Het stopt met toenemen tussen je elfde en vijftiende levensjaar. Puberteit, wie is er niet onzeker door geworden... Tot ongeveer je dertigste levensjaar neemt je zelfvertrouwen weer rap toe. Dat doet het daarna ook, tot ongeveer je zestigste, maar wel wat minder hard.
Symptomen van onzekerheid
Denkt dat iets helemaal goed is of helemaal fout, zonder een middenweg te zien. Vindt dat je absoluut geen fouten mag maken. Jezelf voortdurend vergelijkt met anderen en zij daar altijd beter uit komen. Je alleen richt op wat je nog niet voor elkaar hebt, zelden op wat je al bereikt hebt.
Zelfvertrouwenproblemen bij kinderen en jongeren (pubers) worden doorgaans gekenmerkt door: Onzekerheid over het eigen kunnen, teruggetrokken gedrag. Bang om fouten te maken (faalangst), niks nieuws durven uit te proberen. Het kind zegt vaak dat hij/zij iets niet kan.
Pubers worden vaak onzeker van al die veranderingen in hun lichaam en door de nieuwe eisen die aan hen worden gesteld op de middelbare school, door leeftijdsgenoten en anderen.
Onzekerheid neemt alleen af als je een gevoel van zelfvertrouwen uit jezelf haalt. Je wordt niet zekerder als je jezelf vergelijkt met anderen. Of als je bevestiging zoekt bij anderen. Je zelfvertrouwen zal groeien als je ontdekt wie je bent, wat je wilt en waar je grenzen liggen.
Een zelfbeeld ontstaat in de loop van je leven door de ervaringen die je meemaakt, de omgeving waarin je opgroeit en de mensen waar je mee opgroeit. Als deze ervaringen negatief zijn geweest, omdat je bijvoorbeeld bent gepest of vaak bent buitengesloten, ontwikkel je hiermee vaak een negatief of laag zelfbeeld.
Symptomen van een laag zelfbeeld
Je voelt je erg onzeker, hebt weinig vertrouwen in jezelf en dat dingen je gaan lukken. Je bent niet trots op jezelf, je haalt jezelf steeds naar beneden. Als iets wel goed is gegaan, heb je de neiging om dit succes te verkleinen (het komt niet door jouw handelen, maar door anderen).
Dit is heel normaal. Is je kind erg onzeker, dan heeft hij waarschijnlijk minder zelfvertrouwen. Hij heeft het gevoel niet goed genoeg te zijn en denkt dat hij dingen niet kan die anderen wel kunnen. Je kind heeft waarschijnlijk vaak negatief gedachtepatronen en dat is moeilijk om te keren.
3Vraagt deed hier onderzoek naar in samenwerking met Brandpunt+. Ruim een kwart van de Nederlandse jongeren is onzeker over zijn/haar lichaam. Onder vrouwen ligt dat percentage zelfs op 31%. Vooral de buik is een lichaamsonderdeel waar veel mensen tussen de 16 en 34 jaar enorm onzeker over zijn.
Ze lijken wellicht verlegen of zijn vaak stilletjes. Ze weten zich misschien niet zo goed een houding aan te meten en kunnen zelfs stotteren of hakkelen als ze praten. Of ze zeggen zo weinig dat ze buiten de groep vallen. Mensen die onzeker zijn voelen zich in nieuwe situaties niet zomaar op hun gemak.
Bijna een kwart van de Nederlandse jongeren is onzeker over het eigen lichaam. Bij jonge vrouwen ligt dat percentage hoger: van hen is 31 procent niet blij met het eigen spiegelbeeld. Dat blijkt uit onderzoek door 3Vraagt, onderdeel van het EenVandaag Opiniepanel, in samenwerking met Brandpunt+.
Twijfelen aan jezelf
De woorden 'onzekerheid' en 'twijfel' gaan hand in hand. Als je last hebt van onzekerheid kun je ontzettend aan jezelf twijfelen. Je vraagt je altijd af of je wel goed genoeg bent.
Stimuleer doorzettingsvermogen
Beloon inspanningen van het kind in plaats van alleen het bereikte succes of het resultaat. Geef complimenten en waardering voor de moeite die ze doen. Dit zal je kind helpen om zich positief te ontwikkelen en te blijven proberen ook als ze tegenslagen hebben.
In deze leeftijdsfase leren kinderen steeds beter zelfstandig te werken en zelf problemen op te lossen. Daarnaast wordt hun blik op de wereld steeds ruimer. Ze hebben veel interesse in en betrokkenheid bij wereldse problemen, zoals milieu, dierenleed en oorlogen.
Iemand die onzeker is twijfelt heel erg, heeft een negatief zelfbeeld en heeft weinig zelfvertrouwen. Onzeker zijn kan over van alles en is daarom een breed begrip. Onzekerheid heeft veel invloed op je leven, dusdanig dat je er overspannen van kunt raken en het je dagelijks veel energie kost.
Als je bijvoorbeeld erg beschermd bent opgevoed, kan het zijn dat het zelfvertrouwen zich niet genoeg ontwikkelt. Ook als je veel kritiek gekregen hebt op je gedrag of prestaties, of als je gepest bent, kan je zelfvertrouwen afnemen of zich niet genoeg ontwikkelen.
De meest gebruikte therapie bij onzekerheid en een negatief zelfbeeld is cognitieve gedragstherapie. Cognitieve gedragstherapie richt zich op het veranderen van (onrealistische) negatieve denk- en gedragspatronen die je onzekerheid en lage zelfbeeld in stand houden.