In hoofdstuk 1 zijn vier aspecten van herstel genoemd: herstel van persoon of identiteit, herstel van gezondheid, herstel van dagelijks functioneren, en herstel van rolfunctioneren (Dröes, 2016). Deze aspecten van herstel zijn altijd allemaal in een herstelproces aanwezig.
Het herstelproces is ingedeeld in vier fasen: Overweldiging door de aandoening. Worstelen met de aandoening. Leven met de aandoening.
In herstelprocessen staan de mogelijkheden en krachten van de mens centraal en hebben zij zelf de regie over hun eigen leven. Belangrijke elementen van herstelprocessen zijn: Verbondenheid met anderen: contact met familieleden, vrienden, collega's en meedoen in de samenleving.
'Herstel is een intens persoonlijk, uniek proces van verandering in iemands houding, waarden, gevoelens, doelen, vaardigheden en/of rollen. Het is een manier van leven, van het leiden van een bevredigend, hoopvol en zinvol leven met de beperkingen die de psychische klachten met zich meebrengen.
Cruciale uitkomstmaten van herstelprocessen zijn subjectieve uitkomstmaten zoals: herstel, empowerment, subjectieve kwaliteit van leven, hoop, eigen regie en zelfmanagement, tevredenheid met huisvesting, werk, sociaal netwerk.
De activiteit nodigt je uit om vaardigheden te ontwikkelen en nieuwe inzichten op te doen. Kortom: herstelgerichte activiteiten nodigen je uit om in beweging te komen. Een voorbeeld: een uitje naar de dierentuin kan het individuele herstel van een cliënt bevorderen maar is op zichzelf geen herstelgerichte activiteit.
“Herstellen is wat de patiënt doet. Herstelondersteuning is de hulp die hij daarbij krijgt. “Op collectief niveau is het herstelconcept onlosmakelijk verbonden met zelfbeschikking, empowerment en emancipatie van mensen met psychische aandoeningen en met het tegengaan van stigma en discriminatie.”
Een veel gehanteerde definitie is die van Anthony (1993), waarbij herstel wordt gezien als 'een individueel proces gericht op het hervinden van de persoonlijke identiteit en het hernemen van de regie op het leven'. De mogelijkheden en krachten van de mens staan centraal.
Paramedische herstelzorg kan bestaan uit fysiotherapie, oefentherapie, ergotherapie, diëtetiek en logopedie. Het is per patiënt verschillend welke zorg nodig is. Afhankelijk van de klachten beoordeelt de huisarts of medisch specialist of paramedische herstelzorg nodig is en door wie deze zorg gegeven moet worden.
KLINISCH HERSTEL | Dit betreft het op de remissie van symptomen en zo mogelijk op genezing gerichte werk van hulpverleners en behandelaren. De meeste interventies zijn hierop gericht. plaatsvinden als van klinisch herstel geen of slechts partieel sprake is. Ook op dit vlak zijn interventies beschikbaar.
Volgens de Herstelvisie moeten cliënten zelf meer te kiezen hebben, daarbij ondersteund door hulpverleners. Dat betekent dat we in de toekomst: • moeten zorgen voor meer keuze op allerlei fronten, • deze keuzemogelijkheden zo duidelijk en aantrekkelijk mogelijk moeten aanbieden.
De periode na een (of meer) ernstige depressie(s) noemen we de periode van herstel. Het is in deze fase belangrijk om weer de baas te worden over eigen leven, de psychische kwetsbaarheid 'een plek geven' en alle energie te richten op de eigen krachten (empowerment). Op wat je wel kunt, in plaats van op beperkingen.
Naast het lichamelijk herstel (fysiologische herstel genoemd binnen de gezondheidszorg), kunnen er omstandigheden zijn die het herstelproces vertragen/belemmeren. Een aantal bekende factoren zijn onder andere stress, angst. Hier zal ik nu kort wat uitleg over geven. Stress ook wel disstress genoemd.
' Randvoorwaarden van herstelondersteunende zorg zijn onder meer: • kwaliteit en de beschikbaarheid van het basale zorgaanbod; • goed hulpverlenerschap; • persoonlijke aandacht; • cliëntgerichtheid; • sociale participatie; • inzet van ervaringsdeskundigheid. Dit alles vanuit een visie op herstel.
Herstel in de geestelijke gezondheidszorg veronderstelt dat er een crisis of ontregeling is geweest die een blijvende verandering veroorzaakte. In de herstelgerichte benadering ziet men herstellen dan niet zozeer als genezen, gezond worden of in de oorspronkelijke staat herstellen.
Bij rehabilitatie meet je of de zelfgekozen doelen van cliënten zijn behaald. Bij herstel gaat het minder om het nastreven van concrete doelen, en is het, althans volgens Davidson, sowieso problematisch om over uitkomsten te spreken.
De herstelbenadering
Het is een vaak langdurig en complex proces waarin de patiënt zijn persoonlijke balans hervindt na ervaringen van psychische ontwrichting en daarmee vaak gepaard gaand rolverlies. Tijdens dit herstelproces ontdekken patiënten gaandeweg dat zij alleen zélf betekenis kunnen geven aan hun ervaringen.
Herstelondersteunende zorg is zorg die het persoonlijke en brede herstelproces van cliënten ondersteunt. Zij richt zich niet alleen op het behandelen van ziekte en problemen maar ook op het hervinden van zin in het leven en van betekenisvolle rollen in de samenleving. Dat is niet gemakkelijk en niet vanzelfsprekend.
De Recovery Oriented Practices Index (ROPI) is een instrument om vast te stellen in hoeverre een team herstelondersteunende zorg verleent. Er zijn versies voor verblijfsafdelingen, instellingen voor beschermd wonen / begeleid zelfstandig wonen en ambulante behandelteams.
Het verschil tussen SRH en IRB
De uitwerking van 'de wens van de cliënt' in SRH is anders dan bij de IRB. De IRB richt zich op activiteiten en participatie door het vervullen van door de cliënten zelf gewenste rollen. De SRH richt zich op het algemenere begrip 'levenskwaliteit'.
Herstelgericht werken focust op het relationele, op verbinding tussen mensen. Het biedt tools om daar proactief, preventief en curatief mee aan de slag te gaan. Niet alleen relaties herstellen, maar ze ook weer opbouwen en onderhouden met aandacht voor de ontplooiingskansen en het welbevinden van elke individu.
Herstelondersteunende zorg is alle zorg die gericht is op het ondersteunen van het herstel van een persoon met een aandoening. In Herstelondersteunende zorg gaat het over het herstellen van psychische aandoeningen.
FACT is een afkorting voor 'Flexible Assertive Community Treatment'. Het is een werkwijze waarbij er vanuit een team van hulpverleners wijkgerichte ambulante behandeling en begeleiding worden geboden, dat wil zeggen zoveel mogelijk in uw eigen omgeving.