Het wisselen van melktanden begint als eerste met de centrale en laterale snijtanden (dit zijn de voorste tanden) vanaf zes tot acht jaar; Hierna volgen de hoektanden vanaf ongeveer het negende levensjaar; Als laatste worden de eerste en tweede kiezen gewisseld. Dit eindigt wanneer een kind ongeveer 12 tot 14 jaar is.
Dit gebeurt meestal rond de leeftijd van 10-11 en deze fase eindigt rond het 13-14e levensjaar. Tijdens deze fase zullen normaal gesproken alle melktanden en melkkiezen worden vervangen voor volwassen tanden en kiezen.
Na de eerste wisselfase, waarbij de eerste definitieve molaar achteraan in de mond en de bovenste en onderste snijtanden zijn gewisseld, is het even windstil. Dat verandert rond de leeftijd van 9 à 10 jaar. Vanaf dan wisselen de resterende twaalf melktanden in de mond van je kind.
Deze fase start meestal rond 6 jaar en eindigt rond het 8ste levensjaar. Deze fase begint vaak met het wisselen van de centrale snijtand van de onderkaak en/of het doorkomen van de 1e grote blijvende kies in de onderkaak. Deze volwassen kiezen wisselen niet, maar groeien achter de achterste melkkies.
Je baby begint normaal tandjes te krijgen tussen 3 en 12 maanden. In uitzonderlijke gevallen (1 op 2000), kan een baby bij de geboorte al een tandje hebben. De eerste tand van je kindje duikt normaal op tussen de 4 en 7 maanden, maar dit kan ook pas op een leeftijd van 12 tot 14 maanden gebeuren.
Meestal gaat het tanden wisselen zonder problemen. Wel zwelt vaak het tandvlees op als de kiezen doorbreken. Dit kan pijn doen, maar is normaal en trekt weer weg.
Volgorde melktanden
Het doorkomen van een melkgebit gebeurt in een vaste volgorde. Wanneer je baby ongeveer één jaar oud is, zijn de vier bovenste en vier onderste snijtanden doorgekomen. Daarna volgen de kiezen en hoektanden.
Een goede leeftijd om te starten met een beugel is tussen de 10 en 12 jaar oud. De meeste kinderen hebben dan al hun tanden en kiezen gewisseld (je krijgt geen beugel voor een melkgebit). Heel soms wordt er eerder gestart, bijvoorbeeld als een kind een heel grote overbeet heeft of bij scheefgroei van de kaken.
Waardoor ontstaan kaaskiezen? De oorzaak van de kaaskiezen is nog onbekend. Alcoholconsumptie van de moeder tijdens de zwangerschap, een laag geboortegewicht en koorts en ziek zijn van het kind in het eerste levensjaar kunnen kaaskiezen in het melkgebit veroorzaken. Ook een erfelijke factor kan een rol spelen.
Zit een melktandje al flink los? En wil je die er als ouder zelf uithalen? Dan is het makkelijk om een droge zakdoek of een gaasje te pakken deze op/om het tandje te leggen en voorzichtig te draaien. Trekken heeft minder effect.
De rest van het blijvende gebit komt door als het kind 10 tot 13 jaar is. Een volledig blijvend gebit bestaat uit twaalf tanden en zestien kiezen, verstandskiezen niet meegerekend. De verstandskiezen verschijnen gemiddeld vanaf 18-jarige leeftijd.
Doet het pijn? Het trekken van een tand of kies kan vervelend aanvoelen, maar doet in principe geen pijn. De tandarts of kaakchirurg verdooft je lokaal zodat je niets merkt van het trekken van je tand.
Rond het 6e levensjaar breekt achter de laatste melkkies een nieuwe, blijvende kies door. Dit gebeurt meestal al voordat de voortanden wisselen. De nieuwe kiezen liggen een beetje verscholen. Veel kinderen en ouders merken niet dat de eerste blijvende kiezen doorbreken.
Bij sommige mensen verschijnen de verstandskiezen vrij snel en veroorzaken ze weinig problemen. In de meeste gevallen duurt het 2 tot 3 jaar, voordat de verstandskiezen volledig doorgebroken zijn. Deze tijd is immers noodzakelijk voor de volledige ontwikkeling van de verstandskies, waaronder de kroon en wortel.
Meestal groeit de losgeraakte tand goed vast en kan de spalk na 4 weken worden verwijderd.
Het melkgebit telt 20 tanden: 4 X 2 snijtanden, 4 X 1 hoektand en 4 X 2 kiezen. De 1ste tand verschijnt rond de leeftijd van 6 maanden , maar een eerste tandje op 12 maanden is niets om ongerust over te zijn. De doorbraak gebeurt meestal in paren . Het melkgebit is volledig gevormd rond de leeftijd van 30 maanden.
Witte aanslag of witte vlekjes zijn doffe plekken die poreus zijn geworden. Vaak zijn ze zichtbaar op hoek- en voortanden. Op zowel boven- als ondertanden kan deze witte aanslag voorkomen. Het is een vlekje dat witter is dan de rest van de tand.
Schade beperken bij kaaskiezen
Door goed te poetsen kun je ervoor zorgen dat er geen gaatjes ontstaan in de kaaskies. Verder kan de tandarts fluoride of tooth mousse (een tandpasta-achtige pasta gemaakt op basis van caseïne, een dierlijk eiwit dat in melk voorkomt) aanbrengen op de kiezen.
Cariës of tandbederf is een ziekte waarbij de harde tandweefsels worden aangetast, wat leidt tot de vorming van gaatjes. Vroeger werd cariës of tandbederf, 'wolf in het gebit' genoemd.
Orthodontie (een beugel) wordt tot de leeftijd van 18 jaar alleen in uitzonderlijke gevallen vergoed vanuit de basisverzekering, zoals bij een schisis (hazenlip). Normaliter dien je de behandeling dus zelf te betalen of wordt deze gedekt door een afgesloten aanvullende zorgverzekering.
Het is lastig om vooraf precies aan te geven wat een beugel(behandeling) kost. Dit hangt af van je gebitsafwijking, de beugel(s) die je krijgt en het juist dragen van de beugel. Daarnaast zijn de kosten afhankelijk van de totale behandelduur. Gemiddeld duurt een behandeling tussen de 2 en 3 jaar.
Een gemiddelde orthodontische (beugel) behandeling kost al snel tussen de €2000,- en €3000,-.
Meestal zijn dit de onderste twee snijtandjes in het midden. Hierna volgen meestal de bovenste twee snijtandjes in het midden. Daarna breken de tandjes aan beide kanten van deze snijtanden door. Op de leeftijd van ongeveer 13 tot 18 maanden komen de eerste melkkiezen door.
Wat je wel kunt doen is een koud kompres tegen de wang van je kindje leggen om de pijn iets te verlichten. Wanneer er sprake is van gaatjes of ontstekingen is een behandeling door een mondhygiënist of tandarts noodzakelijk. De oorzaak die misschien wel het lastigst is om te achterhalen is te hard poetsen.