Iedereen die wel eens in Engeland is geweest in het voorjaar (april-mei) kent de aanblik van de prachtige gele bloemenvelden. Maar wat is dit gele bloemetje nu precies? En waarom zetten de Engelse er velden vol mee? Het antwoord is vrij kort: koolzaad.
Raapzaad. De één vindt het bloemenpracht, de ander ziet het als onkruid, maar wij genieten eigenlijk wel van die vrolijke kleuren. Het is raapzaad, en wordt soms ook wel verward met koolzaad. Kan gebeuren, die twee lijken op elkaar en horen tot dezelfde familie.
De gele bloemen in de bermen en slootkanten die nu zo uitbundig bloeien zijn (in de meeste gevallen) raapzaad. Dit is een plantensoort die het goed doet op voedselrijke grond op plekken die kaal zijn of waar de bodem verstoord is. Daarom doet raapzaad het goed in bermen of slootkanten die geklepeld worden.
Producten van de koolzaadplant zijn, naast koolzaadolie en stro, koolzaadschroot dat na persing overblijft. Het is rijk aan onverzadigde vetzuren, eiwitten, vitaminen en mineralen en gewild als krachtvoer voor het vee. Het is een alternatief voor geïmporteerde soja. Koolzaad is wereldwijd een belangrijk akkerbouwgewas.
Als plant herken je de koolzaad aan de enorme gele bloemen velden die je in Frankrijk veel ziet. 7 dagen per week geopend, kom langs wanneer je wilt.
Herkenbaar is Koolzaad aan de 4 relatief grote gele kroonbladen, die elkaar overlappen, de zes meeldraden en schuin afstaande kelkbladen. De bovenste bladeren zijn half stengelomvattend en blauwgroen van kleur. De vruchten zijn flinke hauwen, meestal meer dan 3,5 cm lang met een korte snavel.
De verschillen tussen de koolzaadplanten en raapzaadplanten zijn erg klein. Hoewel het twee verschillende variëteiten betreft, worden de beide namen in de praktijk door elkaar gebruikt. Koolzaad is een landbouwgewas terwijl raapzaad van oorsprong een inheemse wilde plant is.
Koolzaad kun je eten.Niet alleen het zaad of de bloemetjes; ook de jonge stelen en blaadjes! En ze zijn lekker. Je proeft dat ze wild zijn: ze smaken wat pittiger dan geteelde groenten.
Koolzaad-bloemen hebben een fijne zoete smaak en zijn zeer geschikt voor fijne garneringen. Vanaf half April tot eind Juni zijn de bijen ook blij met deze bloemen, imkers brengen daarom jaarlijks hun bijen-volken naar de bloeiende Koolzaad-velden.
Raapzaad heeft bladeren die aan beide zijden borstelig behaard zijn. Alle bladeren, ook de bovenste meer langwerpige en veel kleinere bladeren, hebben een diep stengelomvattende en hartvormige bladvoet, hetgeen sterk duidt op Raapzaad. De kleur van de bladeren is meer groen, dan blauwgroen; ook dat duidt op Raapzaad.
In deze periode zie je in Normandië overal prachtige gele velden: eindeloze akkers vol koolzaadplanten in bloei. Zo mooi om hier nu rond te rijden! Op internet lees ik dat na de bloeiperiode in april en mei de plant zaden vormt, die in juni en juli worden geoogst.
Het verschil tussen gele mosterd en koolzaad is de bloeiperiode. De planten bloeien eigenlijk nooit tegelijkertijd. Waar koolzaad bloeit in het voorjaar, bloeit gele mosterd juist in de zomer. Een ander verschil is dat koolzaad een sterke, scherpe geur heeft, terwijl gele mosterd zo goed als geurloos is.
Beide planten kunnen vroeg in de zomer en laat in de zomer bloeien. Toch bloeit het raapzaad meestal eerder dan het koolzaad (in de akkervelden).
Dit is nodig om de dijk te beschermen tegen erosie. Het koolzaad staat volop in bloei. Een bloemenzee kleurt bermen en dijken geel. Een prachtig gezicht en goed voor de biodiversiteit.
Herik is een wilde mosterdplant die gemakkelijk kan worden aangezien voor koolzaad of raapzaad. Het verschil blijkt vooral uit het blad: Herik heeft donkergroen blad waarbij de onderste bladeren bestaan uit links en rechts tot drie kleine blaadjes tegenoverstaand op de bladsteel, gevolgd door een groot blad.
Gele bloemen staan voor energie, kracht, groei, vrolijkheid en vreugde. Geel staat ook voor warmte, zon en een nieuw begin. Ook passen ze goed bij de start van de lente. Bijvoorbeeld geschikt voor: verjaardag en felicitatie.
Ze zijn er weer, de velden vol koolzaadbloemen die al vanaf grote afstand je aandacht trekken door hun felle gele kleur. Wat is het heerlijk om tussen die bloemen te staan en de lente op te snuiven.
koolzaadperskoek wordt op de wereldmarkt verkocht tegen 260 euro per ton. Als je vertrekt van een opbrengst van 4,5 ton koolzaad per ha krijg je ongeveer 2,5 ton perskoek of ongeveer 650 euro/ha. Olie verkoop je aan ongeveer 690 euro per ton of ongeveer 1400 euro/ha. Samen kom je aan 2050 euro/ha.
Koolzaad (Brassica napus) en raapzaad (Brassica rapa) worden al eeuwen verbouwd voor de olie. De verschillen tussen de koolzaadplanten en raapzaadplanten zijn erg klein. Hoewel het om twee verschillende variëteiten gaat, worden de beide namen in de praktijk door elkaar gebruikt.
Raapzaad en koolzaad zitten in deze plantenfamilie, maar ook o.a. bloemkool, broccoli, spruitjes, radijs en vele andere koolsoorten. Sommige zijn smaakbepalend (scherp of bitter), andere beschermend en er zijn ook giftige (zogeheten phytotoxines) bij als grote hoeveelheden worden gegeten.
Onder andere in Noord-Nederland, in de provincie Groningen, is veel koolzaad te vinden. Vind je dit te ver rijden? Ga dan vooral op zoek naar goede landelijke gebieden waar je op verkenning kan. Tip: als je een tijdje rondfietst in een mooie landelijke omgeving, kom je vaak vanzelf wel een koolzaadveld tegen.
Koolzaad kan op twee manieren geoogst worden. De meeste Nederlandse telers dorsen het koolzaad direct van stam met een maaidorser. Zwadmaaien is een minder gangbare oogstmethode waarbij het gewas eerst gemaaid wordt en daarna opgeraapt voor het dorsen.
Aan de hand van de tabel nog alles een keer op een rij: Olijfolie komt het beste uit ons onderzoek. Olijfolie heeft, net als koolzaadolie, een goede verhouding onverzadigde vetten en verzadigde vetten. Wat olijfolie nog gezonder maakt, is het feit dat extra vierge olijfolie een hoger aantal gezonde, antioxidanten kent.
De olie van deze koolzaadsoort heeft een lager gehalte aan transvetzuren en een langere houdbaarheid (een hoger rookpunt) bij het verhitten. Het kan daardoor erg hoog en lang tot 240 graden worden verhit en is daarmee bijzonder geschikt voor bakken, lang en heet braden, wokken en frituren.