Systemen regelen het dagelijkse functioneren van de organisatie en leveren informatie voor de besturing daarvan. Ze bestaan uit regels en procedures. Deze kunnen formeel en expliciet ontwikkeld of informeel en impliciet ontstaan zijn. Formele systemen kunnen geheel of gedeeltelijk zijn geautomatiseerd.
Een systeem bestaat uit elementen (ook wel entiteiten of componenten genoemd). Een element kan verschillende gedaanten aannemen. Het kan een persoon zijn, een organisatie, een machine, etc. De elementen zijn aan elkaar gerelateerd.
De systemische benadering helpt zichtbare en onzichtbare dynamieken en daarbij horende patronen, symptomen en verborgen mechanismen in beeld te krijgen en het onbewuste bewust te maken.
Door alle transities in de zorg neemt de complexiteit toe. Met een systemisch interventiekader wordt niet alleen geïntervenieerd in de eigen werkpraktijk, maar wordt ook steeds de verbinding met de omgeving (her) vormgegeven. De omgeving is gigantisch en bevat in feite alles buiten het systeem.
Systeemdenken biedt vele kansen om aan te sluiten bij de verschillende intelligenties van leerlingen. Door hersenonderzoek weten we steeds meer over het functioneren en de werking van onze hersenen bij leren. Als we weten hoe onze leerlingen het beste leren kunnen we daar in onze lessen rekening mee houden.
Systemisch werk laat zien welke onderliggende dynamieken en patronen bewegen in de organisatie en de teams. Zo krijg je inzicht in wat er speelt in de onderstroom – en wat er nodig is om verder te kunnen.
Systemisch werken is een manier om inzicht te krijgen in ieders plek in het systeem. Het helpt te zien waar belemmeringen zitten en waarom dat leidt tot bepaald gedrag. Dat kan heel veel inzichten bieden en zorgen voor verandering. Het eerste systeem, ons gezin van herkomst, laat een diepe blauwdruk in ons achter.
Het woord systemisch was oorspronkelijk een medische term voor 'heel het lichaam betreffend', zoals in: Deze infectie uit zich eerst lokaal, maar kan later systemisch worden. Vandaaruit kreeg het ook de betekenis 'systeembreed'. Het verschil met systematisch is dus heel duidelijk.
Systemisch werken rust op een aantal pijlers:
Je kunt vooraf de deelnemers van een vergadering spreken of de familieleden van een gezin en een beeld vormen wat ieder individu wil inbrengen of bereiken. Maar zodra de groep samenkomt, verandert het hele gesprek, de energie en/of de uitkomst.
Met systeemgericht werken bouwen we aan positieve onderlinge relaties en een stevige basis zodat jullie samen nieuwe uitdagingen aankunnen. En met de filmbeelden van jullie gezin kunnen we samen, tot in het kleinste detail, gedrag analyseren.
Je bent systemisch bewust wanneer je begrijpt dat er systemen bestaan en dat het handelen van de personen erin beïnvloed worden door de kracht van het systeem als geheel.
Systeemgerichte gezinscoaching is een vorm van thuishulp aan gezinnen waarbij een of beide ouders een lichte verstandelijke beperking hebben en de kinderen een vertraagde of bedreigde ontwikkeling laten zien.
Lokale effecten ontstaan op de plaats van het eerste contact met het middel; Systemische effecten ontstaan na opname van de verbinding in het lichaam.
Overal waar mensen met elkaar in contact komen, ontstaan sociale systemen: de familie is één van de systemen, het gezin (van herkomst, of het huidige), de vriendenkring, de organisatie waar je werkt, het zijn allemaal systemen.
Mensen in een systeem beïnvloeden elkaar met gedachten, gevoelens en gedrag in wisselwerking met elkaar. Dit systeem kan bestaan uit een gezin, relatie of een familie. We spreken van systeemproblemen als er interactieproblemen of relatieproblemen zijn tussen mensen uit het systeem.
'Systematisch' betekent: ordelijk en samenhangend volgens een systeem. Dit doe je op verschillende manieren. In het meer traditionele maatschappelijk werk is de regulatieve methodische cyclus vaak leidend.
Systemische vragen geven informatie over de ordening, de betrokkenen, de oorsprong en de bestemming van het systeem. Dit is voelbaar andere informatie dan wanneer we enkel kijken vanuit het paradigma van problemen die we met een oplossing kunnen fixen.
Systemisch coachen gaat ervan uit dat veel van onze (onbewuste) overtuigingen, patronen en gedragingen hun oorsprong vinden in de systemen waarin we zijn opgegroeid, en waarin we leven en werken. Een systeem werkt het beste als iedereen zijn eigen plek inneemt.
Wanneer je gaat werken met systeem dynamieken betekent dit dat je jouw systeem, en hoe het gevormd is, gaat onderzoeken. Hierbij wordt uitgezoomd en is er minder aandacht voor persoonlijk functioneren/handelen, maar wordt er juist gekeken naar het gehele systeem waarin je je bevindt.
Wat is systeemcoaching? Systeemcoaching is een coachingsvorm waarbij men problemen aanpakt d.m.v. de context waarbinnen het individu functioneert. Deze context (meestal het gezin) wordt gezien als een systeem, waarbinnen er allerlei interacties plaatsvinden.
In grote lijnen kun je zeggen dat er systemisch iets aan de hand is zodra er zaken aan de orde komen als: extreme emoties bij ouder en/of kind, onbegrijpelijke en extreme gedragingen bij ouder en/of kind, of steeds terugkerende conflicten in het gezin.
Systemisch betekent dan: volgens de wetten van wat ook wel 'familie-opstellingen' worden genoemd. Systematisch is een meer gangbaar woord en betekent: volgens een vaste, planmatige methode.
Systeemgericht werken is een training waarin een denkkader wordt ontwikkeld waarmee de invloed van de omgeving op iemands gedrag wordt onderzocht. De training geeft inzicht in de basisprincipes van systematisch denken en toepassing hiervan in de jeugdzorg.