In de eerste graad van het secundair onderwijs zijn er ook eindtermen basisgeletterdheid voor enkele sleutelcompetenties. Dat zijn eindtermen die elke leerling individueel moet behalen. Die moeten ervoor zorgen dat elke jongere volwaardig kan meedraaien in de samenleving.
Die sleutelcompetenties kunnen inhoudelijk of transversaal zijn. Leercompetenties – en daartoe rekenen we onder meer onderzoekscompetenties, innovatiedenken en probleemoplossend denken – zijn voorbeelden van transversale competenties.
Alle info over de nieuwe (specifieke) eindtermen vind je op Onderwijsdoelen.be(dit is een externe link). De invoering van de nieuwe (specifieke) eindtermen loopt parallel met de modernisering van het secundair onderwijs die vanaf 1 september 2021 verder doorgevoerd wordt in het eerste leerjaar van de tweede graad.
Eindtermen zijn beknopte omschrijvingen van de kennis, inzichten en vaardigheden waarover een leerling of student aan het eind van een opleiding minimaal zou moeten beschikken. Anders gezegd: het streefdoel van wat een leerling, student of cursist 'kent, snapt en kan' na voltooiing van een opleiding of cursus.
Transversaal betekent dat deze eindtermen veel verschillende “vakken” van het curriculum doordringen. Het zijn dus geen vakoverstijgende eindtermen in de oude betekenis van het woord, maar vakdoordringende eindtermen. Of beter (en de nuance is cruciaal), vakkendoordringende eindtermen.
Het curriculum in onderwijsdoelen
kerndoelen voor het po en de onderbouw (laagste klassen) van het vo; eindtermen voor de bovenbouw van het vo; referentiekader taal en rekenen.
Naast eindtermen gelden voor sommige studierichtingen ook specifieke eindtermen. Dat zijn doelen die werden geformuleerd met het oog op vervolgonderwijs.
De eindtermen basisgeletterdheid (Nederlands, wiskunde, digitale en financiële competenties) moeten door iedereen afzonderlijk bereikt worden op het einde van de 1ste graad in het secundair onderwijs.
Minimumdoelen omvatten een minimum aan kennis, inzicht, vaardigheden en attitudes. Voor het kleuteronderwijs en het buitengewoon onderwijs zijn er geen eindtermen, maar ontwikkelingsdoelen: vaardigheden die een school bij de leerlingen moet nastreven, maar niet noodzakelijk bereiken.
De competenties die mensen nodig hebben om te kunnen doorstromen naar het vervolgonder-wijs, om te kunnen leren leren en om een leven lang te kunnen leren.
Voedselveiligheid: de basics
De belangrijkste regels voor voedselveiligheid volgen uit de Algemene Levensmiddelen Verordening uit 2002 (beter bekend onder de Engelse afkorting 'GFL', General Food Law).
Leerplannen beschrijven hoe de eindtermen bereikt worden. Ze zijn dus een stuk concreter. De school mag ze zelf maken, maar dat is een enorm karwei. In de praktijk hebben scholen de krachten gebundeld en werken ze samen om leerplannen op te stellen.
Allemaal binnen het kader van de ckv-kerndoelen. De overheid heeft binnen kunst en cultuur vijf kerndoelen gesteld met als streven een brede oriëntatie op kunst en cultuur. De kerndoelen hebben een duidelijke opbouw: oriënteren, presenteren, ervaren, verslagleggen en reflecteren.
Huidige (geldende) kerndoelen
De huidige kerndoelen zijn sinds 2006 van kracht. Het zijn er 58 en ze bestrijken de leergebieden: Nederlands, Engelse taal, (Friese taal), rekenen/wiskunde, oriëntatie op jezelf en de wereld, kunstzinnige oriëntatie en bewegingsonderwijs.
SLO geeft hiervoor concrete voorbeelden, bijvoorbeeld bij taalontwikkeling: het voeren van gesprekken, mening uiten, vragen stellen, gesprekjes over taal, nadenken over taal en rekening houden met de gesprekspartner. Ook is hier een sterke verbinding met de sociaal-emotionele ontwikkelingslijn.
Hard skills zijn functiegerelateerde kwaliteiten die iemand verwerft door middel van opleiding, trainingen of praktische ervaring. Een korte definitie van 'hard skills' zou kunnen zijn: functiegerelateerde kennis en vaardigheden.
Een leerplan bevat herkenbaar de doelstellingen die noodzakelijk zijn om de minimumdoelen (eindtermen, ontwikkelingsdoelen, specifieke eindtermen, … ) na te streven of te bereiken. Waar van toepassing worden de eindtermen en de minimumdoelen bepaald door de overheid letterlijk in de leerplannen opgenomen.
De onderwijsinspectie(dit is een externe link) gaat in de scholen na of en in welke mate de onderwijsdoelen worden nagestreefd of bereikt. De eindtermen zijn niet per vak opgesteld, maar in functie van 16 sleutelcompetenties. Een school beslist zelf welke eindtermen ze in welk vak realiseert.
Leerplandoelstellingen en de leerinhouden
De leerplandoelstellingen wijzen voornamelijk op concreet observeerbaar gedrag zodat de vertaalslag naar lesdoelstellingen gemakkelijker kan worden gemaakt en men ook doelgerichter kan gaan evalueren.