Van een aantal factoren is bekend dat ze de kans op dementie verkleinen of uitstellen. Dit zijn langer onderwijs volgen, bewegen, sociaal actief zijn, verminderen of stoppen met roken en het voorkomen en de behandeling van gehoorverlies, depressie, diabetes, hoge bloeddruk en obesitas.
Verzadigde vetzuren en transvetten aanwezig in melk(producten), vlees(waren), gebak en fast food zijn schadelijk voor de hersenen. Bietsuiker moet je vermijden, omdat het het risico op diabetes, hartproblemen en obesitas verhoogt, wat schadelijk kan zijn voor de hersenen.
30% van het aantal gevallen met dementie kan voorkomen worden door een gezonde leefstijl. Gezond eten, voldoende bewegen en stoppen met roken helpen bij de preventie.
Wie zijn kans op dementie in de toekomst wil verkleinen kan het best een leven lang nieuwsgierig blijven, veel bewegen en gezond eten. „Probeer steeds wat nieuws – iets wat je nog nooit eerder hebt gedaan. Leer een nieuwe taal, zoek een nieuwe omgeving, ga een instrument bespelen.
Naast de eetwissels is het voor je hersenen gezond om:
Genoeg water en thee zonder suiker te drinken. Een volwassene heeft elke dag 1,5 tot 2 liter vocht nodig. Als het erg warm is of als je intensief beweegt, is dit nog wat meer. Drink je te weinig, dan kun je last krijgen van problemen met denken.
Volgens een recent onderzoek (in wetenschappelijk tijdschrift 'Alzheimer's and Dementia') beschermt vitamine D wellicht tegen dementie. De spiegels van vitamine D in de hersenen van mensen met dementie bleken duidelijk lager dan die bij mensen zonder dementie.
Volgens onderzoek gepubliceerd in Journal of the Neurological Sciences kan een lepeltje pindakaas op basis van het reukvermogen van patiënten indiceren of ze in een vroeg stadium van dementie verkeren. Dit komt doordat het reukvermogen verbonden is aan de eerste craniale zenuwen.
Voldoende beweging, gezond eten, matig alcohol gebruik en niet roken zijn daarom aan te raden. Ook zijn zogenaamde vasculaire risicofactoren zoals suikerziekte, hoge bloeddruk en overgewicht van invloed op het beloop bij dementie en dienen daarom goed onder controle te zijn.
Hoe ouder iemand is, hoe groter de kans is dat hij of zij dementie krijgt. Het belangrijkste risico voor dementie is dus: een oudere leeftijd. Ook als je niet zo gezond leeft, weinig beweegt, rookt, hoge bloeddruk of diabetes hebt of je hersenen niet zo actief houdt, is de kans om dementie te krijgen groter.
Conclusie. Hoewel kruiswoordraadsels en andere puzzels zorgen voor betere scores op intellectuele tests, zoals geheugen- en concentratietests, kunnen ze op termijn niet beschermen tegen dementie.
Een toename van slechte levensgewoonten zoals overgewicht, diabetes en weinig beweging. Dit zijn risicofactoren voor dementie en zorgen voor een hogere incidentie van dementie in de toekomst. Andere levensgewoonten verbeteren juist. Zo zien we dat minder mensen roken en dat een hoge bloeddruk beter wordt behandeld.
Koffie. In sommige kleine onderzoeken leek het zo te zijn dat cafeïne de kans dat je dementie krijgt, vermindert. Een groot Nederlands onderzoek liet geen positief effect zien.
Blauwe bessen worden ook wel eens 'brain berries' genoemd, omdat ze werken als antioxidant voor onze hersenen. Ze houden je hersencellen gezond en fit, waardoor je geheugen vele malen langer meegaat. Naast antioxidanten bevatten blauwe bessen vitamine C, K, vezels en mangaan.
Grofweg kan gezegd worden dat teveel verzadigd vet, transvet, suiker en zout ongezond is. Verzadigde vetten zijn met name dierlijke vetten en komen voor in vlees, boter, zuivel en gefrituurde producten. Ook gebak, koek, snacks, zoutjes en chips bevatten veel verzadigd vet en transvet.
Jongeren en dementie
Niet alleen ouderen, maar ook jongere mensen kunnen dementie krijgen. In Nederland zijn dit ongeveer 12.000 mensen. Dementie op jonge leeftijd begint meestal tussen de 40 en 65 jaar. Jonge mensen met dementie hebben vaak andere symptomen dan ouderen met dementie.
Zo gebruiken ze vaak dezelfde woorden, beginnen ze grammaticale fouten te maken en begrijpen ze lange en complexe zinnen minder goed. Gaandeweg krijgen ze ook moeite met abstract denken. Ze kunnen moeilijk de waarde van geld inschatten en kunnen zich moeilijker oriënteren in tijd en ruimte.
Vanaf een jaar of vijfentwintig worden we steeds iets vergeetachtiger. Dat is ook de leeftijd waarop het algemeen cognitief functioneren achteruit begint te gaan, we langzaamaan rimpels krijgen en minder makkelijk gaan bewegen.
Galantamine, rivastigmine en donepezil worden gebruikt bij de behandeling van de ziekte van Alzheimer, Parkinson-dementie en Lewy body dementie. Artsen schrijven deze medicijnen voor in de eerste fase van Alzheimer. Voor Parkinson-dementie en Lewy body dementie worden ze ook in een latere fase van de ziekte gegeven.
100% pindakaas of notenpasta zonder toegevoegd suiker en zout valt in de Schijf van Vijf. Deze soorten zijn dus gezond broodbeleg, ook voor je kind.
Diabetes en hart- en vaatziekten zijn risicofactoren voor dementie. Daarnaast lijken vezels ook nog bij te dragen aan het verminderen van ontstekingen in het lichaam. Ook ontstekingen spelen vaak een rol bij dementie.
Veel vitamines hebben invloed op het geheugen. Vitamine B1, B3, B6, B8, B11, B12 en C zijn goed voor het geheugen en dragen bij aan de hersenfuncties die betrokken zijn bij het beredeneer vermogen. Ze dragen ook bij aan de leerprestatie.
Veel geuren zijn namelijk herkenbaar, zoals anijs, sinaasappel, lavendel, den en geranium. Maar behalve dat ze herkenbaar zijn, doen deze geuren ook iets met stemming en soms zelfs met het lichaam, ook bij mensen met dementie. Eucalyptus helpt bijvoorbeeld als u verkouden bent en lavendel ontspant.