Volgens de meest recente kankerstatistieken van de Wereldgezondheidsorganisatie, krijgen jaarlijks 286,8 op de 100.000 mensen in Nederland kanker. Denemarken is 's werelds koploper met 326,1 gevallen van kanker per 100.000 mensen.
De oorzaak voor de hoge incidentie van darmkanker wordt gezocht in het feit dat Nederland als een van de weinige Europese landen een bevolkingsonderzoek kent waarbij veel vroege diagnoses worden gesteld. Een dieet met veel rood vlees en bewerkt vlees, zoals worst, wordt gelinkt aan een hoger darmkankerrisico.
Ierland en Denemarken zijn de landen met de hoogste incidentie. In Bulgarije, Oostenrijk en Roemenië is de incidentie het laagst. In 2020 waren er naar schatting 2,7 miljoen nieuwe gevallen van kanker in de hele EU (571 per 100.000 personen).
Kanker komt in Nederland vaker voor dan in de meeste andere landen van de Europese Unie (EU). In de EU staat Nederland op de derde plaats, alleen in Ierland en Denemarken komt kanker vaker voor. Deze hoge positie wordt vooral veroorzaakt doordat in Nederland veel darmkanker, melanoom en borstkanker voorkomen.
In westen en noorden van Nederland meer kanker
Dat betekent dat gemiddeld per jaar in Nederland 67,7 van de 10.000 inwoners te maken krijgt met kanker. Deze verschillen worden niet verklaard door regionale variaties in leeftijd en geslacht, omdat voor deze factoren is gecorrigeerd.
Ook wordt de diagnose kanker vaker op latere leeftijd gesteld. Het ontstaan van kanker heeft ook andere oorzaken, zoals leefstijl. De kans om kanker te krijgen is bij vrouwen het meest gestegen tussen de 65 en 85 jaar. Bij mannen is dat boven de 75 jaar.
Roken en meeroken vormen het grootste risico op kanker.
Van dertig Europese landen behoort Nederland bij de landen met de hoogste incidentie van melanomen. Nederland heeft op Noorwegen na de hoogste incidentie, zie onderstaand figuur. Ook de sterfte aan melanoom is in Nederland bovengemiddeld (vijfde van de dertig landen).
De grootste oorzaak van de stijging van het aantal kankergevallen is vergrijzing: er zijn steeds meer ouderen, die steeds ouder worden. Kanker komt nu eenmaal vaker voor op hogere leeftijd, dus het aantal oudere kankerpatiënten neemt de komende tijd fors toe. Dit 'vergrijzingseffect' is niet te stoppen.
Denemarken is 's werelds koploper met 326,1 gevallen van kanker per 100.000 mensen. De hoge notering van Nederland kan gedeeltelijk verklaard worden door goede diagnose en registratie van de ziekte.
Maar de overlevingskansen verschillen sterk per soort kanker. Zo hebben patiënten met borst-, prostaat- of huidkanker goede overlevingskansen (rond de 90%). Maar voor bijvoorbeeld patiënten met long- of alvleesklierkanker is de 5-jaarsoverleving veel slechter: voor longkanker 27% en bij alvleesklierkanker maar 5%.
Je kunt niet vermijden dat je mogelijk kanker krijgt, maar je kunt wel een en ander doen om het risico op de ziekte te verkleinen. Niet roken, weinig of geen alcohol drinken, gezond eten en bewegen, verstandig omgaan met de zon en met (mogelijk) kankerverwekkende stoffen.
Wat betreft borstkanker speelt in Bulgarije en andere voormalige communistische landen de lage leeftijd van moeders een rol. Je eerste kind krijgen op hogere leeftijd is een van de risicofactoren voor borstkanker, legt Visser uit. Net als een laag kinderaantal.
De kans op overleving is fors toegenomen bij darmkanker, nierkanker, slokdarmkanker en ook bij veel soorten bloed- en lymfeklierkanker. Kankersoorten met een 5-jaarsoverleving hoger dan 80% zijn huidkanker, borstkanker, prostaatkanker en minder vaak voorkomende kankersoorten zoals hodgkinlymfoom en zaadbalkanker.
Meeste nieuwe gevallen van kanker op latere leeftijd
Kanker is een ziekte die vooral op latere leeftijd voorkomt. In 2023 was ruim de helft (54%) van alle nieuwe patiënten 70 jaar of ouder, iets minder dan de helft (45%) viel in de leeftijdsgroep 30 tot 70 jaar en 1% was jonger dan 30 jaar.
Maar zelfs als de tumor ter plaatse weinig problemen geeft (met een lever die voor de helft werkt, kun je bijvoorbeeld prima leven), gaan veel mensen uiteindelijk dood. Dat heeft te maken met de belasting van de tumor op het lichaam als geheel. Het delen van de cellen, het groeien en uitzaaien kost heel veel energie.
Nederlandse onderzoekers ontdekken nieuwe manier waarop chemotherapie kankercellen kan doden. Het is al bijna een eeuw bekend dat chemotherapie kankercellen doodt. Simpel gesteld wordt de kankercel zo beschadigd, dat de cel geen andere uitweg ziet dan zichzelf te doden, een proces dat apoptose wordt genoemd.
De kans dat een vrouw borstkanker krijgt is 100 keer groter dan de kans dat een man borstkanker krijgt. Uw leeftijd, vrouwelijke hormonen, uw leefstijl, dicht borstklierweefsel, genen en bestraling op het borstgebied in het verleden kunnen een rol spelen bij het ontstaan van borstkanker.
Kanker is een ingrijpende ziekte. Soms ontstaan er psychische klachten na een melanoom zoals angst, somberheid, boosheid, vermoeidheid en concentratieproblemen.
De overleving bij melanoom in de Scandinavische landen heeft het punt bereikt waarop de 1-jaarsoverleving de 100% nadert (mannen 97,5-98,6%, vrouwen 98,4-99,3%) en de 5/1-jaarsoverleving 95% is voor mannen (93,8-96,6%) en 97% voor vrouwen (96,8-97,9%). DK behaalde de hoogste mannelijke en vrouwelijke 1- en 5-jaarsoverlevingspercentages.
Overmatige en onregelmatige blootstelling aan uv-straling van zonlicht en/of zonnebanken wordt beschouwd als de belangrijkste risicofactor voor het ontstaan van zowel melanomen ( Chin, 2003. (2003) (Chin, L, The genetics of malignant melanoma: lessons from mouse and man.
Longkanker is een weinig hoopvolle ziekte. Veruit de dodelijkste kankersoort die er is. Zij eist meer levens dan borstkanker, ook als het alleen om de vrouwelijke slachtoffers gaat.
Omdat kanker vaker voorkomt op hogere leeftijd, neemt vooral het aantal oudere patiënten toe. Daarnaast wordt de toename in kankerdiagnoses veroorzaakt door leefstijl. Risicofactoren zijn onder andere roken, alcoholgebruik, weinig lichaamsbeweging en overgewicht. Huidkanker is de grootste stijger.
Blootstelling aan straling en gevaarlijke stoffen (zoals sigarettenrook) Een ongezonde leefstijl (roken, onbeschermd zonnen, slechte voeding) Virus: sommige soorten kanker worden veroorzaakt door een virus dat het DNA beschadigt.