Die kortste dag, die ook het begin van de (astronomische) winter markeert, is de dag waarin er het minste tijd tussen zonsopkomst en zonsondergang zit. Op 21 december duurde de daglichtperiode – afhankelijk van waar je precies was in het land – 7 uur en 41 minuten.
De langste nacht, of kortste dag, luidt het begin van de astronomische winter in. De datum varieert van jaar tot jaar tussen 21 en 22 december. De scheve stand van de aardas draait het noordelijk halfrond van de zon af in onze winter waardoor wij in Nederland het minste licht ontvangen op 21 december.
Op 22 december 2023 valt de kortste dag van het jaar in Nederland. Tijdens deze dag hebben we het minste daglicht, met slechts een beperkte periode van zonlicht. Na deze dag worden de dagen geleidelijk langer en komt de lente langzaam dichterbij. Het markeert het keerpunt waarop de dagen weer beginnen te lengen.
De kortste dag van het jaar is op vrijdag 22 december 2023. Dit wordt ook wel de winterzonnewende genoemd. Op deze dag bereikt de zon haar laagste punt aan de hemel, wat resulteert in de minste daglichturen en de langste nacht.
Vrijdag 22 december is dit jaar officieel de dag met de minste zonuren. Het wordt laat licht en (veel te) vroeg weer donker. Bij veel mensen zorgen deze donkere dagen voor vermoeidheid, omdat hun biologische klok door het gebrek aan daglicht in de war is.
Kortom. Winterzonnewende vindt plaats op 22 december 2023 op het noordelijk halfrond en op 20 juni 2024 op het zuidelijk halfrond. Het markeert de kortste dag en de langste nacht van het jaar en de eerste dag van de winter in astronomische termen. Deze dag wordt wereldwijd gevierd — zelfs in Antarctica.
Rond 21 december staat de Aarde dicht bij de Zon, beweegt sneller dan gemiddeld, en staat iedere dag ongeveer een halve minuut later in het zuiden.
Op 20 juni gaat de zon om 22.03 uur onder, de volgende ochtend komt die om 05.18 uur weer op. Een nacht dus van 7 uur en 15 minuten. Wist je trouwens dat de kortste nacht niet altijd de nacht vóór de langste dag betreft?
Dagen worden korter, maar niet met hetzelfde tempo
De equinox vindt elk jaar plaats rond 21 maart en 23 september. Met het veranderen van de hoek, verandert dus ook de daglichtperiode. En omdat de hoek rond de equinox sneller verandert dan anders, doet de daglengte dat in die periode dus ook!
In Noorwegen is Spitsbergen de plek waar de middernachtzon het langst te zien is. De zon gaat hier niet onder tussen 20 april en 22 augustus.
Bewoners van het Noorse Svalbard leven van november tot eind februari in duisternis. Alleen het noorderlicht, de maan en bouwlampen beschijnen de eilanden. Wat voor de één een tijd van depressies is, blijkt voor de ander een periode vol gezelligheid. Longyearbyen baadt in een zee van licht.
De langste nacht luidt het begin van de astronomische winter in. "Dat is het moment waarop de zon loodrecht op de steenbokskeerkring staat, waardoor we vandaag het minste licht ontvangen. De datum varieert elk jaar tussen 21 en 22 december. En dit jaar gebeurt dat dus op 22 december.
Vanaf 21 maart is het op de noordpool 6 maanden lang constant dag. Vanaf 23 september valt daar de duisternis in en blijft het de volgende 6 maanden donker. Op de zuidpool gebeurt het omgekeerde. In ons voorjaar en zomer is het daar donker en vanaf 23 september breekt daar voor de volgende 6 maanden de zon door.
De vuistregel is dat Golden Hour één uur na zonsopkomst en één uur voor zonsondergang is.
4 minuten per dag minder daglicht
Daarnaast duurt de schemering erg lang en wordt het 's nachts niet echt compleet donker. Na 21 juni wordt de daglengte langzaam korter, maar geleidelijk gaat dat steeds sneller.
Steeds sneller donker
Eerst worden de dagen maar langzaam korter, maar naarmate we richting de herfst gaan, gaat dit steeds sneller. Dit heeft te maken met de stand van de aarde ten opzichte van de zon en het feit dat de aarde een beetje schuin staat.
De zomerzonnewende, ook wel midzomer genoemd, is met 16 uur, 16 minuten en 47 seconden zonlicht, de langste dag op het noordelijke halfrond. Tijdens een schrikkeljaar valt deze dag op 20 Juni, anders bijna altijd op 21 Juni.
Op het noordelijk halfrond van de aarde valt deze dag elk jaar rond 21 december en wordt hij winterpunt genoemd. Op het zuidelijk halfrond is het omgekeerd; daar valt de kortste dag omstreeks 21 juni. Dit artikel beschrijft de kortste dag verder vanuit het gezichtspunt van het noordelijk halfrond.
Het vroegst met het verschijnsel middernachtzon is Svalbard; daar gaat de zon al niet meer onder vanaf 20 april. Tot maar liefst 23 augustus blijft het 24 uur licht op Svalbard, daarna worden de dagen langzaam weer korter om in de winter op nul uur licht uit te komen.
Op 21 december is het bij ons licht van 08.46u tot 16.29, dat is 7u43m tussen zonsopkomst en zonsondergang.
De term langste dag is een aanduiding voor de dag in het jaar op de Aarde met de langste tijd tussen zonsopkomst en zonsondergang. Op het noordelijk halfrond van de aarde valt deze dag elk jaar rond 21 juni en wordt deze dag zomerpunt genoemd.
In landen als Spanje of Italië duurt de schemering daardoor bijvoorbeeld aanzienlijk korter dan in verder van de evenaar gelegen landen als Nederland en België. Het wordt zodoende in landen dichter bij de evenaar 's avonds na zonsondergang veel sneller donker.
Langste en kortste dag van het jaar
Die dag start om 22:51 uur de astronomische zomer. De daglengte is dan ongeveer 16 uur en 44 minuten. De winter begint in 2024 op 21 december om 10:20 uur. Die dag zijn de dagen het kortst met in Midden-Nederland ruim 7,5 uur daglicht.
Zijn de nachten op de evenaar gedurende alle jaargetijden even lang? Ja, op een plaats op de evenaar duurt een nacht altijd 12 uur (en de dag dus ook). Waarom verschilt de lengte van de nachten op andere plaatsen op de aarde? Dat komt omdat de aarde niet 'recht' staat.
De middernachtzon is een natuurlijk fenomeen waarbij de zon om middernacht boven de horizon staat, en dus ook gedurende de rest van de dag en nacht. Dit fenomeen komt jaarlijks tijdens een bepaalde periode in gebieden rond en vooral ten noorden van de noordpoolcirkel voor, zoals Noord-IJsland en Noord-Scandinavië.