Bij ongezonde gewoonten kun je denken aan roken en/of alcoholgebruik of te veel (ongezond) eten. Een gezonde leefstijl gaat zowel om je fysieke, mentale als sociale welzijn.
Ongezond gedrag ligt aan de basis van veel chronische ziekten zoals kanker, diabetes, hart- en vaatziekten en longziekten, die de belangrijkste oorzaken zijn van vermijdbare dood en invaliditeit. De belangrijkste gedragingen in dit verband zijn roken, ongezonde voeding, gebrek aan lichaamsbeweging en alcohol drinken.
Gezonde gewoonten hebben bijvoorbeeld te maken met je dagelijkse voeding, de mate van beweging en jouw slaapkwaliteit. Daarnaast is er ook aandacht voor stress verminderen en niet onbelangrijk: zelfliefde. Het integreren van gezonde gewoonten kan lastig zijn, maar het is zeker niet onmogelijk.
Roken zorgt voor een ziektelast van 9,4%, sterfte van 20.000 en zorguitgaven van 2,4 miljard euro. Ongezonde voeding zorgt voor een ziektelast van 8,1%, sterfte van 12.900 en zorguitgaven van 6 miljard euro. Weinig beweging zorgt voor een ziektelast van 2,3%, sterfte van 5.800 en zorguitgaven van 2,7 miljard euro.
Onze gezondheid wordt beïnvloed door onze leefstijl en door onze leefomgeving. Op het gebied van leefstijl zijn er zowel gunstige als ongunstige ontwikkelingen. Minder mensen roken en meer mensen bewegen, maar meer mensen zijn te zwaar. Ongezond gedrag is verantwoordelijk voor bijna 20 procent van de ziektelast.
Vijf belangrijke determinanten van de gezondheid zijn ongezonde voeding, weinig bewegen, problematisch alcoholgebruik, psychosociale arbeidsbelasting en slechte luchtkwaliteit.
Deze factoren zijn geformuleerd naar aanleiding van de Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) 1997. BRAVO staat voor Beweging, Roken, Alcohol, Voeding en Ontspanning.
Het optreden van hart- en vaatziekten wordt voor 80% bepaald door risicofacto- ren die grotendeels door leefstijl beïnvloed worden: roken, overgewicht, ongezonde voeding, alcohol en gebrek aan beweging.
Roken is wat dat betreft slechter voor de gezondheid dan alcohol drinken. Roken veroorzaakt bijna tien procent van al het gezondheidsverlies onder Nederlanders. Mensen die roken zijn dus veel meer jaren in hun leven ziek. Alcohol veroorzaakt iets minder vaak problemen bij Nederlanders.
Laten we wel wezen, als 60% van de bevolking ongezond leeft, gaat er iets verschrikkelijk mis. Zo verschrikkelijk, dat het bijna niet waar kan wezen. Bijna 60% van de Nederlandse bevolking leeft ongezond en loopt daardoor een verhoogd risico op diabetes, hart- en vaatziekten of nierfalen.
Gewoontes zijn handelingen die zo vaak zijn herhaald dat ze zonder erbij na te denken worden uitgevoerd. Het aanleren van een heel makkelijke gewoonte duurt iets korter dan een maand. Het aanleren van een heel complexe gewoonte duurt iets meer dan 8 maanden.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) definieert gezondheid als: “Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijk gebreken.” Dus “volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn.”
Bewegen is gezond. Als je genoeg beweegt, heb je een kleinere kans op ziektes van je hart of bloedvaten, diabetes, somber zijn of dementie. Beweeg minimaal 2,5 uur per week actief. Bijvoorbeeld wandelen, fietsen, hardlopen, voetballen, fitness, dansen of een vechtsport.
Roken verhoogt vooral het risico op allerlei vormen van kanker.Maar ook op andere ernstige aandoeningen, zoals longaandoeningen, hart- en vaatziekten, maagzweren en de ziekte van Crohn (ref: VZinfo). Bovendien kan roken een ongunstig effect hebben op het verloop van een ziekte.
1 tot 5 sigaretten per dag is al schadelijk voor je lichaam. Of je nu een pakje per dag rookt of een een paar sigaretten: roken verhoogt altijd de kans op hart- en vaatziekten. "Dit onderzoek bevestigt wat we eigenlijk al weten: ook een kleine hoeveelheid tabaksrook is schadelijk."
Slijm en andere overblijfselen van het roken worden door de longen opgeruimd. Al na 72 uur gaat ademhalen makkelijker. Na ongeveer 3 maanden kunnen de longen zichzelf weer goed schoonhouden.
Leefstijlziektes is een overkoepelende naam voor meerdere leefstijl gerelateerde ziektes. Leefstijlziektes zijn aandoeningen die (deels) worden veroorzaakt door de manier waarop wij leven en eten. Denk hierbij aan overgewicht (obesitas), diabetes type 2, kanker, hart- en vaatziekten.
Een gezonde leefstijl bestaat uit voldoende bewegen, gevarieerd eten en ontspannen waar het kan. Daarnaast is het belangrijk om niet te roken en matig te zijn met alcohol.
Analysis Grid for Environments Linked to Obesity (ANGELO) framework (Swinburn) Lees verder. Dit model is ontwikkeld voor het beschrijven van omgevingsfactoren in relatie tot overgewicht en obesitas. De omgevingsfactoren worden onderverdeeld: fysiek, economisch, politiek en sociaal-cultureel.
Gezond eten, voldoende bewegen en goed slapen vormen de basis voor een goede gezondheid. Begin met kleine stapjes. Gezonde voeding, in combinatie met voldoende beweging, zijn de twee belangrijkste pijlers voor een gezonde levensstijl - waar je zelf invloed op kunt uitoefenen.