Er zijn twee verschillende soorten trauma's. Bij het eerste soort is er één keer iets gebeurd wat traumatisch was voor jou. Dit heet een enkelvoudig trauma. Bij het tweede soort heb je meerdere nare ervaringen gehad over een langere periode.
Een trauma kan ontstaan wanneer iemand één of meerdere schokkende gebeurtenissen meemaakt, zoals een ernstig verkeersongeluk, een brand, het overlijden van een belangrijk persoon, seksueel misbruik of geweld. Een trauma ontstaat doordat de gebeurtenis(sen) niet goed verwerkt worden, geen plekje kunnen krijgen.
Een trauma herkennen
Je hebt last van sombere gevoelens en / of huilbuien en vaak ben je voortdurend gespannen. Een traumatische ervaring kan leiden tot het hebben van flashbacks van de gebeurtenis, herbelevingen van de gebeurtenis overdag of in je slaap.
Denk bijvoorbeeld aan herhaaldelijk seksueel misbruik, incest, huiselijk geweld, sexting, oorlogservaringen, genocide, martelingen of langdurige pesterijen. Maar er zijn ook beroepsgebonden trauma's bijvoorbeeld onder militairen, politie-agenten, ambulancepersoneel en zorgprofessionals.
Type 1 PTSS, waarbij je klachten ontstaan na een eenmalige schokkende gebeurtenis. Type 2 PTSS, waarbij je klachten ontstaan na langdurige of herhaalde blootstelling aan schokkende gebeurtenissen.
De term psychotrauma verwijst naar een zeer ingrijpende of schokkende ervaring, of een reeks van dergelijke ervaringen. Er is sprake van een feitelijke of dreigende dood, ernstige verwonding, ernstige en/of langdurige (emotionele) verwaarlozing of seksueel geweld.
“Emotionele verwaarlozing blijft nu te vaak onzichtbaar.” Jacqueline Hovens, psychiater in het LUMC, onderscheidde in haar onderzoek vier soorten jeugdtrauma's: seksueel misbruik, fysieke mishandeling, emotioneel misbruik en emotionele verwaarlozing.
Je hebt een trauma als de gebeurtenis zoveel indruk op je heeft gemaakt, dat je het moeilijk een plek kunt geven. Na een nare gebeurtenis krijg je te maken met verschillende emoties zoals angst, verdriet, hulpeloosheid, schuld en/of boosheid. Dit is logisch en vaak worden deze emoties vanzelf minder.
Kun je onbewust een trauma hebben? Ja. Het kan zijn dat je jezelf bewust of onbewust afsluit voor de verwerking van het trauma. Dan stop je het weg en vermijd je nadenken over je gevoelens en gedachten die met het trauma te maken hebben.
Een behandeling die alleen gericht is op het mentale cognitieve gedeelte en geen oog heeft voor de werking van het zenuwstelsel en de instinctieve reacties op gevaar zal in veel gevallen niet afdoende zijn. Dan wordt het hooguit beheersbaar en kun je een trauma inderdaad zien als een chronische ziekte.
Herbelevingen
Nare herinneringen; beelden en gedachten die zich vaak opdringen. Angstige dromen over de traumatische gebeurtenis. Je reageert soms alsof de traumatische gebeurtenis opnieuw plaatsvindt. Je voelt je erg angstig als je wordt geconfronteerd met iets wat met deze gebeurtenis in verband staat.
Voor het verwerken van een trauma is de steun van familie en vrienden belangrijk. Er zijn voor die persoon is belangrijk. Iemand met een traumatische ervaring verwerkt de gebeurtenis op zijn eigen manier en in zijn eigen tempo. Iemand aanzetten om erover te praten doet meer kwaad dan goed.
Yoga, mindfulness en sensomotorische therapie (waarbij de zintuigen door allerlei spelletjes en beweging worden geactiveerd, DE) zijn andere manieren om in een veilige omgeving te voelen wat er gebeurt in hun lijf. Ook tekenen helpt kinderen om het verlammende effect van traumatische ervaringen tegen te gaan.
Klachten na een traumatische gebeurtenis gaan bij een groot deel van de mensen geleidelijk over. Zij verwerken het trauma en pakken hun leven weer op. Wanneer je een PTSS hebt, heb je het trauma niet verwerkt. Je houdt klachten of krijgt jaren later ineens klachten.
Bepaalde gebeurtenissen kunnen diep ingrijpen in uw leven. Wanneer je meerdere traumatische ervaringen hebt gehad, dan kan er sprake zijn van een complex trauma, complexe PTSS genoemd. Bij (complexe) PTSS heb je vaak moeite met het omgaan met emoties en problemen bij het opbouwen en onderhouden van relaties.
De posttraumatische stressstoornis PTSS wordt ook wel als PTSD post-traumatic stress disorder aangeduid en heeft als belangrijk kenmerk dat de traumatische ervaring, zonder dat je het zelf wilt, weer naar boven komt. De traumatische ervaring wordt dan dus opnieuw beleefd.
Een PTSS kenmerkt zich door vier groepen verschijnselen die ontstaan als u een psychotrauma heeft doorgemaakt. Dit soort gevoelens uiten zich via woede-uitbarstingen, agressie of prikkelbaarheid, slecht slapen, concentratieproblemen, heel wakker en alert zijn en heftig schrikken van onverwachte dingen.
Hoe lang zo'n verwerking duurt, is voor iedereen verschillend. Wat iemand als traumatisch ervaart, is namelijk voor iedereen verschillend. Dat is afhankelijk van iemands karakter en of diegene over zijn/haar ervaring kan praten. Maar het kan zijn dat het niet lukt de schokkende gebeurtenis te verwerken.
Herbelevingen worden meestal uitgelokt (getriggerd) door een zogenaamde 'trigger'. Dit kan gaan om subtiele dingen, zoals een geur of de klank van iemands stem. Mensen met PTSS staan eigenlijk continu op scherp, door angst voor mogelijke dreigingen. Hierdoor kunnen zij snel schrikken.
Herstellen van de schok
Mensen met stress kunnen minder eetlust hebben, slechter slapen, maag- en darmklachten of hoofdpijn krijgen. Daarnaast zijn er allerlei mentale klachten zoals gevoelens van angst, onzekerheid, een opgejaagd gevoel en negatieve gedachten.
Fysieke reacties op emoties
Had je klachten als hoofdpijn, nek- en schouderpijn, maag- en darmproblemen, hartkloppingen, trillen, transpiratie, verstoringen van de bloeddruk etc.? Het zijn allemaal merkbare veranderingen, die zijn ontstaan door hoe jij je voelde.
Zo zijn veel psychologen en psychiaters het erover eens dat het helemaal niet mogelijk is om seksueel misbruik te verdringen. Sommige slachtoffers die zich niets meer kunnen herinneren van het seksueel misbruik, zouden nog met anderen over het misbruik gesproken hebben.
Trauma's hebben een negatief effect op de ontwikkeling van de hersenen van kinderen. Dat komt doordat de hersenen bij getraumatiseerde kinderen voortdurend in alarmstand staan. Veel pleegkinderen hebben te maken gehad met chronisch trauma voordat ze in een pleeggezin komen.
Emotionele verwaarlozing valt onder de categorie vroegkinderlijke trauma's. Dat klinkt heel heftig, en de gevolgen zijn dat ook, toch hoeft het niet altijd als zodanig te zijn ervaren. Sterker nog, in eerste instantie lijkt het alsof er nooit iets is gebeurd. En dat is het nu precies.