Wanen (niet kloppende overtuigingen) en hallucinaties (vaak het horen van stemmen) lijken waarschijnlijk echt voor iemand. Vermijd daarom ontkenning, afwijzing, lacherig doen of ruzie maken over iemands realiteit. Probeer ook niet gealarmeerd, met afschuw of geschokt te doen over ongewone ideeën of achterdocht.
Een psychose is een psychische stoornis waarbij je de grip op de werkelijkheid verliest. Mensen met een psychose zullen de wereld anders waarnemen of begrijpen. Een psychotische stoornis is erg gevaarlijk doordat de waanbeelden en hallucinaties leiden tot ander gedrag, waaronder geweld richting jezelf en andere mensen.
Denk aan een traumatische ervaring uit je kindertijd, seksueel misbruik, geweld en acute stressvolle gebeurtenissen.Ook drugsgebruik kan een oorzaak van een psychose zijn.
Hoelang duurt een psychose? Een psychotische periode duurt meestal weken tot maanden.
Bied ruimte om te praten en te ventileren
Laat de persoon met een psychose zijn of haar verhaal doen; stel niet te veel vragen maar luister vooral. Besef dat eventuele wanen en hallucinaties voor de persoon op dat moment waarheid zijn.
Ga niet in discussie.Stel vragen over de angsten van de persoon.Praat met de persoon over de paranoia als hij/zij naar je wil luisteren.Gebruik simpele aanwijzingen, indien nodig .
Herinneren van psychotische ervaringen
Andrew X zei: ' Ik heb moeite om dingen uit mijn psychotische ervaringen te herinneren, alsof mijn hersenen ze opzettelijk hebben geblokkeerd – en daar heb ik vrede mee'. Psychotische ervaringen konden echter ook zo erg op de realiteit lijken dat sommige mensen er levendige herinneringen aan hadden.
Als je een psychose hebt, verwerken je hersenen de prikkels anders, het netwerk in je hersenen is verstoord en uit zijn evenwicht. Ook neurotransmitters (zoals dopamine, glutamaat en GABA) zijn uit hun evenwicht, het dopaminesysteem is bijvoorbeeld heel actief.
Gedrag waar je op kan letten zijn: nieuwe/toegenomen concentratieproblemen, slaapproblemen, gejaagdheid of onrust, opvliegendheid, maar ook problemen met voeding of gebruik van alcohol of drugs. Reacties en emoties. Wanneer we (even) niet lekker in ons vel zitten, merk je dat aan de manier waarop we ons uiten.
Iemand met een psychose ziet of hoort soms dingen die er niet zijn (hallucinaties) en heeft bepaalde ideeën die niet kloppen (wanen). Iemand kan bijvoorbeeld stemmen horen of erg achterdochtig zijn.
Een beginnende psychose kán vanzelf overgaan.
Die aanloopfase kan weken tot maanden duren. De volgende signalen kunnen wijzen op een beginnende psychose. Ze hoeven niet allemaal tegelijk voor te komen; je bent teruggetrokken.
Heel vaak zal iemand die last heeft van een psychose hier niet over willen praten en geen hulp willen. Dan mag je zelf hulp gaan zoeken. Ga naar de huisarts, vertel wat er aan de hand is, en vraag om een verwijzing naar een deskundige.
Deel met vertrouwde vrienden of sluit je aan bij peer support groepen om isolatie en stress te verlichten. Beoefen mindfulness en ontspanning . Focus op het huidige moment om paranoia te verminderen. Technieken zoals meditatie of ademhalingsoefeningen kunnen helpen.
Laat de persoon weten dat je de gevoelens herkent die door de waanideeën kunnen worden opgeroepen . Je zou bijvoorbeeld kunnen zeggen: 'Het moet heel beangstigend zijn om te denken dat er een samenzwering tegen je is.' Reageer op de onderliggende gevoelens en moedig discussie hierover aan in plaats van over de inhoud van de waan.
Praat wanen en hallucinaties niet weg
Iemand die een psychose doormaakt, heeft zijn gedachten, gevoelens en gedrag niet onder controle. Voor hem of haar zijn de wanen en hallucinaties werkelijkheid. Het heeft vaak geen zin om te zeggen: “De stemmen die je hoort zijn niet echt” of “Je wordt niet achtervolgd!”.
Bel je behandelaar of je huisarts. Het is belangrijk dat een psychose zo kort mogelijk duurt. Je kunt medicijnen tegen een psychose krijgen en medicijnen om rustiger te worden. Ook therapie helpt je weer controle te krijgen over je gedachten en leven.
Dan kunt u bellen met het landelijk Meldpunt Zorgwekkend Gedrag op 0800 – 1205.
een eerste volledige Eerste Psychotische Episode met herstel (stadium 2); IV. niet volledig herstel van EPE (stadia 3a-3c): terugval (3a), meerdere terugvallen (3b), incomplete remissie van EPE (3c); V. ernstige, chronische psychische stoornis (stadium 4).
Een psychose begint vaak met niet-specifieke klachten. Iemand verandert bijvoorbeeld in zijn gedrag, lijkt niet langer geïnteresseerd in sociale contacten en wordt minder actief. Vervolgens wordt hij bijvoorbeeld achterdochtig, hoort stemmen, hallucineert en kan niet meer helder denken.
Een eerste psychose duurt meestal zo'n 3 maanden, maar het sociale herstel duurt vaak een jaar. Ongeveer 10% van de mensen herstelt volledig.