"Als het over absolute aantallen gaat, is China veruit koploper in de stikstofuitstoot", zegt hoogleraar Wim de Vries (Universiteit Wageningen) tegen RTL Nieuws. "In delen van het land stoten ze zelfs per hectare veel meer uit dan wij, maar gemiddeld over het hele land is het minder."
Het wegverkeer heeft met 34 procent verreweg het grootste aandeel in de NOx-emissie gevolgd door de scheepvaart met 13,4 procent. Zeevaart en visserij tellen hierin niet mee, maar zitten in Overige bronnen.
Stikstofoxiden en ammoniak komen in onze lucht terecht door uitstoot van onze landbouw, verkeer en industrie. Eenmaal in de lucht verspreidt het zich over ons land en Europa. Er gaat 2 keer zoveel stikstof vanuit Nederland naar het buitenland dan er vanuit het buitenland bij ons naar binnen waait.
Vooral langs snelwegen en in steden is de hoeveelheid NOx groot. Op de kaart zie je waar vooral NO2 gemeten werd in 2020. Net als NH3 reageren NOx in de lucht verder met andere deeltjes en vormen dan fijnstof.
Te veel stikstof zorgt voor meer voeding in de bodem.
Dat is vooral in natuurgebieden een probleem. Planten die van veel voeding houden zoals bramen, brandnetels en gras gaan harder groeien. Dat is niet zo erg maar ze verdringen andere planten.
"Het stikstofprobleem is er al jaren."
Wetenschappers en deskundigen hebben de afgelopen jaren al gewaarschuwd voor de gevolgen van een overschot aan stikstof. Toch heeft de overheid jarenlang niets of nauwelijks iets gedaan aan het tegengaan van stikstofuitstoot.
Overtollige stikstof in het milieu in een reactieve vorm – die afkomstig is van het gebruik van synthetische meststoffen, de lozing van afvalwater of de verbranding van fossiele brandstoffen – is echter een gevaar, vervuilt land, water en lucht. Het verergert ook klimaatverandering en tast de ozonlaag aan, die zich eindelijk herstelt.
China voert al jarenlang de lijst aan met meest vervuilende landen ter wereld. Ook in 2023 bleef dit onveranderd en brak China niet met de trend, haar CO2-uitstoot te laten stijgen.
Stikstof vormt 78 procent van de lucht die we inademen, en men denkt dat het grootste deel ervan aanvankelijk vastzat in de brokken oerpuin waaruit de aarde is ontstaan . Toen ze tegen elkaar botsten, smolten ze samen en sindsdien sijpelt hun stikstofgehalte weg langs de gesmolten scheuren in de aardkorst.
Op basis van gegevens van de laatste decennia is China consequent naar voren gekomen als 's werelds grootste uitstoter van CO2.
Te veel stikstof is slecht voor de natuur. Planten die van stikstof houden, zoals grassen, brandnetels en bramen, groeien extra hard. Zo verdringen ze kwetsbare planten.
Wat gebeurt er als we niets doen? Ondanks dat de omgeving groen blijft, gaat de natuur in ons land hard achteruit omdat de stikstofuitstoot blijft stijgen. Als we niks doen aan de uitstoot zullen verschillende planten- en dierensoorten uitsterven. Dat heeft grote gevolgen voor het hele ecosysteem.
Stikstof is niet hetzelfde als CO2. CO2 en stikstof verschillen van elkaar maar zijn beide schadelijke stoffen voor het milieu. CO2 uitstoot en Stikstof zijn daarom ook de twee meest belangrijke thema's als het gaat om het verbeteren van de luchtkwaliteit en het klimaat.
> In Nederland komt 62% van de ammoniak-uitstoot die neerslaat op beschermde natuur uit de landbouw, met name van veehouderijen. > De grootste stikstofoxiden-uitstoot komt van Tata Steel, gevolgd door Schiphol*.
Nederland en stikstof: de feiten
Dit is wat TNO en het RIVM over stikstof zeggen: De uitstoot van stikstof in Nederland behoort tot de hoogste van de wereld. Dat komt doordat we een dichtbevolkt land zijn, met veel verkeer en veel intensieve landbouw.
Stikstof kan voor mensen schadelijk zijn. Dat komt doordat stikstof tot in de kleinste delen van de luchtwegen door kan dringen. Hierdoor werken de longen minder goed. Dit kan leiden tot luchtwegklachten en astma-aanvallen.
In principe is stikstof geen probleem. Sterker nog, het is een voedingsstof voor planten. Het wordt een probleem als er te veel stikstof neerslaat. In Nederland is dat al decennia aan de hand: de opeenstapeling van stikstof in de bodem is schadelijk.
Stikstof is in grotere mate in de lucht aanwezig omdat het het minst reactief is . Stikstof wordt gegenereerd en in dit natuurlijke evenwicht gehouden door planten en bacteriën in de oppervlaktebodem. Zij zetten het om in ammonium, nitrieten en nitraten voordat het als vrije stikstof weer aan de atmosfeer wordt afgegeven.
Een van de meest stikstofrijke meststoffen is kippenmest. Ook kan je een stikstofrijke mestvoeding kopen voor je planten. Op de verpakking staat vaak aangegeven wat het aandeel stikstof in de mestvoeding is. Je herkent stikstofrijke plantenvoeding meestal aan de letter N van NPK.
Bangladesh en Pakistan blijven nog steeds de meest vervuilende landen ter wereld. De algemene luchtkwaliteit in Bangladesh is vijftien keer hoger dan de WHO-richtlijnen voor PM2,5, in Pakistan veertien keer hoger. India staat op plaats drie met een algemene luchtkwaliteit die tien keer hoger is dan de WHO aanbeveelt.
Australië stond bovenaan de lijst van minst vervuilde landen ter wereld, met 6 steden in de top 25. Van de 25 minst vervuilde steden ter wereld met de beste luchtkwaliteit, domineerden de Scandinavische landen ( Finland, Zweden, Noorwegen, IJsland ) de ranglijst met een van de schoonste luchten ter wereld in 2023.
Twee derde van de stikstofdepositie wordt in Nederland zelf veroorzaakt, aldus schattingen van het RIVM: met name door landbouw, verkeer en industrie. Van die sectoren draagt de landbouw verreweg het meeste bij aan de hoeveelheid stikstof in de natuur. Het resterende derde deel gaat om stikstof uit het buitenland.
Als de mens alleen maar stikstof zou inademen zouden we stikken, vandaar de naam. Dat we kunnen ademen komt omdat de andere 20 procent in de lucht uit zuurstof en waterstof bestaat. Op zichzelf is stikstof niet schadelijk voor de mens en het milieu. Planten hebben zelfs stikstof nodig om te groeien.
Om te groeien hebben planten stikstofverbindingen uit de grond nodig, die op natuurlijke wijze kunnen worden geproduceerd of door meststoffen kunnen worden geleverd. Echter, het aanbrengen van overmatige hoeveelheden meststoffen leidt tot de uitstoot van schadelijke broeikasgassen in de atmosfeer en de eutrofiëring van onze waterwegen .
Stikstof is van zichzelf niet schadelijk voor mens en milieu.