Leenwoorden zijn woorden die van oorsprong uit een andere taal komen. In Nederland zijn we ze intussen als Nederlandse woorden gaan beschouwen.
In het Nederlands gebruiken we talloze leenwoorden. Je kind leert op de basisschool onder meer Engelse, Franse en Duitse leenwoorden. Voorbeelden van leenwoorden zijn: container, game, scooter (Engels), douche, caissière, chocolade (Frans), schnitzel, ober en föhn (Duits).
Het meest voorkomende woord
Het meest voorkomende Nederlandse woord is de, gevolgd door ja, en, uh, een, ik, dat, van, is, die, in, niet, maar, dat, dan, je, ook, op, het en ze. Dat blijkt uit het Corpus Gesproken Nederlands, een verzameling van zes miljoen woorden uit het dagelijkse, mondelinge taalgebruik.
'me-te-o-ro-lo-gisch', is het moeilijkst! Het moeilijkst uitspreekbare woord uit de Nederlandse taal is blijkbaar afkomstig uit de weerkundige hoek. Uit een enquête van Onze Taal blijkt dat we het vaakst onze tong breken over 'me-te-o-ro-lo-gisch.
Onder de ruim 200 inzendingen troffen de onderzoekers van Genootschap Onze Taal veel ouderwetse verwensingen aan, zoals 'schobbejak', 'schorriemorrie', 'droeftoeter', 'flapdrol', 'knurft' en 'oelewapper'.
Ouderwetse woorden
Ze worden ook wel 'archaïsche woorden' genoemd. Deze woorden kunnen een tekst bovendien onnodig stijf en formeel maken. Vaak zijn ze makkelijk te vervangen door een veelgebruikt of modern equivalent, bijvoorbeeld: aanstonds – binnenkort.
Buzzwoorden zijn niet specifiek te gebruiken voor één soort onderwerp of product maar zijn heel breed, en daarom vaag, in hun betekenis. Vaak zijn er bepaalde buzzwoorden waarvan men verwacht dat deze 'succesvol' worden. Voorbeelden van bekende buzzwoorden zijn 'manager' en 'on demand'.
Leenwoord uit het Engels.
De Nederlandse taal kent veel leenwoorden. Voorbeelden: sport: finish, coureur, goal. eten: spaghetti, lunch, knäckebröd.
'Dop' is daarmee de basis van het begrip 'doping'. De Engelsen hoorden pas later van dit woord en namen de begrippen 'doping' en 'dope' in 1889 voor de eerste keer in hun woordenboek op. Doping is dus samen met apartheid het bekendste Nederlandse woord ter wereld.
Het oudste gekende tot op heden teruggevonden Nederlandse woord is "vada". "vada" is de oervorm van ons woord "wad", zijnde een doorwaadbare plaats.
"Wat is volgens jou het mooiste woord in het Nederlands?" Naar aanleiding van die wedstrijd van de provincie Vlaams-Brabant stuurden bijna 300 anderstaligen hun favoriete woord in. "Babbelen" haalde het van onder meer "borrelhapjes", "vleermuis", "pompoen" en "gelukkig".
Slabakken - Treuzelen, talmen, hoetelen. Die laatste nomineren we meteen ook maar. Huisduif - Verfrissende variant op de huismus: iemand die altijd thuis zit. Palaveren - Brabbelen, emmeren, oreren, ook wel langdurig onderhandelen.
Me moeder, me pa, me zus: 'me' is stomste Nederlandse woord. Het woordje 'me' is het stomste woord van het jaar. 'Me' in plaats van 'mijn' in een zin als 'me moeder vindt dat ik raar praat' kreeg 30 procent van de stemmen in een verkiezing van het Instituut voor Nederlandse Lexicologie.
Van Dale heeft daarom zelf het Woord van het Jaar 2024 gekozen: polarisatie. Ook dit jaar is er weer de verkiezing van het Kinderwoord van het jaar 2024. Lees meer hierover op de website van Ketnet. De Woord van het Jaarverkiezing 2024 wordt in België georganiseerd door Van Dale Uitgevers en de VRT.
Er bestaan geen verboden woorden in de Nederlandse taal. Er zijn wel woorden die we als onacceptabel beschouwen, zoals bijvoorbeeld racistische scheldwoorden of woorden die kwetsend gecombineerd worden met een ziekte als kanker. Maar ook die woorden zijn, hoewel algemeen ongewenst, niet verboden.
Het kortste Nederlandse woord is u, aldus Onze Taal. Maar - het was te verwachten dat de vraag gesteld zou worden - wat is het langste woord? Daar is geen afdoend antwoord op te geven. Het gaat natuurlijk om een 'bestaand' woord en niet om verzinsels als de befaamde hottentotten - enz.
Dubbelwoorden: woorden die gelijkluidend zijn maar in betekenis verschillen. De betekenis van de zin wordt pas duidelijk door de juiste intonatie van de spreker. Struikelwoorden: door de snelheid bij het spreken ontstaat er al snel een ander woord en soms ook een andere betekenis.
Vooral teringlijer en kankerlijer zijn met enige frequentie genoemd. Bovendien hebben deze woorden in Nederland met 3,7 een flinke taboewaarde. In de literatuur over scheldwoorden wordt vaak melding gemaakt van verwijzingen naar ziekten als een populaire manier van schelden of verwensen.