Primeuraardappelen of nieuwe aardappelen worden geoogst voor ze volledig rijp zijn. Je herkent ze aan de schil: deze komt los als je over de knol wrijft. Ze bewaren hooguit een week zonder smaakverlies. Nieuwe aardappelen zijn een echt seizoensproduct: je kan ze vinden van begin juni tot half augustus.
Hoe herken je nieuwe aardappelen? Je herkent primeuraardappelen vooral aan hun schil. Het dunne velletje komt al snel los als je er nog maar over wrijft met je vinger. Dit komt omdat het eigenlijk aardappelen zijn die nog niet helemaal rijp zijn.
Nieuwe aardappelen zijn de allereerste aardappelen van het jaar. De aardappelen worden jong geoogst, voordat de suikers worden omgezet in zetmeel. Hierdoor zijn de nieuwe aardappelen vaak kleiner van stuk en hebben een extreem dunne schil.
Echt vroege aardappelrassen die Aardappelshop aanbiedt zijn frieslander, doré en première. De eerste nieuwe aardappelen worden over het algemeen in Zeeland gerooid. Twee á drie weken later zijn ook de aardappelen hier in de Betuwe groot genoeg om te rooien.
Er wordt vaak gezegd dat je nieuwe patatjes -de eerste aardappeltjes van de nieuwe oogst- twee keer zou moeten koken, omdat ze giftige stoffen zouden bevatten. Klopt dat of is het een fabeltje? Het is een fabeltje! Het klopt dat jonge aardappelen meer solanine bevatten, een stof die licht giftig is.
“Als je aardappelen meteen in kokend water legt heb je de kans dat de buitenkant te snel gaar wordt, terwijl de kern nog niet mee opgewarmd is. Met koud water voorkom je dus dat de ze oneven gaar worden.” Snijd de aardappels in gelijke stukken en kook ze in 15 tot 20 minuten gaar, afhankelijk van de grootte.
Als zout in water oplost ontstaan kleine en beweeglijke atomen die gemakkelijk in het voedsel kunnen binnendringen. Zout toevoegen bij aardappelen bevordert dan wel weer de snelle garing van het delicate buitenste.
Vroege piepers oogst Aardappelshop over het algemeen onrijp. Halfvroege en late aardappelen pas zodra het loof verdord is. De halfvroege pieper oogst u het beste tussen augustus en eind september. De late variant mag wat langer staan.
De Frieslander is een vastkokende aardappel met een mooie ovale vorm. Doordat deze aardappel uit de klei komt heeft hij een volle smaak! En het is tevens een van de meest gegeten aardappelen van Nederland. Je kan de Frieslander het beste bereiden door hem te poffen op de barbecue, te koken of er frietjes van maken!
Het Bintje is een kruising tussen verschillende aardappelrassen. Het is een zogenoemde middelvroege aardappel.
Het is schadelijk om te veel solanine of tomatine binnen te krijgen. Het kan bijvoorbeeld misselijkheid, overgeven, buikkramp en diarree veroorzaken. Maar dit komt weinig voor. Solanine ontstaat onder invloed van licht in de schil en uitlopers van aardappelen.
Antwoord van Jeroen Meus
De beste Belgische friet maak je met aardappelen met een hoog zetmeelgehalte. Bovendien gebruik je ook eerder grote exemplaren om lange frietjes te kunnen snijden. Primeuraardappelen zijn niet de beste keuze om de perfecte friet te bakken.
De nieuwe oogst, vaak primeur aardappels genoemd, wordt jong geoogst. Deze primeur aardappels zijn nog fijn of middelgroot van formaat. Ze worden vers geoogst direct verkocht voor consumptie. De eerste primeur aardappels verschijnen in april in de winkel en komen uit landen rond de Middellandse Zee.
Je kunt ook uitgelopen aardappelen die je in de supermarkt heb gekocht gebruiken: snijd de aardappel in vier stukken en leg ze een paar dagen in de zon totdat ze beginnen uit te lopen. Week de aardappelen niet voor: het benodigde vocht voor het uitlopen zit in de aardappel zelf. Weken geeft een grote kans op rotting.
De allerlekkerste frietjes maak je van bloemige aardappelen. Bintjes, bijvoorbeeld. Dat zijn vrij grote, lange aardappelen die voldoende zetmeel bevatten om je frietjes lekker goudbruin en krokant te maken. Andere rassen die geschikt zijn, zijn Agria, Désirée, Première en Santé.
Waar halverwege de vorige eeuw nog vele handen hielpen bij het looftrekken van aardappels om het blad te doen afsterven, wordt loof tegenwoordig vooral doodgespoten. Met metingen kan de hoeveelheid gif beter worden afgestemd op de fase waarin de plant zich bevindt.
Voor goeie friet begin je met de juiste aardappel. Die moet de juiste balans tussen zetmeel en water hebben. Kruimige zetmeelrijke aardappels worden te snel bruin, nog voordat de friet gaar is. Vastkokende aardappels, waar relatief veel water inzit, geven een goeie beet maar hebben juist weer moeite met het bruinen.
De vraag om wel of niet te schillen is nu alleen nog een kwestie van smaak, gemak en voedingswaarde. De meeste gerechten kunnen heel goed met een aardappel 'in de schil' worden bereid.
Vastkokende aardappelen zijn stevig qua structuur en vallen na het koken niet uit elkaar. De vastkokende aardappelen worden iets kruimig aan de buitenkant, maar zijn uiterst geschikt voor de lekkerste gerechten. Onder vastkokende aardappelen vallen onder andere de Bildtstar, Frieslander, Bintjes en Nicola aardappelen.
Het duurt ongeveer 4 weken voor de aardappelen boven de grond komen (afhankelijk van het weer). En zo ziet dat er dan uit. Niet erg mooi. Maar wel heel handig.
Laat ze niet langer dan één dag drogen, anders worden ze groen. De laatste aardappelen worden in de eerste helft van oktober gerooid. Bewaren tot nieuwjaar lukt vrij goed. Wel in het begin regelmatig controleren op de aanwezigheid van rotte knollen, want die steken de rest ook aan.
Volgens het Voedingscentrum, is 280 tot 350 gram aardappelen (wat neerkomt op zo'n 4 tot 5 middelgrote aardappelen) een normale portie voor één persoon om te eten.
Het wassen van geschilde aardappelen is om er zeker van te zijn dat er geen modder, zand of overige vuil op de aardappelen zitten. Ze komen uit de grond, maar het verwijdert ook gelijk een laag zetmeel. Hierdoor zal je water waarin je de aardappelen kookt niet meer zo troebel zijn.
Wil je geen gaatje prikken in je ei of wil je er 100% zeker van zijn dat je ei niet gaat barsten? Voeg dan wat zout aan het kookwater toe! Het zout zorgt er voor dat er minder druk op het ei komt te staan. Daardoor breken de eieren niet tijdens het koken, of stolt het eiwit snel waardoor het niet uitloopt.