatziekten neemt toe als de bloeddruk stijgt. Waarden vanaf 140/90 mmHg worden als hoge bloeddrukwaarden beschouwd. Ernstig verhoogde waarden zijn gevaarlijke bloeddrukwaarden en liggen boven 180/110 mmHg.
Regelmatig paracetamolgebruik verhoogt bloeddruk en daarmee CV-risico. Een regelmatige dagelijkse inname van 4 gram paracetamol per dag verhoogt de systolische bloeddruk met zo'n 5 mm HG bij personen met hypertensie. Dit gaat tevens gepaard met een toename van het cardiovasculaire (CV-) risico.
Normale bloeddruk bij ouderen
De richtlijn voor de bloeddruk bij ouderen is daarom anders dan bij jongere mensen. Bij gezonde mensen van boven de 60 jaar wordt over het algemeen een bloeddruk van 160/90 mmHg aangehouden als te hoog.
Bloeddruk verhogen met behulp van inspanning
Denk aan sit-ups, push-ups of kniebuigingen. Dit zijn oefeningen die u vrijwel altijd en overal kunt uitvoeren. Tien a twintig herhalingen zijn vaak al voldoende om de bloeddruk te laten stijgen. Uw hartslag gaat namelijk omhoog, waardoor de druk in uw bloedvaten toeneemt.
Bètablokkers vertragen de hartslag zodat het hart rustiger pompt. Hierdoor daalt de bloeddruk en is er minder kans op een beroerte. Bij hoge bloeddruk schrijven artsen bètablokkers meestal voor in combinatie met andere medicijnen, zoals plastabletten.
Bloeddruk en hartslag hebben namelijk invloed op elkaar. Als een lage hartslag en een lage bloeddruk hebt is er meestal niet zoveel aan de hand. Maar een te lage hartslag kan ook het gevolg zijn van een te hoge bloeddruk. Een hoge bloeddruk zorgt ervoor dat je vaten vernauwen en bloed minder goed kan stromen.
Met een bloed- en urineonderzoek kan de arts zien of de nieren hun werk nog goed doen. Er wordt dan gekeken hoeveel van de afvalstof creatinine (afbraak product van de spieren) in het bloed en in de urine zit.
Je kunt last hebben van hoofdpijn, futloosheid, slaperigheid en in ernstige gevallen misselijkheid, overgeven, diarree, uitdroging, verlies van eetlust, slecht groeien of zelfs bewusteloosheid.