Zorg er voor dat je het nestkastje vóór de winter al schoonmaakt, want zodra de eerste koude dagen beginnen, zoeken de meeste vogeltjes al een comfortabele plek om te slapen. Maak het vogelhuisje dus bij voorkeur in de maand september of oktober schoon.
Verwijder het nestmateriaal en maak de nestkast schoon met heet water en een borstel. Doe het buiten, met handschoenen aan, want er kunnen parasieten zoals veerluizen in zitten. In een schone nestkast, hebben de jongen in het komende seizoen een grote kans om te overleven.
Het nestkastje leeghalen en schoonmaken is dus de enige optie die ervoor zorgt dat de vogels jaar na jaar terugkomen om hun nest te maken, hun eitjes te leggen en hun jongen op te voeden in jouw nestkastje.
Kijken in een mezen-, mussen- of andere nestkast is bij wet verboden. Er zijn heel veel camera's te koop, daarmee kan ongehinderd in een nestkast gekeken worden.
Koolmees in de winter
Het lijken misschien steeds dezelfde individuen, maar gedurende de winter zoeken koolmezen voedsel in groepen die van samenstelling kunnen wisselen. 's Nachts slapen de koolmezen individueel in nestkasten, indien die beschikbaar zijn.
De ouders verblijven 's nachts wanneer de kuikens nog klein zijn ook in het nestkasje om de jonegn warm te houden. Wanneer de jongen groter zijn kunnen ze en is het niet echt meer nodig om ze warm te houden. Ze verblijven dan vaak wel in het nestkasje of er vlak bij in de buurt.
Op de 20e of 21e dag vanaf de geboorte vliegen de mezen normaal gesproken uit. Er zijn uitzonderingen bekend waarbij de jongen na 25 of 26 dagen pas uitvlogen. Jonge mezen zullen een dag of 3 voor uitvliegen al door de vliegopening naar buiten kijken.
Koolmees houdt huis
De opening van het huisje blieft haar niet, dus gaat ze driftig tikken om het wat groter te maken.
Ze moet ongeveer twee weken broeden voor de eieren uitkomen. Daarna verblijven de jongen nog ongeveer 19 dagen in het nest voordat ze uitvliegen. De ouders zijn gedurende die tijd erg druk met het aanslepen van voedsel voor de jongen. Honderden keren per dag op en neer.
Vergeet niet om in de winter ook zelf vetbollen te maken en de vogels goed bij te voeren bij kou en als het bijvoorbeeld sneeuwt. Dat kan ook met een vogelhuisje waar simpelweg een pot (zoutarme) pindakaas inpast. Daar zijn ze dol op!
Verrassingsaanval Mezen hebben heel wat vijanden: roofvogels zoals valken en uilen en roofdieren zoals marters en katten en zelfs slan- gen.
Broedduur 13-15 dagen. Kuikens worden gevoerd door beide ouders. Jongen zitten 18-21 dagen op het nest. Nadat ze zijn uitgevlogen, worden de jongen nog 2-3 weken gevoerd.
De regel is simpel: het mag als het nest verlaten is én van een vogelsoort die elk jaar een nieuw nest of hol bouwt. Een vogelnest van bijvoorbeeld een zwaluw, die elk jaar terugkeert op het nest, mag u niet verwijderen. Dat geldt ook voor roofvogels die het hele jaar rond hun nest verblijven.
Kant-en-klare kastjes zijn vaak van te dun hout. In de zomer wordt het dan te warm en als het koud is, koelt het juist weer te veel af. Maak je eigen kasten dus van wat dikkere planken. Gebruik onbehandeld hout, bijvoorbeeld vurenhout, minstens 1,5 cm dik.
Maar er zijn ook vogels die meer honkvast zijn. Zij gebruiken hun rust- en verblijfplaats het hele jaar door of keren er elk jaar naar terug. Dat geldt bijvoorbeeld voor de gierzwaluw, ooievaar, huismus of de kerkuil.
Er is te weinig contrast, waardoor de vogels het net niet zullen zien. Je kunt daarom beter kiezen voor een net met een fellere kleur. Denk bijvoorbeeld aan helder blauw, paars of geel. Deze kleuren bieden meer contrast met de ondergrond, waardoor de kans een stuk groter is dat de vogels het net nu wél kunnen zien.
Een goede nestkast bevat een degelijke constructie van stevig, dik hout. Ze heeft weinig kieren en is gemakkelijk schoon te maken. Een hip vogelhuisje in felle kleuren ziet er vrolijk uit, maar valt erg op bij roofdieren. Neem beter neutrale kleuren, zoals groen, bruin en houtkleur.
Een nestkast mag niet in de volle zon en regen hangen. Hang de invliegopening daarom het liefst in oostelijke richting, noord tot zuidoost is ook goed, als hij maar naar het licht gericht is. Vogels houden van ochtendzon in de nestopening.
De meeste vogels broeden tussen maart en juli, dit noemen we het broedseizoen. Er zijn een aantal uitzonderingen zoals de bosuil die al in februari begint of de meerkoet die rustig tot augustus door gaat. De meeste vogels maken elk jaar een nieuw nest om hun kroost in groot te brengen.
Bied in je tuin vetbollen, slingers ongebrande, ongezouten pinda's, een halve kokosnoot, vogelzaad en zonnebloempitten aan voor de koolmees. Geef zijn voedsel op een voedertafel of in een voederbuis of hang het op in bomen of struiken. Proper water om van te drinken en in te baden is essentieel.
Sommige vogels gebruiken het nest het hele jaar door, andere vogels verlaten hun nest na de broedperiode. Van vogels die hun nest na de broedtijd verlaten mag het nest gewoon verwijderd worden. Bij vogels die het hele jaar gebruik maken van het vogelnest kun je het beste bij de gemeente informeren wat te doen.
Leg of hang het voer niet op een open plek
Het is daarom verstandig om het voer altijd dichtbij een beschutte plek te leggen of hangen. Dichtbij een struik is bijvoorbeeld ideaal. Hier voelen de beestjes zich veel veiliger dan in de open ruimte, waardoor u de kans op vogelbezoek vergroot.
Voederen kan het hele jaar door, maar vooral wanneer het vriest en/of sneeuwt. Voeder niet teveel tegelijk en liefst 's ochtends en tegen het einde van de middag. Na een lange, koude nacht hebben vogels behoefte aan een stevig ontbijt en tegen de avond eten ze hun buikje rond om de nacht door te komen.
Gevaar op verstrikking
Het plastic net om de vetbol heen is extreem gevaarlijk voor vogels, omdat ze hier met hun pootjes of snavel in verstrikt kunnen raken. Vogels kunnen dan sterven van de honger, dorst en uitputting. Ook kunnen wat grotere vogels, zoals meeuwen, de hele bol met net en al in één keer doorslikken.