Mensenrechten omvatten burgerlijke en politieke rechten, zoals het recht op leven, vrijheid en de vrijheid van meningsuiting. Daarnaast zijn er ook de sociale, culturele en economische rechten, waaronder het recht op deelname in de cultuur, het recht op voedsel, het recht op werken en op onderwijs.
Eenieder heeft aanspraak op alle rechten en vrijheden, in deze Verklaring opgesomd, zonder enig onderscheid van welke aard ook, zoals ras, kleur, geslacht, taal, godsdienst, politieke of andere overtuiging, nationale of maatschappelijke afkomst, eigendom, geboorte of andere status.
Er zijn 2 soorten grondrechten: Klassieke grondrechten: de burgerlijke en politieke rechten. Dit zijn onder andere het kiesrecht, vrijheid van meningsuiting, recht op privacy, godsdienstvrijheid en het discriminatieverbod. Sociale grondrechten: de economische, sociale en culturele rechten.
Een recht is een aanspraak op een bepaald iets. Het recht op gezondheidszorg bijvoorbeeld, betekent dat je in bepaalde situaties aanspraak kunt maken op gezondheidszorg. Met ieder recht correspondeert de plicht van iemand anders. Dat kan een plicht zijn om iets te doen, of een plicht om iets te laten.
Een plicht is een wettelijk 'nadeel': datgene dat aan een ander toebehoort en moet worden vervuld. Plichten kunnen van juridische of niet-juridische aard zijn. Een voorbeeld van een juridische plicht is een contract, terwijl dankbaarheid een niet-juridische plicht is.
Een lege huls
Huisvesting als recht is vastgelegd in de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens. Ook in de Nederlandse Grondwet staat dat de overheid de volksgezondheid in Nederland moet bevorderen en moet zorgen voor voldoende goede woningen.
Mensenrechten beschermen in Nederland
De Rijksoverheid speelt een actieve rol in de bescherming van mensenrechten in Nederland. Zo is bescherming van privacy een mensenrecht.
Tot de vrijheidsrechten behoren die op vrijheid van geweten, godsdienst, meningsuiting, vereniging en drukpers. Men is vrij in de keuze van geloof, opvoeding (ouderlijke macht), werk, partner voor een huwelijk, enzovoort.
Mensenrechten heten ook wel rechten van de mens of fundamentele rechten. Het zijn rechten die ieder mens toekomen en die geacht worden de grondslag te zijn voor alle rechten die door wet en gewoonte worden gesteld.
Zonder die plicht is mijn recht niets waard (1). Je hebt ook recht op vrijheid van meningsuiting, maar daarbij tevens de plicht om de rechten van anderen te respecteren en ook de openbare orde, de volksgezondheid en de goede zeden te beschermen.
De meeste volwassenen beschouwen werk als een maatschappelijke plicht en vinden het geen vrije keuze. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek, dat onderzoek deed naar het arbeidsethos van Nederlanders. Doen waar je zin in hebt, kan pas als je je plicht hebt gedaan, vindt tweederde van de volwassenen.
Daarbij hebben zij ook plichten. Zo moeten zij hun minderjarig kind verzorgen en opvoeden. Zij moeten handelen in het belang van het kind en rekening houden met wat hun kind zelf wil en kan. Een minderjarige heeft voor officiële handelingen toestemming van zijn ouders nodig.
Het dragen der wapenen tot handhaving der onafhankelijkheid van den Staat en tot beveiliging van zijn grondgebied, blijft een der eerste plichten van alle ingezetenen.
De Engelse rechtsfilosoof John Locke (1632-1704) formuleerde basisbeginselen zoals deze: De mens bezit het recht op leven, vrijheid en veiligheid, het recht op eigendom en vrije meningsuiting: ieder individu heeft universele rechten.
De staat legt burgers verplichtingen op, zoals het betalen van belasting, het naleven van wetten en het vervullen van plichten (deelname aan het arbeidsproces, leerplicht), maar die plichten gelden alleen uit hoofde van wetgeving en met waarborging van grondrechten.
Op het einde van de twintigste eeuw ontstonden collectieve of solidariteitsrechten, die vertrekken vanuit de idee dat bepaalde wereldwijde problemen een gezamenlijk optreden van de wereldgemeenschap vereisen om een oplossing te vinden.
Je hebt stemrecht en mag dus stemmen bij de verkiezingen. Je mag jouw zetel innemen als je verkozen bent voor de gemeenteraad, Provinciale Staten, Eerste of Tweede Kamer. Let op; je mag je al vanaf 14 jaar verkiesbaar stellen. Je kunt zelf een rechtszaak aanspannen.
De kinderrechten kunnen we opdelen in 3 verschillende soorten rechten, de '3 p's'. We hebben namelijk het recht op provisie, protectie en participatie.
De overheid moet de volksgezondheid in Nederland bevorderen en ze moet zorgen voor voldoende goede woningen. Verder schept de overheid voorwaarden voor ontplooiing en vrijetijdsbesteding. De overheid treft maatregelen ter bevordering van de volksgezondheid.