Als we het over het zand hebben, zoals op de Nederlandse stranden ligt, hebben we het over korreltjes die in grootte uiteenlopen van 0,05 tot 2 millimeter. Grotere brokjes heten grind en fijner materiaal is slib en klei. De snelheid van de aankomende golven op het strand is groter dan die van de terugstromende.
Je kunt kiezen voor echt strandzand, maar dat is heel fijn, waardoor het makkelijk opstuift als het flink waait. Het is ook lastig stabiliseren tegen een berm; kies liever voor fijn rivierzand zoals Scheldezand, of meng wit zand met gebroken schelpen, dan zit je ook meteen goed qua vakantiesfeer.
Het zand dat je kent van het strand of van de zandbak bestaat meestal uit kleine korreltjes van het mineraal kwarts. Dit mineraal wordt samen met andere mineralen in de aardkorst gevormd tijdens het afkoelen van onderaardse magma? s (vloeibaar gesteente).
Zand op het strand
Het zand in de zee en op onze stranden is grotendeels door rivieren naar de zee meegevoerd vanuit de bergen. De zandkorreltjes zijn vergruisde rotsen. Het zand wordt uiteindelijk door zeestromingen meegevoerd richting strand. Daar blijft het achter als de zee zich bij eb terugtrekt.
Zand dat vrijwel geheel uit kwarts bestaat noemen we kwartszand. Dit zand is wit tot geel van kleur. De gele kleur wordt vaak veroorzaakt door een klein laagje roest (ijzeroxide) dat om korrels heen zit. Wanneer zand voor meer dan 99,6% uit kwarts bestaat, spreken we van zilverzand.
Straatzand – Wit Zand
Veelal wordt met Wit Zand de term Straatzand bedoeld. De term wit zand geeft dan de zuiverheid van het zand aan. Het zand is gezeefd en daardoor vrij van vervuilingen als steentjes of schelpen. Door de samenstelling is het zand daarnaast voldoende waterdoorlatend en stabiliserend.
Geel zand is eigenlijk een verzamelnaam voor twee verschillende soorten zand: straatzand en ophoogzand. Er zit echter wel een verschil tussen deze twee soorten. Geel zand voor bestrating, straatzand dus, mag geen leem of klei bevatten omdat het goed af te rijen moet zijn.
Voor het vullen is zand met een korrelgrootte van 0 tot 8 mm (max. 16 mm) toe te passen. De effectiviteit van zandzakken wordt bepaald door het juiste vullen van de zakken. Een propvolle zandzak kan bij de latere inbouw in de verbinding met andere zandzakken niet nauwsluitend worden ingevoegd.
Zoet zand is gewonnen uit zoetwater, zoals rivieren, daar waar zoutzand gewonnen is uit de zee. In de toepassing van zand kan het wel degelijk verschil maken of u gebruikt maakt van zout of zoet zand. Zout zand kan er namelijk voor zorgen dat straatwerk eerder verkleurt door het zout.
Het rode mineraal granaat wordt aangevoerd door de Rijn. De Kyzylkumwoestijn van Oezbekistan bestaat uit zand en grind. Het zand kleurt rood bij zonsondergang. Het is daaraan dat de woestijn zijn naam dankt, aangezien Kyzylkum zoveel betekent als "rood zand".
Veelal bestaat een strand uit zand, soms uit kiezelstenen of schelpen. Sommige stranden bestaan uit vulkanisch zand en zijn zwart van kleur.
Met hun sterke bek schrapen zij algen van koraalrotsen af, waarbij soms ook brokken koraal worden verorberd. De vermalen, onverteerbare kalkskeletten zinken als fijn wit zand naar de bodem. Dat zand spoelt aan op stranden en voilà: je krijgt de prachtige, witte zandstranden die je in reisgidsen voorbij ziet komen.
Ophoogzand is ideaal om te gebruiken voor onder uw bestrating, het ophogen van uw tuin of het aanvullen van kuilen. Het is ongezeefd zand en staat ook wel bekend als vulzand. Een groot voordeel van deze zandsoort is dat er nauwelijks eisen aan worden gesteld.
Straatzand is iets grover van structuur, waardoor het beter waterdoorlatend is. Het zand bevat daarnaast voldoende fijne korrels waardoor het zand wel goed kan stabiliseren, of af te reien is voor straatwerk. Ophoogzand is fijner en bevat veelal leemdeeltjes.
Dat is dus ook het grootste nadeel van zand toepassen in de tuin. Uitgedroogd zand (dus zand wat onvoldoende vocht bevat) zal altijd gaan stuiven. Ongeacht de zandsoort. Fijne zandsoorten zullen iets eerder gaan stuiven dan grof zand.
Na een storm kan je de zandzakjes zelf stockeren voor een volgende keer. Het zand is verpakt in een plastic zak en zolang deze niet gescheurd is, kan je het zandzakje hergebruiken. Hou de zandzakjes dan wel op een zo droog mogelijke plaats.
Afhankelijk van de lokale afspraken en regelingen kan je zelf zandzakjes afhalen in de brandweerkazerne. Contacteer hiervoor je lokale brandweerpost of je stad/gemeente. In de meeste gevallen brengt de brandweerploeg die bij jou ter plaatse komt de nodige zandzakjes mee om je probleem op te lossen of te beperken.
Bij wateroverlast is het verstandig om te kiezen voor een materiaal zandzak dat goed bestand is tegen water. Er zijn hierin diverse opties die beter geschikt zijn en een langere levensduur hebben dan de jute zandzak, denk hierbij aan zandzakken van Polypropyleen (PP), PVC en Polyacryl.
Zwart zand, ook wel tuinaarde of zwarte grond genoemd, is ongemengde grond dat vrij van puin is. Het wordt gebruikt voor ophoging en voor structuurverbetering.
De term Geel zand is van vroeger uit ontstaan in Brabant, waar het zand dat gebruikt werd om een gat op te vullen of in te straten een gelige kleur had. Deze term is altijd in de volksmond blijven hangen voor zowel straatzand als ophoogzand.
Vloerenzand, dat ook wel verkocht wordt als guszand, gus, of fijn betonzand is een zandsoort met een relatief grove korrel die, wanneer het met Portland Cement wordt gemengd, gebruikt kan worden voor het storten en smeren van vloeren in bijvoorbeeld woningen, garages, schuren en werkplaatsen.
Zilverzand in de voegen maakt het plaatje helemaal af
De korrelgrootte van zilverzand is een stuk kleiner en heeft dus een kleinere dichtheid. Het verbetert hiermee de stabiliteit en dus ook de levensduur van het straatwerk. Bijkomend voordeel van zilverzand is ook dat onkruid moeilijk groeit tussen de voegen.