Het betreft een overkoepelend begrip waar een veelal gedragingen onder vallen. Denk hierbij aan: seksueel getinte opmerkingen/berichten, het onverhoeds iemand vastpakken, maar uiteraard ook aanranding en verkrachting. Maar niet elke vorm van seksueel grensoverschrijdend gedrag is strafbaar gesteld in Nederland.
Wanneer er sprake is van ongelijkwaardigheid of bijvoorbeeld van leeftijds- of machtsverschil, spreekt men van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Seksueel grensoverschrijdend gedrag is een overkoepelend begrip. Niet elke vorm van seksueel overschrijdend gedrag is strafbaar gesteld bij de wet.
Wat is seksueel grensoverschrijdend gedrag? Bij seksueel grensoverschrijdend gedrag gaat het om gedrag of toenaderingen die seksueel van aard zijn en de grenzen van het slachtoffer overschrijden. Dit kan al dan niet fysiek zijn (De Haas, 2012).
Seksueel contact hebben met iemand tegen zijn of haar wil. Je bent strafbaar als je weet of had moeten weten dat de ander niet wil; Seksuele intimidatie, zowel offline als online; Volwassenen die seksueel getinte berichten sturen naar kinderen onder de 16 jaar (sexchatting).
Aanranding is iemand dwingen tot het plegen of ondergaan van een ontuchtige handeling. Vaak komt dit neer op het ongewenst aanraken of laten aanraken van geslachtsdelen. Ook zoenen onder dwang valt onder aanranding.
Het hangt er vanaf hoe iemand je heeft aangeraakt of dit strafbaar is. Als iemand je bijvoorbeeld dwingt om te tongzoenen terwijl je dat niet wilt, dan is dat aanranding. Aanranding is strafbaar en daar kun je aangifte van doen bij de politie. Je kunt ook voor advies contact opnemen met de politie bij jou in de buurt.
Waar ligt de grens? Van Vlimmeren somt voorbeelden op van grensoverschrijdend gedrag: stalken, dreigen, intimideren, manipuleren, seksueel getinte opmerkingen maken én machtsmisbruik.
Bespreekbaar maken
Het is daarom belangrijk om ook een vermoeden van grensoverschrijdend gedrag te melden en bespreekbaar te maken. Hoe eerder je praat over het grensoverschrijdend gedrag, hoe sneller er hulp kan worden gegeven. Hiermee kan erger grensoverschrijdend gedrag worden voorkomen.
Dit kan zich uiten als fysieke of verbale (belediging, scheldwoorden, kwetsende uitingen,…) agressie; - maar ook: iemands werk saboteren; iemand doen falen; de eer opstrijken voor het werk van een collega; weigeren om naar het standpunt van een ander te luisteren; roddelen en kwaadspreken.
Slachtoffer grensoverschrijdend gedrag
Is er op uw werk geen vertrouwenspersoon? Vraag dan hulp en advies aan Centrum Seksueel Geweld of Slachtofferhulp Nederland. Als het ongewenste gedrag strafbaar is, kunt u aangifte doen bij de politie.
Wat zijn de gevolgen? Seksueel grensoverschrijdend gedrag kan negatieve gevolgen hebben voor de lichamelijke en mentale gezondheid. Lichamelijke gevolgen zijn lichamelijk letsel, een zwangerschap of een soa. Mentale gevolgen zijn depressieve klachten, angsten, schuld en schaamte, relatieproblemen en isolement.
Van ongewenste intimiteiten is sprake wanneer gedragingen door de 'ontvanger' als vervelend, hinderlijk, vernederend of bedreigend worden ervaren. Het kan iedereen overal overkomen. Onderzoek wijst uit dat vrouwen en meisjes vaker ervaring hebben met ongewenste intimiteiten.
Veel intimiderend gedrag is al strafbaar. Denk daarbij aan bedreiging en stalking. Intimidatie door het gebruik van persoonsgegevens is in de praktijk vaak niet strafrechtelijk aan te pakken.
Schennis van de eerbaarheid is het handelen in strijd met de openbare zeden. Door openbaar seksueel gedrag te vertonen kan zowel de eerbaarheid van anderen, als de algemene publieke moraal worden geschonden.
Zedenfeiten zijn strafbare feiten die ingaan tegen de goede zeden of de openbare zedelijkheid, zoals verkrachting, aantasting van de eerbaarheid en exhibitionisme. Meestal zijn deze feiten seksueel getint.
Machtsverschillen en niet respecteren van grenzen
Aan de basis van seksueel grensoverschrijdend gedrag ligt altijd een machtsverschil tussen de dader en het slachtoffer. Dit machtsverschil kan gebaseerd zijn op leeftijd, sekse, sociale positie of mentaal of lichamelijk overwicht.
Grensoverschrijdend gedrag komt vaak door machtsverschillen. De een heeft meer te zeggen dan de ander. Door machtsverschillen tussen mensen met een beperking en anderen te verkleinen, verminder je het risico op grensoverschrijdend gedrag. Soms kun je niets doen aan machtsverschillen.
Elke melding van grensoverschrijdend gedrag moet serieus worden genomen. Dat begint met een meldingsmogelijkheid bij een deskundige extern vertrouwenspersoon, iemand van buiten de organisatie die een luisterend oor heeft in sociale veiliger omgeving dan de eigen organisatie.
Volgens het CBS zijn er jaarlijks 100.000 slachtoffers van aanranding, verkrachting en/of misbruik. Hiervan is 90% vrouw en 10% man. Wordt fysieke seksuele intimidatie zoals ongewenste aanrakingen meegeteld, dan ligt het aantal slachtoffers nog veel hoger.
ontuchtige handelingen zijn handelingen die in strijd zijn met de sociaal ethische norm. seksueel binnendringen. Dit kan ook een afgedwongen tongzoen zijn.
Je ben slachtoffer van seksueel misbruik wanneer je (onder dwang) seksueel contact met iemand hebt gehad die daarbij misbruik heeft gemaakt van het leeftijds- en/of machtsverschil. Bijvoorbeeld: als kind met een volwassene, als cliënt met een hulpverlener of als leerling met een docent.
Als je bent aangerand kun je voor hulp contact opnemen met het Centrum Seksueel Geweld via 0800-0188. Neem het liefst binnen zeven dagen contact op met het Centrum Seksueel Geweld.
Er is wettelijk gezien niets dat je verbiedt een relatie te hebben met iemand die jonger of ouder is dan jij. Het is aan je partner en jou om zelf te bepalen wat jullie oké vinden, waar jullie je fijn bij voelen.
Openbare seks en de wet
Indien je wordt gezien en iemand de politiediensten erbij haalt, kan je veroordeeld worden voor openbare schennis van de goede zeden. Meestal blijft het echter bij een verwittiging of een proces-verbaal. Hoe onschuldiger het seksuele contact, hoe kleiner de kans dat iemand er aanstoot aan neemt.