Metselbijen gebruiken bijvoorbeeld vaak leem of ijzerhoudend zand om mee te metselen. Behangersbijen gebruiken stukjes blad die ze van planten afknagen. Verder zijn er soorten die steentjes en andere materialen gebruiken.
Bijenhotels kun je maken van veel verschillende materialen. Harde houtsoorten zoals, eikenhout, kers, walnoot, appel en perenhout zijn geschikt te gebruiken als een bijenhotel. De bijen leggen hun eitjes in de gangetjes, holle takken van planten of kleine buisjes.
Bind een hoopje stengels samen van tuinplanten (bv. riet, vlier, braam, framboos, vlinderstruik en jasmijn zijn heel geschikt omwille van hun holle stengels). Hang enkele oude bakstenen met gaten op. Maak met een boor gaten van verschillende diameter in een muurtje of een blok hout.
Vooral beuken-, eiken- en essenhout zijn hiervoor erg geschikt. Werkwijze: Boor gaatjes van verschillende breedte (2-9 mm) en lengte (5-15 cm) in het hout. Door te variëren met de breedte en lengte van de gaatjes is het bijenhotel geschikt voor verschillende soorten bijen.
De gangen mogen tussen de 3 en 20 centimeter diep zijn. geen raffels of splinters ontstaan. Dit gaat in de praktijk toch vaak fout. Belangrijk is om ook niet teveel gaatjes in één houtblokje te boren, anders ontstaan er scheuren dwars door de holletjes heen en zijn de gescheurde holletjes ook niet meer bruikbaar.
Vervang een bijenhotel waar weinig activiteit (meer) te zien is. Na een jaar of twee, drie worden veel bijenhotels minder geschikt vanwege scheuren, schimmelvorming en dergelijke. Zet het oude een jaar op een schaduwplek in de tuin, zodat eventuele laatste bewoners het kunnen verlaten.
Het duurt ongeveer tot september voordat de bijen volwassen zijn. Omdat het dan herfst is en er weinig bloemen bloeien, blijven de knuffelbijen in het bijenhotel. Ze komen uit zodra het in het volgende voorjaar weer een tijdje lekker weer is en er bloemen in bloei staan.
Ook dennenappels bieden een schuilplaats voor insecten. Een vakje met dennenappels in een insectenhotel ziet er ook goed uit. U kunt ze zo uit een bos in de buurt halen en ze blijven jaren goed. Metselbijen zijn ook gek op steen.
Een insectenkast kan tot 2 meter hoog worden opgehangen, laag bij de grond (een halve meter) is ook prima. Kies bij voorkeur een bloemrijke plek. Plaats de openingen niet in de richting van het zuidwesten i.v.m. regeninslag. Plaats de kast in de volle zon, maar een plekje in de schaduw is eveneens prima.
Een goed bijenhotel. In de basis is een bijenhotel heel simpel: Blokken hout met gaten erin op een zonnige plek. Meer is er feitelijk niet nodig. Je zou dus een stammetje, blok, plank o.i.d. kunnen nemen, daar een flink aantal gaten in kunnen boren, en dat op een plek in de zon kunnen leggen.
Maak de gaatjes lekker diep (gebruik de hele lengte van je boortje), zodat er meerdere nestcellen achter elkaar in passen. Even oppassen dat je niet door het hout heen boort. De achterkant moet dicht blijven. Zorg dat het hout niet te veel splintert, anders beschadigen de bijen hun vleugels.
Plant wilde nectarplanten: Vlinders en andere insecten voeden zich vooral met nectar. Plant daarom vooral bloemen die veel nectar produceren, zoals koninginnenkruid, wilde marjolein, slangenkruid of kattenstaart.
Het dichtmaken van die gaatjes betekent vermoedelijk dat daarin alweer eitjes voor volgend jaar zijn afgezet, dus ook volgend jaar zul je weer uit al die openingen jonge bijen zien komen.
Wespen kunnen dus knagen. En flink ook. Tevens gebruiken ze hun speeksel om materialen zacht te maken. De kaken en het speeksel van de wespen is ontwikkeld om hout om te vormen tot zacht wespenpapier waarmee ze het wespennest verder vormgeven.
Steek droge bamboestokjes in een oude theepot of boor gaatjes van 3 tot 8 mm in een oud blokje hout en hang je bijenhotel op een zonnig plekje op in je tuin. Bijvoorbeeld op een fruitboom. De bijen leggen eitjes en nectar in de gangetjes. De larven komen uit de eitjes en eten de nectar op.
In principe is echt reinigen niet nodig en kun je de natuur gewoon z'n gang laten gaan. Maar wanneer het insectenhotel naar jouw idee toch echt wel toe is aan een flinke schoonmaakbeurt, doe dit dan uitsluitend met helder water en dus niet met schoonmaakmiddelen.
Maak een aantal gaatjes tussen de 2 en 12 millimeter. Zorg ervoor dat de gangen aan één kant dicht zijn. Dit kan je doen met een watje of wat leem. De diepte mag variëren tussen de 3 en 20 centimeter.
Insecten zoals wilde bijen zijn in het voorjaar druk met het leggen van eitjes. Ze kruipen in een buisje van je insectenhotel of de gangetjes die je in een boomstam of baksteen hebt gemaakt. Hier leggen ze hun eitjes in. Ze leggen meerdere eitjes in de buis, daarom zie je ze vaak druk heen en weer vliegen.
De juiste vulling voor de juiste insecten
Tot slot vul je je insectenhotel met verschillende materialen, waar verschillende insecten op af komen. Dat is belangrijk, want verschillende bijensoorten houden van andere dingen en ook gaasvliegen en oorwurmen hebben weer andere eisen.
Vul het kastje met wat dorre blaadjes en takjes wordt het een waar hotel voor vlinders. Zorg voor een voedselrijke omgeving met veel inheemse bloemen van het vroege voorjaar tot de nazomer. U kunt het kastje verven, liefst wel met milieuvriendelijke verf. Schoonmaken van het kastje is niet echt nodig.
Lieveheersbeestjes, torretjes en gaasvliegen zijn dol op dichte materialen als houtwol, houtsnippers en schors. Deze insecten gebruiken het hotel om te overnachten, maar ook om in te overwinteren.
Zorg dat het hout droog is en zonder scheuren. En zorg dat de gangen glad zijn omdat de bijen er anders hun vleugels aan scheuren. Je kunt hiervoor het beste hout van eiken, esdoorn, es of beuk gebruiken. Creëer holtes en spleten om veel verschillende soorten insecten naar je hotel te lokken.
Waarom een bijenhotel? Vandaag de dag hebben bijen het moeilijk in een wereld waar minder nectarplanten te vinden zijn. Door een bijenhotel op te hangen, help je de bijen om eitjes te kunnen leggen. Een bijenhotel is voorzien van allerlei buizen waar de eitjes in worden gelegd.
Zo kan je bijvoorbeeld insectenhotels kopen die alleen bedoeld zijn voor vlinders of voor lieveheersbeestjes maar de meeste hotels bieden plaats aan meerdere soorten insecten waaronder: metselbijen of andere wilde bijen, lieveheersbeestjes, vlinders, solitair levende wespen en gaasvliegen.