De jaarlijkse normalen van de neerslaghoeveelheid in België verdubbelen tussen de droogste en natste plaatsen : ze gaan van 700 mm/jaar in het noorden van Haspengouw tot bijna 1400 mm/jaar op de Hoge Venen. Het gemiddelde voor België bedraagt 910 mm/jaar.
De hoeveelheid neerslag wordt gemeten met een regenmeter. Dit is een trechtervormig instrument dat de neerslag in een verzamelbak opvangt. De hoeveelheid regenwater wordt uitgedrukt in millimeters. 1 millimeter regen komt overeen met 1 liter water op een oppervlakte van 1 vierkante meter.
De afgelopen weken heeft het wat vaker geregend, en door lagere temperaturen en meer bewolking is de verdamping sterk afgenomen. Het neerslagtekort ligt nu iets boven de 100 millimeter. Daarmee valt 2022 op dit moment net buiten de top-5 van droogste jaren.
Nederland geleidelijk natter
Trendmatig gezien vertoont de jaarlijkse neerslaghoeveelheid in Nederland een zeer geleidelijke (lineaire) toename over de hele periode 1910-2019. In 1910 bedroeg de trendwaarde 692 mm en in het eindjaar 2019 is dat opgelopen naar 873 mm. Dat is een toename over 110 jaar met 26%.
In de meeste streken van ons land valt er maandelijks gemiddeld 70 mm (of l/m²) neerslag. Dit betekent dat indien het water niet zou kunnen wegstromen, in de bodem dringen of verdampen er overal 70 mm water zou staan. Dit komt overeen met 70 liter water per m².
In totaal viel er gemiddeld over het land met 39 mm ongeveer de normale hoeveelheid voor april (40 mm). In het midden en oosten van het land was het over het algemeen te nat met 60-80 mm, in het zuidwesten was het juist te droog met plaatselijk niet meer dan 20 mm.
Een liter water, uitgespreid over een opperv1ak van 1 vierkante meter geeft een laagje van 1 mm dikte. Een gewone bui geeft ongeveer 1 tot 3 mm, flinke buien 3 tot 10 mm en zware buien nog meer dan 10 mm. Bij een stortbui van 40 mm, valt er dus op elke vierkante meter 40 liter.
Tot dusver viel gemiddeld over het land al ongeveer 610 mm regen tegen 548 normaal. Regionaal viel met ruim 800 mm al bijna de normale jaarsom regen. Ook is 2021 tot dusver een halve graad kouder dan normaal.
Uitzonderlijk droog
Net zo bijzonder is de hoeveelheid neerslag die de afgelopen maand gevallen is: in Ukkel nauwelijks 2,2 millimeter. In een normale maand maart valt daar bijna 60 millimeter neerslag (59,3). Maart 2022 is daarmee de droogste maand maart sinds het begin van de waarnemingen in 1833.
Met gemiddeld over het land 107 millimeter neerslag tegen 58 millimeter normaal was februari een zeer natte maand.
In een heel jaar valt er gemiddeld 853 millimeter regen. Dat is ruim 2 millimeter per dag. In de herfst valt de meeste regen (246 mm), daarna volgen de zomer (235 mm), de winter (219 mm) en de lente (154 mm).
De meeste neerslag valt in de kustgebieden, de Veluwe, het noorden en in Zuidoost-Limburg. Het droogst is het over het algemeen aan de oostgrens, in het oosten van Brabant en in het midden van Limburg.
De meeste neerslag viel in het midden en noorden van het land, met op KNMI-station Cabauw 83 mm neerslag. Het droogst was het in het (zuid)oosten van het land en langs de westkust, met op KNMI station Hupsel slechts 23 mm. In De Bilt viel 71 mm tegen normaal 59 mm.
Een natte dag is een dag met binnen een etmaal een hoeveelheid van 10 millimeter of meer. Een jaar telt landelijk gemiddeld 22 natte dagen. Om van een dag met zware regen te spreken moet er op minstens één van de officiële weerstations 50 millimeter of meer zijn gevallen.
Er zijn geen waarschuwingen. Vanochtend is er veel bewolking en valt er op veel plaatsen van tijd tot tijd regen. Op sommige plekken kan het even flink doorregenen. In het noorden en noordwesten wordt het op steeds meer plaatsen droog met geleidelijk enkele opklaringen.
Eén millimeter regen staat namelijk gelijk aan één liter regen per vierkante meter. Een simpele huis-tuin- en keuken emmer heeft over het algemeen een volume van 10 liter. Tien millimeter regen staat dus ongeveer gelijk aan één volle emmer water per vierkante meter.
April 2022 was een zeer zonnige maand. De zon scheen gemiddeld over het land 233 uur tegen 196 uur normaal. Verder was de maand te koud met een gemiddelde temperatuur van 9,3 graden tegen 9,9 graden normaal en de maand was gemiddeld iets te nat. Gemiddeld viel 51 mm tegen 41 normaal.
Droogte ontstaat als er meer water uit de bodem verdampt, dan dat er bij komt. En verdampen, dat deed het water in 1976. Het KNMI schatte dat er landelijk 17% meer water verdampte dan normaal, met lokale uitschieters tot 21%. Nederland was dus kurkdroog.
In de zomer heeft Nederland vaker te maken met droge periodes, doordat er dan meer water verdampt dan dat er neerslag valt. Maar momenteel staat 2022 volgens het KNMI wel in de top-5 van droogste jaren sinds het begin van de metingen in 1901.
Juli 2022 was in meerdere opzichten heel speciaal. Zo waren er maar 5 neerslagdagen, tegenover 14,3 gemiddeld. Voor een lager aantal neerslagdagen moeten we teruggaan naar... de 19e eeuw. Weerman David Dehenauw van het KMI zegt dat er enkel een lager aantal neerslagdagen was in 1885 (2), 1835 (4) en 1869 (4).
20 mm regen in 24 uur is minder erg dan 10 mm in 10 minuten. Jammer genoeg is het erg moeilijk om de regenintensiteit te voorspellen. Grote regenintensiteiten worden bereikt in kleine, lokale maar zeer hevige buien die vooral 's zomers optreden.
Met een gemiddelde temperatuur van 14,0 graden tegen 13,4 normaal was mei 2022 een vrij warme maand. De zon was veelvuldig te zien en dat resulteerde in een zonnige maand met gemiddeld over het land 256 uur zon tegen 225 normaal.
Lokale neerslag van meer dan 25 millimeter in een uur noemen we een hoosbui, terwijl meer dan 50 millimeter in één dag wordt aangeduid met 'een dag met zware neerslag'.
De gemiddelde hoeveelheid neerslag in Nederland is per jaar 790 mm. Dat komt neer op een gemiddelde per dag van 2,15 mm. De jaarlijkse hoeveelheid neerslag valt in 570 uren. Het regent dus maar 7 procent van de tijd.
Motregen of (lichte) regen
Dat is bewolking die zich over een groot gebied heeft uitgestrekt. Er valt per uur niet meer dan 1 liter per vierkante meter.