Onder stroom staan lijkt iets onschuldigs maar er kunnen grote onderhuidse letsels optreden. Dit door de warmte en samentrekken van spieren. Letsels die kunnen optreden zijn bijvoorbeeld: brandwonden, botbreuken, bewusteloosheid of een hartstilstand.
Een elektrische schok is een lichamelijke sensatie die iemand ervaart als een elektrische stroom via de huid het lichaam in of uit vloeit. Dit gaat gepaard met een onwillekeurige samentrekking van spieren. De sensatie is meestal een onaangenaam prikkend tot pijnlijk gevoel.
Blijf op ruime afstand en waarschuw omstanders. Bel of laat 112 bellen. Zorg voor je eigen veiligheid en haal zo snel mogelijk de stroom eraf. Trek de stekker uit het stopcontact of schakel de stroom uit in de meterkast (draai de stop eruit of zet de schakelaar om).
Wat is het? Als een elektrische stroom in contact komt met het lichaam en door het lichaam passeert (= elektrocutie), ontstaat lichamelijke schade. Dit wordt elektrische verwonding genoemd. De ernst van de verwonding is afhankelijk van de sterkte, de duur en de weg door het lichaam van de elektrische stroom.
Met een droge huid kun je best 230V aanraken, bij zweet of ander vocht kan 110V al dodelijk zijn. Voor veiligheid worden spanningen tot 48V als ongevaarlijke laagspanning beschouwd maar bij een natte huid kan het toch een pijnlijke schok opleveren.
Wanneer kinderen met speelgoed of hun vinger in het stopcontact zitten, kunnen ze een elektrische schok krijgen. Vaak is het een lichte schok en is een kind alleen geschrokken. Maar in sommige gevallen kan het leiden tot brandwonden of spierscheuren. Ook in dit geval geldt; voorkomen is beter dan genezen.
Bij hoge spanning (>1000 volt) zullen de hersenen dusdanig beschadigd raken dat er een ademstilstand optreedt, waarna onvermijdelijk ook een hartstilstand zal optreden. Ook spieren zullen reageren op de stroom.
Bij een kortsluiting lijkt het alsof de dam breekt: de stroom krijgt vrije loop, ontmoet geen tegenstand en gedraagt zich als een woeste rivier. De stroomsterkte is enorm en veroorzaakt een verhitting van de draad. Het isolatiemateriaal kan zelfs smelten en vuur vatten, waardoor in het gebouw brand kan ontstaan.
Kortsluiting ontstaat wanneer één of meer elektrische draden elkaar raken. Dat kan zijn als gevolg van een kapot apparaat of een beschadigde kabel. Natuurlijk zijn deze stroomdraden meestal voorzien van een isolatielaag, maar deze kan beschadigd raken door water, warmte, stof of andere zaken.
Statische elektriciteit ontstaat wanneer isolerende materialen in contact komen met elkaar. Als jij bijvoorbeeld de hele dag op je bureaustoel zit te schuiven, ontstaat er wrijving tussen de stof van je broek en de stof van je stoel. Hierdoor word je elektrisch geladen.
Myoclonieën, oftewel schokken
Schokken bij een schrikreactie of bij in slaap vallen zijn een normaal fenomeen. Andere schokken zijn meestal niet normaal. Epilepsie is een belangrijke oorzaak. Hierbij treedt er een soort kortsluiting in de hersenschors op.
Je bent dan eigenlijk continu geladen. Raak je dan iets of iemand aan die niet geladen is, dan krijg je een schok doordat de opgebouwde elektrische lading in één keer overspringt. In de winter is dit effect het sterkst, omdat de lucht in huis (en vaak ook buiten) dan het droogst is.
Waarom heb je dan vaker met statische elektriciteit te maken in de winter? Elektriciteit verplaatst zich minder goed in droge lucht en in de winter is de luchtvochtigheid meestal lager dan in de zomer. Daar zorg je misschien zelf extra voor door de verwarming verder op te stoken en de lucht te verdrogen.
Gevolgen van een elektrische schok
Bij een elektrische schok trekken zijn spieren namelijk heel sterk samen en kunnen ze scheuren. Als een spier heel erg krachtig samentrekt, kunnen er zelfs botbreuken optreden. Je kind kan door een elektrische schok ook brandwonden oplopen op de zogenaamde contactplekken.
Wol en polyester, zijn twee voorbeelden van stoffen waarbij staticiteit vaker voorkomt. Draag linnen of katoen als je statische kleding wilt vermijden. Ook het dragen van schoenen met een lederen zool helpt.
Normaal (in droge toestand) is de weerstand van een menselijk lichaam vrij hoog (10-tallen kilo-ohms) en is de stroom die er zal vloeien bij aanraking van 12V erg klein en en zal je die zelfs niet voelen.
Aanraking. Het aanraken van een onder spanning staand deel met wisselspanning boven de 50V is gevaarlijk. Wanneer je in aanraking komt met zo een onder spanning staand deel kan de stroom door het lichaam van deze persoon gaan.
Gelijkstroom-installaties werken over het algemeen met spanningen van 12-24 Volt. Dat is zelden dodelijk, maar er zijn meer gevaren. Het betekend namelijk ook dat de stroomsterktes kleiner zijn. Te klein om, zelfs bij kortsluiting, een stop te laten springen.