De bekendste stemmingsstabilisator is lithium (lees meer bij Ik gebruik lithium). Andere stemmingsstabilisatoren zijn carbamazepine, valproïnezuur, lamotrigine en topiramaat. Deze medicijnen zijn ook bekend als anti-epileptica: medicijnen tegen epilepsie.
Groepen antidepressiva
De SSRI's zijn in Nederland de meest gebruikte antidepressiva: 56% van de verstrekte antidepressiva is een SSRI, 21% betreft een TCA en 23% betreft een ander antidepressivum.
Serotonineheropnameremmers, ook wel SSRI's genoemd, regelen in de hersenen de hoeveelheid serotonine, een van nature voorkomende stof die een rol speelt bij stemming en emoties. Hierdoor vermindert de depressie en verbetert de stemming. Voorbeelden zijn citalopram, fluoxetine, fluvoxamine, paroxetine en sertraline.
Een stemmingsstabilisator is een middel dat gebruikt wordt bij de behandeling van patiënten met een manisch-depressieve stoornis. Deze medicijnen stabiliseren de stemming en voorkomen daarmee dat iemand somber of manisch wordt.
Sertraline vermindert vooral de angstgevoelens zoals piekeren, slaapproblemen, prikkelbaarheid en trillen. Het is belangrijk om het medicijn minstens een jaar te blijven gebruiken. U voorkomt hiermee dat de klachten terugkomen. Het kan één tot drie maanden duren voordat u het effect van sertraline merkt.
Kalmeringsmiddelen zijn medicijnen die uw emoties minder sterk maken. Ze helpen vooral tegen angst, zenuwen en stress. Bekende kalmeringsmiddelen zijn benzodiazepinen. Voorbeelden van kalmeringsmiddelen zijn alprazolam, bromazepam, diazepam en lorazepam.
'Natuurlijke' antidepressiva zijn alle middelen en methoden die niets met chemische antidepressiva te maken hebben. Hiertoe behoren hormonen, vitaminen, mineralen, lichaamseigen stoffen, geneeskrachtige kruiden, slaapkuren, ontspanningstraining, psychotherapie en creatieve activiteiten.
Stemmingsstoornissen is een verzamelnaam voor psychische aandoeningen waarbij de gemoedstoestand of emoties ernstig verstoord zijn of niet passen bij de situatie waarin u zich verkeert. Depressie en dysthymie zijn de meest voorkomende stemmingsstoornissen.
Oorzaken van stemmingswisselingen
Gebeurtenissen als een trauma of een overlijden van een naaste kunnen zorgen voor stemmingswisselingen. Dit kunnen ook gebeurtenissen uit een (verder) verleden zijn. Door veranderende hormonen komen stemmingswisselingen vaak voor tijdens de puberteit, overgang en zwangerschappen.
Bij een typische depressie kan het basisadvies worden aangevuld met vitamine B12 (1.000 – 2.000 mcg per dag) en foliumzuur in de actieve vorm (folaat, 400 tot 1000 mcg per dag). Wanneer er sprake is van een atypische depressie worden ontstekingremmende stoffen als curcumine ingezet.
In bepaalde delen van de hersenen zou er bij depressie een tekort optreden van deze neurotransmitters. Deze verstoringen in het chemische evenwicht geeft aanleiding tot angstklachten, overmatig piekeren, verminderde plezierbeleving, passiviteit en een sombere stemming.
Bepaalde psychologische interventies zoals Preventieve Cognitieve Therapie (PCT) en Mindfulness-Based Cognitieve Therapie (MBCT) zijn een goed alternatief voor antidepressiva. Dit blijkt uit onderzoek van Claudi Bockting en Josefien Breedvelt van het Amsterdam UMC.
De meest voorgeschreven geneesmiddelen zijn tegenwoordig medicijnen die de heropname van serotonine in neuronen voorkomen: de zogenaamde SSRI's of selectieve serotonineheropnameremmers. Ze staan bekend onder de namen Sertraline, Citalopram en Fluoxetine.
Verschillende soorten antidepressiva
Omdat SSRI's over het algemeen de minste bijwerkingen opleveren zijn deze meestal eerste keus. SNRI's zoals Cymbalta en Efexor zijn vaak tweede keuze.
Bekend is wel dat bij langdurig gebruik door ouderen het gevaar op vallen kan toenemen, met de kans op heupfracturen en andere botbreuken. Ook worden sommige mensen bij langdurig gebruik van antidepressiva dikker.
Sommige mensen raken in hun leven één keer depressief, andere mensen krijgen vaker last van een depressie. Bij ongeveer 50% van de mensen duurt een depressieve periode korter dan drie maanden. Bij 15 tot 20% van de patiënten wordt de depressie chronisch, dat wil zeggen dat de depressie wel meerdere jaren kan duren.
Een stemmingsstoornis heeft te maken met bepaalde karaktereigenschappen en/of denkpatronen. Voorbeelden zijn perfectionisme, een laag zelfbeeld of het onvermogen om moeilijkheden zelfstandig op te lossen. Dit kan depressieve gevoelens of andere stemmingsstoornissen in de hand werken.
Mensen met een depressieve stemmingsstoornis voelen zich het grootste deel van de dag lusteloos en somber. Er zijn verschillende vormen. Iedereen voelt zich wel eens lusteloos of neerslachtig. Tijdelijke somberheid is heel normaal bij tegenvallers of problemen in het leven.
Angst en paniekaanvallen: Serotonine draagt bij aan het reguleren van de stemming. Een verlaagde hoeveelheid aan serotonine kan niet alleen leiden tot depressieve gevoelens, maar kan ook een verhoogde mate van paniek en angst veroorzaken. Bovendien kan dit gepaard gaan met fobieën en obsessieve gedachten.
De middelen helpen bij acute psychoses, maar worden ook gegeven bij angst en gedragsproblemen, waarvoor ze niet baten. Ernstige bijwerkingen hebben ze wel, variërend van gewichtstoename en suikerziekte tot dodelijke hartritmestoornissen.
Duloxetine, pregabaline, venlafaxine en escitalopram zijn de best onderzochte, effectieve en goed verdraagbare medicijnen voor de behandeling van een gegeneraliseerde angststoornis. Dat is de conclusie uit een recente meta-analyse in de Lancet.
Stress is een trigger die angst of paniek verergert of veroorzaakt. Dit duurt vaak tijdelijk, maar van belang is wel dat stress zo veel mogelijk wordt vermeden en dat u goed leert omgaan met stressvolle situaties.